Rumiński Tomasz Jan (1930–1982), grafik, scenograf. Ur. 26 III w Zwierzyńcu na Zamojszczyźnie, był synem Zygmunta Stefana, oficera wojsk inżynieryjnych, i Jadwigi Małgorzaty z domu Galińskiej.
Naukę szkolną rozpoczął R. w Warszawie, gdzie mieszkał od r. 1935. W l. 1939–45 uczył się w szkole polskiej w Rumunii, dokąd ewakuowała się jego rodzina po wybuchu drugiej wojny światowej. Ojciec R-ego został w Rumunii internowany. Po powrocie do kraju R. mieszkał kolejno we Włocławku, Łodzi i Wrocławiu, gdzie ukończył dziesiątą klasę liceum ogólnokształcącego z promocją do klasy jedenastej. W r. 1950 przeniósł się na stałe do Warszawy. W t. r. rozpoczął studia na ASP jako wolny słuchacz z prawem do uzyskiwania zaliczeń. Początkowo studiował na Wydziale Ogólnym, zaś od drugiego roku studiów na Wydziale Scenografii pod kierunkiem Władysława Daszewskiego. W r. 1952 R. wziął udział w odbywającej się w stolicy Wystawie Szkół Plastycznych, na której przedstawił projekt scenografii do utworu Adama Mickiewicza „Pani Twardowska”. W r. 1954 rektorat ASP przyznał R-emu pełne prawa studenckie. W t. r. R. zaprojektował oprawę sceniczną do „Balladyny” Juliusza Słowackiego, wystawionej w Teatrze Nowej Warszawy jako przedstawienie dyplomowe absolwentów szkoły teatralnej. W r. 1955 uzyskał absolutorium, zaś w r. 1956 dyplom na Wydz. Scenografii ASP.
W r. 1958 R. zadebiutował w Teatrze Dramatycznym w Warszawie jako autor scenografii do wystawianej tam w reżyserii Konrada Swinarskiego sztuki B. Brechta „Pan Puntila i jego sługa Matti”. W l. n. podjął współpracę z teatrem im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (m. in. scenografia do sztuki Sławomira Mrożka „Policjanci”, 1959) oraz z Operą w Bytomiu (m. in. oprawa sceniczna oper W. A. Mozarta „Wesele Figara”, 1960 i „Don Juan”, 1961). Równolegle R. zajmował się grafiką użytkową (plakaty, druki reklamowe, znaki firmowe, sporadycznie pocztówki i etykiety zapałczane). Współpracował w tym zakresie m. in. z Polską Izbą Handlu Zagranicznego, Przedsiębiorstwem Wystaw i Targów Zagranicznych, Agencją Reklamową «Agpol», Wydawnictwami Handlu Zagranicznego, Biurem Wydawniczym «Ruch», Wydawnictwami Artystyczno-Graficznymi (WAG).
Plakaty wykonywał R. na zamówienie, brał także udział z powodzeniem (liczne nagrody i wyróżnienia) w wielu konkursach. Pierwszym poważnym i rzutującym na przyszłość sukcesem R-ego było zdobycie I nagrody w konkursie na plakat reklamowy Polskich Linii Lotniczych LOT w r. 1961. Nagrodzony plakat (przedstawiający «szybującego chłopca», fot.) stał się powszechnie znany i popularny, przyniósł też z czasem autorowi kolejne wyróżnienie – złoty medal im. Fanfaniego. R. był autorem ok. trzystu plakatów. Najliczniejszą grupę jego prac stanowiły plakaty reklamujące eksportowane wyroby polskiego przemysłu i przetwórstwa (m. in.: Appareils nucléaires polonais, Glassware, Chemicals from Poland, Pollena Cosmetics, Polnischer Honig). R. projektował także plakaty o tematyce społeczno-politycznej (m. in. Rocznica układu przyjaźni Polska–ZSRR, 50 lat Armii Radzieckiej, nagroda Ministra Obrony Narodowej na III Międzynarodowym Biennale Plakatu w r. 1970, Manifest Lipcowy, Dni Morza – 72, Święto Trybuny Ludu, Centralne Dożynki Białystok 1973, VII Zjazd PZPR) oraz kulturalnej, przeważnie plakaty teatralne i filmowe, wśród nich do filmów: Jerzego Skolimowskiego „Na samym dnie” (1960), Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego „Trąd” (1971) i „Zapis zbrodni” (1974), Marka Piwowskiego „Przepraszam, czy tu biją” (wyróżnienie na VI dorocznym konkursie plakatów filmowych „Hollywood Reporter” w Los Angeles w r. 1977). Kilkakrotnie plakaty R-ego nagradzane były w konkursach-plebiscytach, którym patronowały redakcje: „Życia Warszawy” (na najpopularniejszy plakat miesiąca w r. 1974) i „Rynków Zagranicznych” (na najlepszy plakat reklamowy handlu zagranicznego w l. 1974 i 1976). Był R. także laureatem „Trybuny Ludu”, która wyróżniła w r. 1973 jego plakaty związane ze zjazdem PZPR. Plakaty R-ego charakteryzują się prostotą i umiarem zastosowanych środków wyrazu, dużą komunikatywnością, trafnym doborem form i motywów w zależności od tematyki i przeznaczenia afisza. Często, zwłaszcza w projektach plakatów reklamowych, wykorzystywał artysta fotografię.
R. eksponował swoje prace na wielu wystawach w kraju, w tym na Ogólnopolskim Biennale Plakatu (OBP) w Katowicach (I OBP w r. 1965 – brązowy medal, III OBP w r. 1969 – srebrne medale za plakaty polityczny i reklamowy, IV OBP w r. 1971 – złote medale za plakaty społeczny i reklamowy), brał także udział w pokazach polskiego plakatu za granicą (m. in. Kopenhaga 1963, Rzym 1964, Moskwa i Ryga 1969). R. uczestniczył ponadto w imprezach o zasięgu międzynarodowym – m. in. w MBP w Warszawie (III MBP w r. 1970 , IV MBP w r. 1972, V MBP w r. 1974, VI MBP w r. 1976, VIII MBP w r. 1980) oraz w międzynarodowych przeglądach plakatów turystycznych w Katanii na Sycylii (1970 – wspomniany już złoty medal im. Fanfaniego, 1975 – złoty medal, 1976 – złoty medal włoskiego Automobilklubu i srebrny puchar). Wystawy indywidualne miał R. w Warszawie w r. 1966 (Klub Pracowników Służby Zagranicznej «Merkury») i w r. 1975 (Klub Międzynarodowej Prasy i Książki «Ściana Wschodnia»), w Grudziądzu w r. 1974 (Klub Międzynarodowej Prasy i Książki), w Chicago w r. 1974 i Neapolu w r. 1975. Swoistą wystawą indywidualną był pokaz prac R-ego w ogólnopolskim programie telewizyjnym «Galeria 33 milionów», emitowanym jesienią 1973.
R. zajmował się także wystawiennictwem – projektował oprawę plastyczną polskich pawilonów na międzynarodowych targach (m. in. w Brukseli, Londynie i Kolonii w r. 1960, czy w Helsinkach w r. 1968), aranżował ekspozycje central handlu zagranicznego (jak wystawy CHZ Hortex w Pradze i Moskwie w l. 1967–8 oraz wystawę «Polska 75» w Brukseli w r. 1975). Od połowy lat siedemdziesiątych R. zajmował się wystawami sztuki w kraju i za granicą. M. in. był współautorem wystawy dorobku twórców zrzeszonych w «Cepelii», zorganizowanej w surowych jeszcze wnętrzach odbudowywanego Zamku Królewskiego w Warszawie. Jako doradca artystyczny przy dyrekcji naczelnej Pracowni Sztuk Plastycznych (PSP) sprawował R. pieczę nad wystawami sztuki polskiej za granicą. Sam był generalnym projektantem ekspozycji «Polska dzisiaj», stanowiącej przegląd osiągnięć artystycznych powojennego trzydziestolecia, prezentowanej w r. 1974 w Chicago i in. miastach wschodniego wybrzeża USA. Od r. 1957 R. należał do Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP); przez pewien czas był członkiem sekcji bytowej przy zarządzie okręgu warszawskiego ZPAP. W związku z podejmowanymi pracami projektowymi R. odbywał wiele podróży. Ostatniej z nich nie ukończył – zmarł nagle w Monachium 12 X 1982. Pochowany został 3 XI 1982 na warszawskim cmentarzu Komunalnym Północnym w Wólce Węglowej.
R. był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa miał syna Konrada (ur. 1953), z drugiego małżeństwa, z Marią ze Starzyńskich, miał syna Pawła (ur. 1957).
Po śmierci artysty w r. 1984 prace jego były pokazane na IX/X MBP. Prace R-ego znajdują się w zbiorach Muzeum Plakatu w Wilanowie, w Muzeum Plakatu w Duisburgu i w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku.
Fot. artysty w Dziale Wydawnictw Centralnego Biura Wystaw Artystycznych w W. (Arch. ZPAP i zbiory dokumentacji CBWA); – Artyści plastycy okręgu warsz. ZPAP 1945–70; Katalogi MBP w W.: III MBP W. 1970, IV MBP W. 1972, V MBP W. 1974, VI MBP W. 1976, VIII MBP W. 1980, IX/X MBP W. 1984; Ogólnopolska wystawa „Dziecko w sztuce”. Plakat, BWA Zamość VI–VII 1980, [Zamość 1980], (katalog wystawy); Prace plastyków wywodzących się z Zamościa i Zamojszczyzny, BWA Zamość maj 1980 [Zamość 1980], (katalog wystawy); Wystawa plakatów. Tomasz Rumiński, [Warszawa 1975], (katalog–folder, fot.); – Bojko S., Polski plakat współczesny, Polish Poster today, Polnische Plakatkunst von heute, W. 1972 (fot.); Kuduk F., Plakaty autorskie Tomasza Rumińskiego w „Galerii 33 milionów”, „Sztandar Młodych” 1973 nr 263 (fot.); Piwocki, Hist. ASP; Waśniewski J., [Wstęp] w: Plakat polski. The Polish Poster, W. 1972 (album); – K. S., Motyl, który siada na płocie. Rozmowa z Tomaszem Rumińskim, „Fakty” 1974 nr 19 (fot.); Krauze W., O trwałości ulotnych działań plastyki użytkowej, „Życie Warszawy” 1975 nr 301 (wywiad, fot.); – „Dzien. Lud.” 1975 nr 180; „Echo Krakowa” 1961 nr 238; „Express Wieczorny” 1964 nr 236, 1974 nr 78 (H. Grubert), 1975 nr 154, 172, 1977 nr 48; „Gaz. Białostocka” 1973 nr 112, 235; „Ilustr. Kur. Pol.” 1974 nr 72; „ Kaleidoscope LOT” 1981 nr 1 (fot.), 1989 nr 2 (J. Pręgiel); „Kur. Pol.” 1966 nr 21, 1973 nr 230; „Nowa Wieś” 1975 nr 48 (P. Kwiatkowski); „Polska” 1965 nr 2; „Przegl. Sportowy” 1964 nr 119; „Rynki Zagraniczne” 1974 nr 153, 1976 nr 26; „7 dni w Polsce” 1961 nr 43; „Sov’etskaja kul’tura” 1973 nr 93; „Światowid” 1975 nr 9; „Tryb. Ludu” 1961 nr 273, 1973 nr 265 (W. Kiciński, fot.), 1976 nr 263; „Zarzewie” 1976 nr 4; „Żołnierz Wolności” 1975 nr 297 (K. Zielińska); „Życie Liter.” 1974 nr 47, 1977 nr 35; „Życie Warszawy” 1966 nr 33, 1974 nr 60, 253, 1982 nr 247, 253, 262 (nekrologi); – ASP w W.: Arch. Akt ASP, Arch. Studenckie, teczka nr 1664; CBWA w W., Dział Wydawnictw: Zbiory dokumentacji CBWA i Arch. Zarządu Gł. ZPAP; IS PAN: Mater. Pracowni i Dokumentacji Plastyki Współczesnej; – Mater. Red. PSB: Ankieta Interpressu.
Wanda Maria Rudzińska