INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Władysław Steblik     

Władysław Steblik  

 
 
1898-10-22 - 1971-06-16
Biogram został opublikowany w latach 2004-2005 w XLIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Steblik Władysław (1898–1971), podpułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, historyk wojskowości.

Ur. 22 X w Tresnej (pow. żywiecki), w wielodzietnej rodzinie robotniczej, był synem Jana (zm. 1939), pracownika fabryki sukna w Bielsku; matka była z Lataników (zm. 1953).

W l. 1907–11 uczył się S. w szkole powszechnej w Żywcu, następnie do r. 1916 w V Gimnazjum w Krakowie. W l. 1912–15 należał tamże do V drużyny skautowej. Dn. 11 V 1916 został powołany do armii austro-węgierskiej i jako starszy szeregowiec przydzielony do baonu zapasowego, rekrutującego się z mieszkańców Wadowic, 56. pp w Kielcach. Od 27 III 1917 walczył na froncie rosyjskim, a następnie włoskim, gdzie odznaczył się w działaniach nad Piawą. Mianowany jesienią t.r. kapralem, prowadził wspólnie z byłymi legionistami przydzielonymi do 56. pp akcję niepodległościową wśród żołnierzy-Polaków. Od 1 I 1918 był ponownie w Kielcach, gdzie w 2. komp. uzupełniającej 56. pp służył jako instruktor. W lutym t.r. wstąpił do tajnej organizacji działającej w baonie zapasowym tego pułku (zapewne do Rewolucyjnego Związku Wojskowego «Wolność»). W okresie 3 III – 8 VI t.r. był słuchaczem Szkoły Oficerów Rezerwy w Opawie, a następnie wrócił do 56. pp, gdzie 16 X awansował na chorążego. W dn. 1–2 XI jako dowódca plutonu 1. komp. baonu zapasowego 56. pp uczestniczył od początku w akcji rozbrajania żołnierzy austro-węgierskich w Kielcach. Razem z baonem został przeniesiony 17 XI do Wadowic i w 12. pp Ziemi Wadowickiej wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej. Dn. 13 I 1919 jako dowódca plutonu 2. komp. 1. baonu przyczynił się do zdobycia Lubienia Wielkiego (koło Gródka Jagiellońskiego) wraz ze stacją kolejową. Dn. 15 I t.r. został adiutantem 1. baonu; 7 VII otrzymał awans na podporucznika, a w okresie 12 XII t.r. – 12 XII 1920 był adiutantem 12. pp (od 1 IV 1920 w stopniu porucznika). W trakcie walk na froncie sowieckim został urlopowany i 14 VI t.r. zdał maturę w V Gimnazjum w Krakowie. Po powrocie na front 9 VII dowodził 1. komp. 1. baonu 12. pp pod Ołyką, skutecznie odpierając nacierające oddziały I Konnej Armii S. Budionnego.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał S. w 12. pp, pełniąc kolejno funkcje: adiutanta pułku (12 XII 1920 – 20 I 1921), dowódcy komp. sztabowej i adiutanta 1. baonu (20 I – 15 III 1921) oraz adiutanta pułku i referenta mobilizacyjnego (15 III 1921 – 31 X 1923). W r. 1923 opracował Historię 12 Pułku Piechoty i jej maszynopis złożył w Wojskowym Biurze Historycznym. W październiku t.r. zdał egzamin do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie; ukończył ją 1 X 1925 w stopniu kapitana dyplomowanego (mianowany 1 VII t.r.). Następnie został skierowany do pracy w Oddz. I Sztabu Generalnego, początkowo na stanowisku referenta (1 X 1925 – 1 VIII 1927), a potem kierownika referatu mobilizacji personalnej (1 VIII 1927 – 31 X 1931). Zajmował się opracowaniem planu mobilizacji wojska oraz przygotowań obronnych Polski. Wg opinii szefa Oddz. I Sztabu Głównego gen. brygady Józefa Kordiana Zamorskiego, S. «to oficer pod każdym względem wybitny. Nieoceniony pracownik w sztabie pod względem sumienności, pracowitości i lojalności. Nadzwyczaj inteligentny, umysł ścisły, logiczny, systematyczny. Fachowo, wzorowo wyszkolony i przygotowany». W r. 1931 wykładał S. na kursie informacyjno-wywiadowczym Oddz. II Sztabu Głównego. Po odbyciu stażu w Krakowie jako dowódca 9. komp. 3. baonu 12. pp (1 XI t.r. – 15 XI 1932) wrócił do pracy w Oddz. I Sztabu Głównego. Kontynuując badania nad dziejami 12. pp, opublikował wiele artykułów na ten temat, m.in. Epizod z walk 12 pułku piechoty w wojnie 1920 r. („Bellona” T. 24: 1926 z. 2), Bój 12 pp pod Leszniowem i Brodami w dniach 1 i 2 sierpnia 1920 r. („Przegl. Piechoty” 1931 nr 11) i Wypady nocne 12 pp na Pikułowice i Lackie Wielkie w 1920 r., (tamże 1932 nr 10).

Dn. 16 XI 1932 objął S. stanowisko zastępcy attaché wojskowego i lotniczego przy Ambasadzie RP w Berlinie. Mówiąc biegle po niemiecku, śledził tam hitlerowskie przygotowania do wojny i przestrzegał przed nimi zarówno w przesyłanych do kraju raportach (m.in. 1 IV 1935 alarmował, że «Niemcy będą gotowe do wojny zaczepnej w 1938 lub w 1939») jak i w artykułach, publikowanych anonimowo w „Polsce Zbrojnej”. Uzyskał w tym okresie wysokie oceny przełożonych: m.in. attaché wojskowego w Berlinie mjr. dyplomowanego Antoniego Szymańskiego (8 VII 1933), oraz zastępcy szefa Oddz. II Sztabu Głównego ppłk. dyplomowanego Józefa Englichta (7 VIII 1934). Dn. 1 I 1935 został S. mianowany majorem dyplomowanym. Wiosną 1936 wziął udział w pracy komisji specjalnej powołanej w Oddz. II Sztabu Głównego, opracowującej studium „Niemcy” o hitlerowskich zbrojeniach; tezy tego studium uzyskały potwierdzenie w trakcie drugiej wojny światowej.

Dn. 28 II 1939 wrócił S. do służby liniowej w kraju, jako dowódca 1. baonu 20. Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej, ale w związku ze wzrostem zagrożenia ze strony Niemiec, już 23 III t.r. objął stanowisko szefa wydz. ewidencyjnego Oddz. II sztabu Armii «Kraków». W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. przeszedł szlak bojowy tej Armii; 13 IX został w jej sztabie szefem Oddz. II. Po ostatniej bitwie połączonych Armii «Kraków» i «Lublin» pod Tomaszowem Lub. (20 IX) dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w obozie specjalnym w Krakowie (21–30 IX), a następnie został przewieziony do oflagu VII A w Murnau. Wobec odmowy zeznań w sprawie swej działalności wywiadowczej był przetrzymywany w karnych obozach oficerskich: oflagu VIII B Sillberg (Spitzberg) (16 I – 31 X 1940), oflagu IV C Colditz (1 XI 1940 – maj 1942), oflagu specjalnym C Lubeca (maj 1942 – 15 VIII 1944) i oflagu VI B w Doessel koło Warburga (16 VIII 1944 – 30 IV 1945), gdzie w czasie omyłkowego zbombardowania obozu przez lotnictwo alianckie 27 IX 1944 został ciężko ranny. Po wyzwoleniu przez wojska amerykańskie przebywał od 1 V 1945 do 7 IX 1947 na leczeniu szpitalnym. Dn. 1 I 1946 został awansowany w Londynie do stopnia podpułkownika dyplomowanego. W londyńskiej „Bellonie” (1947 nr 4) opublikował artykuł Prawda o niemieckim wypadzie na Jabłonków w nocy 25/26.8.1939.

Dn. 13 IX 1947 wrócił S. do kraju i jako inwalida wojenny został 20 XI t.r. zdemobilizowany. Osiedlił się w Żywcu i poświęcił pracy pisarskiej. Zajmował się głównie dziejami Armii «Kraków» i «Karpaty»; w r. 1949 ogłosił w Londynie pracę Zarys działań wojennych Armii «Kraków» w kampanii wrześniowej 1939 r. W l. późniejszych publikował głównie w „Wojskowym Przeglądzie Historycznym”, m.in. Armia «Kraków» w przededniu wojny 1939 r. (1958 nr 1), Bitwa Armii «Kraków» na Śląsku i na przedpolu Krakowa 1–5.9.1939 r. (1958 nr 4), Studium „Niemcy” z maja 1936 r. (1960 nr 3), O koncentracji niemieckiej w Słowacji w 1939 r. (1961 nr 2), Odskok Armii «Kraków» spod Krakowa na Nidę i Dunajec 6–7.9.1939 (1962 nr 1), O walkach w rejonie Nowego Sącza w 1939 roku (1964 nr 2), Niemiecki napad na Przełęcz Jabłonkowską w nocy z 25 na 26 VIII 1939 r. (1965 nr 4), Odwrót Armii «Kraków» znad Nidy i Dunajca nad San. 8–13. 9. 1939 r. Działania G.O. „Boruta” i 10 Bk. Zmot. w składzie armii „Małopolska” (1967 nr 3), Jeszcze o boju pod Kolbuszową (1968 nr 4). Ponadto w „Studiach Historycznych” ogłosił pracę Armia «Kraków» w kampanii wrześniowej 1939 r. (1965 z. 1–2). Podsumowaniem jego badań stała się obszerna monografia pt. Armia «Kraków» 1939, wydana pośmiertnie (W. 1975, wyd. 2, W. 1989).

S. działał w Komisji Odznaczeniowej Zarządu Głównego ZBoWiD, kierując akcją odznaczeniową dla żołnierzy Armii «Kraków». Zmarł 16 VI 1971 w Żywcu-Sporyszu i tam został pochowany. Był odznaczony orderem Virtuti Militari V kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi.

S. ożenił się w marcu 1928, nie pozostawił potomstwa.

 

Mierzwiński Z., Generałowie II Rzeczypospolitej, W. 1995 II; Słownik biograficzny Żywiecczyzny, Żywiec 1995 I; Stawecki P., Oficerowie dyplomowani Wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wr. 1997; – Bernaś-Kostynowicz A., Społeczeństwo polskie w wojnie obronnej 1939. Współdziałanie ludności cywilnej z wojskiem w okresie zagrożenia i działań wojennych, W. 1988; Cieplewicz M., Zgórniak M., Przygotowania niemieckie do agresji na Polskę w 1939 r. w świetle sprawozdań Oddziału II Sztabu Głównego WP (Dokumenty), Wr. 1969; Dalecki R., Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 roku, Rzeszów 1989; Dubiel P., Wrzesień 1939 na Śląsku, Kat. 1963; Dwunasty Pułk Piechoty w dniu wręczenia mu chorągwi przez Obywateli Ziemi Wadowickiej i ku uczczeniu pamięci bitwy pod Leszniowem dnia 1 sierpnia 1920 r. jako w dniu swego święta pułkowego, Wadowice 1924 s. 27, 80, 83, 88; Głowacki L., Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, L. 1976; Głowacki L., Sikorski A., Kampania wrześniowa na Lubelszczyźnie w 1939 r., L. 1966 I–II; Gondek L., Wywiad polski w Trzeciej Rzeszy 1933–1939. Zarys struktury, taktyki i efektów obronnego działania, W. 1982; Jurga T., Obrona Polski 1939, W. 1990; Kasperek J., Podhale w latach wojny i okupacji niemieckiej 1939–1945, W. 1990; Kozaczuk W., Bitwa o tajemnice. Służby wywiadowcze Polski i Rzeszy Niemieckiej 1922–1939, W. 1969; Piechota Polska 1939–1945, Londyn 1970 z. 2, 1971 z. 3, 4, 1972 z. 7, 8, 1973 z. 14, 1974 z. 15, 16; Pindel K., Obrona Narodowa 1937–1939, W. 1979; Pluta-Czachowski K., Organizacja Orła Białego. Zarys genezy, organizacji i działalności, W. 1987; Porwit M., Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, W. 1969–78 I–III; Semik T., Tajemniczy pułkownik, „Dzien. Zachodni” 1984 nr 204; Steblik W., Armia „Kraków”, W. 1989; Szymański A., Zły sąsiad. Niemcy 1932–1939 w oświetleniu polskiego attaché wojskowego w Berlinie, Londyn 1959 (fot. po s. 96); W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Oprac. W. Chocianowicz, Londyn 1969; Woźny A., Niemieckie przygotowania do wojny z Polską w ocenach polskich naczelnych władz wojskowych w latach 1933–1939, W. 2000; – Krwawicz M., Wspomnienia o Władysławie Stebliku, „Wrocł. Tyg. Katol.” 1971 nr 36; Kryska-Karski T., Materiały do historii Wojska Polskiego, Londyn 1985 nr 16; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; Rocznik służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, Kr. 1934 s. 95, 169, W. 1936 s. 89, 226, W. 1938 s. 106, 252; Rzepecki J., Wspomnienia o płk. W. Stebliku, „Wrocł. Tyg. Katol.” 1971 nr 31; Stachiewicz W., Wierności dochować żołnierskiej. Przygotowania wojenne w Polsce 1935–1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa sztabu Naczelnego Wodza, W. 1998; Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, Oprac. M. Cieplewicz, E. Kozłowski, W. 1989; – CAW: sygn. 340 1/232, 903/63/7, 1769/89/4856.

Jerzy Adam Radomski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.