Sołtan (Pereswit-Sołtan) Wiktor Władysław, krypt.: W.r.S.n, WS (1853–1905), inżynier kolejnictwa. Ur. 31 VII w Brzostowicy Murowanej na Grodzieńszczyźnie, był synem Stanisława (zob.) i jego pierwszej żony Marii z Jundziłłów.
Po stracie matki i zesłaniu ojca na Syberię za udział w powstaniu styczniowym S-em opiekowała się ciotka Helena Pilecka, która zamieszkała w Brzostowicy Murowanej. Jesienią 1868 wraz z bratem Adamem wyjechał S. do Rygi w celu podjęcia studiów na Wydz. Inżynierii Politechn. Ukończył je w r. 1874 z wynikiem celującym. Umiejętności techniczne doskonalił na praktyce inżynierskiej w Szwajcarii, gdzie jego wuj, Wiktor Jundziłł, był naczelnym inżynierem kolei Lozanna–Berno. Przez cztery lata (1874–8) pracował w Centralnym Biurze Budowy Zachodnio-Szwajcarskich Kolei w Lozannie. W r. 1875 nawiązał współpracę z nowo założonym czasopismem warszawskim „Przegląd Techniczny”. Publikował też w „Bulletin de la Société Vaudoise des Ingénieurs et des Architectes” (Lozanna).
Po ukończeniu praktyki wrócił S. do Warszawy. Początkowo zatrudniony w r. 1878 na stanowisku starszego referenta w Radzie Zarządzającej Kolei Warszawsko–Terespolskiej, przeszedł w r. 1879 do biura zarządu Kolei Nadwiślańskiej. Uczestniczył w badaniach przedwstępnych kolei Iwanogrodzko [Dęblińsko]–Dąbrowskiej. W t.r. napisał kilka artykułów, m.in. do „Przeglądu Technicznego”: Cyrkiel do kreślenia przecięć ostrokręgowych (elipsy, paraboli i hiperboli) (z. 1), do „Inżynierii i Budownictwa”: Dachy ochronne dla peronów kolei żelaznych (t. 1) i O wykreślnem obliczaniu wytrzymałości wiązarów dachowych podług metody prof. Cremony (t. 2) oraz do „Ateneum”: Kanalizacja i zaopatrzenie w wodę m. Warszawy. Studium nad projektem inż. W. Lindleya (t. 3 nr 3). Pod wpływem rodziny S. przeniósł się na wieś. Jesienią 1881 kupił majątek Kraszuty (pow. połocki) w gub. witebskiej, gdzie po ślubie z Amelią z Weyssenhoffów mieszkał i gospodarował do r. 1886. Często wyjeżdżał jednak do Warszawy, aż w końcu przeniósł się tam na stałe.
We wrześniu 1887, jako przedstawiciel drogi żelaznej Fabryczno-Łódzkiej i Iwanogrodzko-Dąbrowskiej, S. w ramach delegacji dróg żelaznych Rosji, uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Kolejowym w Mediolanie (obszerne sprawozdanie opublikował w sześciu częściach w „Przegl. Techn.” 1888). W l. 1889–93 był członkiem komitetu redakcyjnego „Przeglądu Technicznego”. Na jego łamach zamieścił sprawozdania ze specjalistycznych czasopism niemieckich i angielskich oraz własne artykuły z dziedziny mostownictwa, m.in. Obliczenie statystyczne mostu na Dnieprze pod Rzeczycą (1888 nr 11–12), statyki budowli i wytrzymałości materiałów. Dzięki koneksjom rodzinnym (jego szwagier Józef Weyssenhoff ożenił się z córką bankiera i prezesa Kolei Fabryczno-Łódzkiej Jana Blocha) wszedł w środowisko warszawskich finansistów i przemysłowców. W r. 1892 sprzedał Kraszuty i otrzymał posadę naczelnika zarządu Kolei Fabryczno-Łódzkiej w Warszawie. Będąc zamożnym przedsiębiorcą, nie stronił od działalności charytatywnej; dzięki jego zabiegom została zakupiona dla Tow. opieki nad ubogimi matkami i ich dziećmi posesja przy ul. Hożej w Warszawie, wspierał też finansowo wydawnictwo „Biblioteki Warszawskiej”. Latem 1898, w wyniku nieporozumień z J. Blochem, został zdymisjonowany ze stanowiska naczelnika Kolei Fabryczno-Łódzkiej. Angażował się później w inwestycje gospodarcze, nie zawsze udane. Był prezesem Tow. Budowy Rzeźni Miejskich i kierował budową rzeźni centralnej w Łodzi. Posag żony i pożyczone od osób prywatnych pieniądze zainwestował w Zakłady Wapiennicze «Pereświt» w Sulejowie (1903) oraz w budowę kolejki wąskotorowej sulejowsko-piotrkowskiej (1904). Słabnąca koniunktura gospodarcza i złe kalkulacje finansowe doprowadziły go do bankructwa. Zmarł 25 X 1905 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim.
Z małżeństwa (ślub 16 VII 1882 w Warszawie) z Amelią Marią z Weyssenhoffów (1861–1943), córką Michała i Wandy z Łubieńskich, siostrą pisarza Józefa Weyssenhoffa, miał S. troje dzieci: Andrzeja (zob.), Jana (zob.) i Annę, zamężną Romerową (zob.).
Fot. S-a z rodziną z r. 1871, w posiadaniu Andrzeja Sołtana z W.; – PSB (Jundziłł Wiktor); Słownik biograficzny techników polskich, W. 1977 z. 8 (B. Chwaściński); Słownik pseudonimów pisarzy polskich od XV w. – 1970 r., Red. E. Jankowski, Wr. 1996 IV; Żychliński, XXII 178; – Berezowski S., Zprzeszłości gospodarczej Sulejowa, Zesz. Nauk. Uniw. Łódz., Z. 5: 1957 s. 183–4; Jankowski J., Mosty w Polsce i mostowcy polscy (od czasów najdawniejszych do końca I wojny światowej), Gd. 1973, Monografie z dziejów nauki i techniki, LXXXIII; Kołodziejczyk R., Jan Bloch (1836–1902). Szkic do portretu „króla polskich kolei”, W. 1983; Weyssenhoff J., Kronika rodziny Weyssów Weyssenhoffów, Wil. 1935; – Górska z Łubieńskich M., Gdybym mniej kochała, W. 1996–7 I 102, 149, II 53, 80, 93, 210, 214, 228; Górski K. M., Weyssenhoff J., Z młodych lat. Listy i wspomnienia, Oprac. I. Szypowska, W. 1985; Kraszewski J. I., Listy do Adama i Joanny Miłaszewskich, rodziny Langie, Walerego Eliasza-Radzikowskiego, Oprac. W. Danek, W. 1966; – „Przegl. Techn.” 1905 nr 45 (fot., nekrolog i spis ważniejszych artykułów S-a); – B. Narod.: rkp. 8769 t. 11 k. 46–7; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 7203 k. 3; – Mater. Red. PSB: Kserokopie odpisu dziennika Emilii Korsakowej oraz listów S-a do siostry z r. 1868.
Elżbieta Orman-Michta