INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wit Sulimirski     

Wit Sulimirski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sulimirski Wit (1874–1943), inżynier i przemysłowiec naftowy.

Ur. 10 X w Słotwinie (pow. brzeski) w Małopolsce w rodzinie ziemiańskiej, był synem Józefa Jana (1839–1910) i Bolesławy z Rogoyskich (1840–1881), młodszym bratem Tadeusza (zob.).

S. uczył się w szkole realnej we Lwowie; należał wówczas do organizacji niepodległościowej «Biały Orzeł». Po zdaniu matury rozpoczął studia w lwowskiej Szkole Politechnicznej, ale wkrótce przeniósł się do Akad. dla Handlu i Przemysłu w Grazu; ukończył ją ok. r. 1895. Podczas studiów był w Grazu wiceprezesem Polskiego Akademickiego Stow. «Ognisko». W r. 1894 zainteresował się wierceniami naftowymi zaprezentowanymi przez Władysława Długosza na Wystawie Krajowej we Lwowie i zatrudnił się jako praktykant w kopalniach ropy naftowej w Krośnieńskiem najpierw w Bóbrce, potem w Wietrznie, gdzie ukończył Szkołę Wiertniczą prowadzoną przez Zenona Suszyckiego. Po zdaniu w r. 1895 egzaminu na kierownika kopalni ropy naftowej pełnił krótko tę funkcję w Starej Wsi pod Brzozowem, a następnie, w l. 1896–9, w miejscowości Campina w Rumunii (prawdopodobnie w przedsiębiorstwie «Wolski i Odrzywolski»). W r. 1900 zatrudnił się w firmie Williama H. Mac Garveya i wyjechał do Rosji, gdzie do r. 1903 był dyrektorem dużej kopalni ropy naftowej koło Groznego na Kaukazie. Wprowadził w kopalni wiercenia systemem kanadyjskim, po czym otworzył w Groznym własne przedsiębiorstwo wiertnicze. W tym okresie uzyskał we Władykaukazie stopień inżyniera kopalń. Do wydawanego we Lwowie czasopisma „Nafta” przysyłał informacje o rosyjskim przemyśle naftowym i na jego łamach (R. 10: 1904) polemizował z A. Fauckiem na temat systemu wierceń.

Po wybuchu w Rosji rewolucji 1905 r. wrócił S. w marcu t.r. do Galicji i otworzył w Borysławiu przedsiębiorstwo wiertnicze, które w r. 1911 przeniósł do Lwowa. Firma S-ego prowadziła wiercenia na całym Podkarpaciu, a zwłaszcza w Borysławiu, Staruni i Pasiecznej, a także pośredniczyła w kupnie i sprzedaży terenów naftowych. W r. 1909 wspólnie z Tomaszem Łaszczem założył S. spółkę «Gazopał»; zajmowała się ona wyłapywaniem za pomocą tzw. ekshaustorów uchodzących bezużytecznie gazów i spalaniem ich pod kotłami zamiast używanej dotąd ropy. Włączył się w dyskusję między W. Sholmannem a A. Angermanem na temat zawadniania złóż w czasie wiercenia („Nafta” R. 12: 1906) oraz polemizował z A. Fauckiem juniorem w sprawie wiercenia płuczkowego („Nafta” R. 21: 1913, „Ropa” R. 5: 1913). Publikował artykuły poświęcone górnictwu naftowemu, m.in. O rozwoju kopalnictwa naftowego w Galicji („Ropa” R. 5: 1913, przedr. „Wiek Nafty” 2000 nr 3, 4). Działał społecznie, m.in. był w Borysławiu wiceprezesem Tow. Gimnastycznego «Sokół» (1906–7) oraz prezesem koła Tow. Szkoły Ludowej (1906–11). Został też w r. 1912 prezesem Klubu Narodowego we Lwowie, założonego przez Stanisława Zakrzewskiego i Antoniego Wereszczyńskiego.

Po wybuchu pierwszej wojny światowej został S. powołany do wojska austro-węgierskiego i jako kapitan 19. pp wziął udział w walkach w okolicach Lwowa, a następnie w obronie twierdzy Przemyśl; po jej upadku dostał się w marcu 1915 do niewoli rosyjskiej. Jako jeniec przebywał w gub. wiackiej, skąd w listopadzie 1916 podjął próbę ucieczki; ujęty w Wyborgu, zbiegł ponownie podczas zsyłki do Semipałatyńska z etapowego obozu w Juriewie (gub. włodzimierska) i w lipcu 1917 przedostał się przez front koło Stanisławowa. Wrócił do Borysławia i w celu uniknięcia ponownego wcielenia do wojska postarał się o przydział do tamtejszych oddziałów robotniczych, wydobywających ropę naftową (Rohöl Landsturm Arbeiter Kader); otrzymał wtedy nominację na zarządcę państwowych kopalń naftowych. Dn. 1 XI 1918 przebywał we Lwowie; po wybuchu walk z Ukraińcami objął tego dnia komendę «Sokoła»-Macierzy, przekształconą przez dowództwo obrony Lwowa na Komendę Uzupełnień, która prowadziła też działalność wywiadowczą i kurierską. Po wycofaniu się sił ukraińskich (22 XI t.r.) został rozkazem dziennym komendy m. Lwowa (nr 20 z 23 XI) mianowany organizatorem i komendantem Miejskiej Straży Obywatelskiej (pełnił tę funkcję do 31 VII 1919). Równocześnie w okresie 28 XI 1918 – 15 VI 1919 był dowódcą Ochotniczej Legii Kobiet. Opublikował z tego okresu wspomnienia: Ochotnicza Legia Kobiet („Placówka” 1919 nr 12) oraz Grupa „Sokół” – Macierz („Obrona Lwowa”, Lw. 1936 II, W. 1993 II). Po utworzeniu 7 VII 1920 we Lwowie, wobec zagrożenia sowieckiego, Ochotniczej Legii Obywatelskiej, objął jej naczelne dowództwo, które sprawował do 31 X t.r. W r. 1922 ponownie dowodził Miejską Strażą Obywatelską, zwalczającą ukraińską działalność sabotażową we Lwowie i byłej Galicji Wschodniej. Na początku grudnia t.r. ustąpił z tej funkcji; w tym okresie został awansowany na majora rezerwy 81. pp (ze starszeństwem od 1 VI 1919).

S. wrócił do pracy zawodowej i wznowił działalność swojego przedsiębiorstwa naftowo-wiertniczego we Lwowie. Nabył majątek Kobylany (pow. krośnieński) oraz działającą tam kopalnię ropy naftowej «Berta» z trzynastoma szybami, którą rozbudował i unowocześnił. Eksploatował też kopalnie w rejonach Bitkowa (pow. bohorodczański) i Leska. Był akcjonariuszem i członkiem Rady Zawiadowczej założonego w r. 1920 przedsiębiorstwa «Gazolina S.A.», zajmującego się wydobyciem gazu ziemnego, produkcją z niego benzyny (gazoliny) i propanu-butanu (gazolu) oraz budową gazociągów. Należał do licznych organizacji naftowych, m.in. Państw. Rady Naftowej (od r. 1924), Krajowego Związku Producentów Ropy, Wydz. Krajowego Tow. Naftowego we Lwowie oraz Związku Polskich Przemysłowców Naftowych we Lwowie. Brał udział w pracach organizacji i stowarzyszeń społecznych, m.in. był współzałożycielem powstałego w r. 1921 Związku Obrońców Lwowa; w r. 1924 został jego wiceprezesem i prezesem związkowej Kasy Spółdzielczej. Od r. 1921 był radcą, a od maja 1931 wiceprezesem Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie, wchodził też w skład Rady Nadzorczej tamtejszego Tow. dla Handlu, Przemysłu i Rolnictwa. W r. 1923 został członkiem zarządu Zakładu Ubezpieczeń od Wypadków; w l. 1925–8 był jego prezesem. Działał również w Towarzystwie ubezpieczeń na życie urzędników przemysłu naftowego «Pomoc Wzajemna». Był radnym Rady Miejskiej Lwowa (1933–9), wiceprezesem Klubu Inteligencji oraz członkiem zwycz. Tow. Politechnicznego. Publikował artykuły o sytuacji polskiego przemysłu naftowego, m.in. Kartel naftowy („Nafta” R. 5: 1926), Ku rozwadze! („Przem. Naftowy” R. 2: 1927, przedr. „Wiek Nafty” R. 9: 1999 nr 3), Kilka wspomnień z dawnych lat („Przem. Naftowy” R. 4: 1929). Zabrał głos w dyskusji w sprawie wykształcenia zawodowego kierowników kopalń naftowych (Prof. Bielski a empirycy, tamże R. 12: 1937). Na tematy gospodarcze wypowiadał się na łamach lwowskich dzienników oraz miewał pogadanki w lwowskiej rozgłośni radiowej. W r. 1929 został konsulem honorowym Łotwy we Lwowie.

Po wybuchu drugiej wojny światowej zamieszkał S. w swoim majątku w Kobylanach; współpracował z AK, udzielając pomocy i schronienia osobom ściganym przez Niemców. Dwukrotnie aresztowany przez Gestapo, był więziony w Krośnie i Jaśle. Zmarł w wyniku wylewu krwi do mózgu 11 IV 1943 w Kobylanach, został pochowany w grobowcu rodzinnym na tamtejszym cmentarzu. Był odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości.

W małżeństwie zawartym w r. 1897 z Oktawią z Peszyńskich (1877–1959) miał S. czworo dzieci: synów, Tadeusza Józefa (zob.) i Witolda (1899–1920), poległego w wojnie polsko-sowieckiej, oraz córki, Marię (1901–1972), zamężną za Kazimierzem Plisowskim (zob.), i Oktawię (1904–1972), po mężu Wiktor. Bratankiem S-ego był Stefan Sulimirski (zob.).

 

Fot. w Mater. Red. PSB; Semper fidelis. Obrona Lwowa w obrazach współczesnych, Lw. 1930; – Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Słown. techników, z. 14; – Cieślikowa A., Ochotnicza Legia Kobiet 1918–1922, W. 1998 s. 16–20; Historia polskiego przemysłu naftowego, Red. R. Wolwowicz, Brzozów–Kr. 1994 I, Kr. 1995 II; Kozłowski M., Między Sanem a Zbruczem. Walki o Lwów i Galicję Wschodnią 1918–1919, Kr. 1990; Mazur G., Życie polityczne polskiego Lwowa 1918–1939, Kr. 2007; Miliński J., Pułkownik Czesław Mączyński 1881–1935. Obrońca Lwowa i polityk Drugiej Rzeczypospolitej, W. 2004; Obrona Lwowa, W. 1993–4 II–III; Pawłowski W., Wit Sulimirski, przemysłowiec naftowy, „Wiek Nafty” R. 10: 2000 nr 1 s. 14–15 (fot.); Wieleżyński L., Wspólna praca. Wspólny plon. Życie i dzieło mądrego człowieka, Kr. 1998 (fot.); – Rocznik oficerski, W. 1923, 1924; Zamoyski F., Wspomnienia starego nafciarza (1900–1914), „Wiek Nafty” R. 10: 2000 nr 3 s. 20; – „Nafta” R. 2: 1946 nr 11 s. 390 (wspomnienie pośmiertne); „Słowo Pol.” R. 37: 1933 nr 182; – Mater Red. PSB: Własnoręczny życiorys S-ego (1932), nota biogr. sporządzona przez Wincentego Pawłowskiego (1986), teka Kazimierza Mińskiego (życiorysy nafciarzy).

Stanisław Tadeusz Sroka

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

Towarzystwo Szkoły Ludowej, zesłanie w głąb Rosji, Krzyż Walecznych x2, rodzeństwo - 6 (w tym 4 braci), szkoła realna we Lwowie, ucieczka z niewoli rosyjskiej, NIEPODLEGŁA gospodarka, ucieczka z zesłania, walki o Lwów 1918, NIEPODLEGŁA działalność społeczna, Izba Przemysłowo-Handlowa we Lwowie, Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, Ochotnicza Legia Kobiet, Rada Miejska Lwowa, herb rodu Lubiczów, wojna światowa 1914, wojna światowa 1939, obrona twierdzy Przemyśl 1914, Order Odrodzenia Polski (II RP, krzyż oficerski), współpraca z Armią Krajową, studia w Grazu, dzieci - 4 (w tym 2 synów), areszt niemiecki (III Rzesza), areszt niemiecki (Gestapo), Medal za Wojnę 1918-1921, Złoty Krzyż Zasługi II RP, publikacje wspomnieniowe, Medal Niepodległości, wuj - powstaniec styczniowy, syn - uczestnik Obrony Lwowa 1918-1919, syn - uczestnik wojny z Sowietami 1920, syn - rotmistrz kawalerii, syn - tłumacz, przemysł naftowy, Krajowe Towarzystwo Naftowe, syn - działacz emigracyjny, więzienie w Jaśle, publikacje górnicze, wuj - poseł na sejm galicyjski, studia politechniczne, syn - legionista, zięć - emigrant, syn - archeolog, Miejska Straż Obywatelska we Lwowie, Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" (zabór austriacki), zakładanie spółek, niewola rosyjska (I wojna światowa), syn - doktor filozofii, zakładanie kopalni, brat - oficer wojsk austro-węgierskich, prezesura stowarzyszeń, syn - rektor, studia we Lwowie, syn - profesor UJ, walki z Ukraińcami o Lwów 1918-1919, syn - ułan, syn - działacz społeczny, syn - działacz oświatowy, Krajowa Szkoła Wiertnicza w Wietrznie, własność kopalni ropy naftowej, cmentarz w Kobylanach k. Dukli, czasopismo "Nafta" (miesięcznik, Lwów), śmierć po wylewie krwi do mózgu, wuj - burmistrz, praca w kopalni nafty, kierowanie kopalnią nafty, areszt niemiecki (II wojna światowa), brat - generał Wojska Polskiego, Polskie Radio - Rozgłośnia Lwowska, dobra kobylańskie (k. Dukli), kopalnia ropy naftowej w Bóbrce, kopalnia ropy naftowej w Borysławiu, syn - poległy w wojnie z Sowietami 1920, służba w wojsku austro-węgierskim (zm. do 1950), Politechnika we Lwowie XIX w. (Akademia Techniczna, Szkoła Politechniczna)
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Konrad Nałęcki

1919-10-29 - 1991-05-28
reżyser filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Józef Wacław Siemiradzki

1858-03-28 - 1933-12-12
paleontolog
 

Karol Roger Raczyński

1878-01-30 - 1946-11-29
ziemianin
 

Michał Przybyłowicz

1864-01-13 - 1927-08-19
aktor teatralny
 

Antoni Krzyżanowski

1808 - 1895-01-24
cieśla
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.