INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Władysław Stomma  

 
 
1903-09-12 - 1981-01-30
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stomma Władysław (1903–1981), księgowy, nauczyciel, działacz społeczno-oświatowy w Republice Litewskiej.

Ur. 12 IX (31 VIII st.st.) w Petersburgu. Dziadek S-y Ignacy był powstańcem styczniowym i zesłańcem, bratem Tytusa (zm. 1903), generała wojsk rosyjskich. S. był synem Julii ze Stommów i Witolda Stommy (w dokumentach figuruje też jako Stommo, 1868–1946), dyrektora fabryki zbrojeniowej w Petersburgu (w randze generała). Po r. 1921 był on oficerem do specjalnych poruczeń w Min. Obrony Kraju Republiki Litewskiej i nauczycielem matematyki, a od r. 1930 (lub 1931) do r. 1933 (lub 1934) dyrektorem Gimnazjum Polskiego w Wiłkomierzu; w czerwcu 1941, po zajęciu Litwy przez ZSRR, został wywieziony do Kraju Ałtajskiego i tam zmarł. S. miał brata Wiktora, ożenionego z Marią z Malinowskich, córką Donatasa Malinauskasa, działacza litewskiego.

Początkowe nauki pobierał S. w domu. W r. 1910 wyjechał z rodzicami do Belgii, gdzie od semestru wiosennego uczył się w szkole początkowej (école communale) w Esneux. Po powrocie do Rosji służył w l. 1913–18 w korpusie kadetów Pułku Aleksandryjskiego w Petersburgu. Wiosną 1919 przyjechał na Litwę i zamieszkał w majątku ojca w Jasiuliszkach (gm. Towiany, pow. wiłkomierski). W l. 1920–4 uczęszczał w Kownie do litewskojęzycznej Półwyższej Szkoły Handlowej, a w l. 1923–4 pracował tamże w księgowości składu broni i amunicji oraz odbywał praktykę komercyjną w firmie «Trinkovskis ir Aris». Wg informacji Zbigniewa Łukowskiego zdał maturę w r. 1924 w Prywatnym Gimnazjum Polskim w Kownie. T.r. podjął studia na Oddz. Ekonomii Wydz. Prawa Uniw. Litewskiego w Kownie (UL, Lietuvos Universitetas, od r. 1930 im. Witolda Wielkiego). Jednocześnie w l. 1926–8 wykładał przedmioty handlowe na kursach komercji przy Gimnazjum Polskim w Wiłkomierzu. Działał w Zjednoczeniu Polaków Studentów UL (ZPSUL) i z jego ramienia został w r. 1927 wybrany do Przedstawicielstwa Studenckiego UL. Współtworzył Związek Polskiej Młodzieży Akademickiej Litwy; był jego wiceprzewodniczącym, a od r. 1929 przewodniczącym. W ZPSUL sprawował funkcję skarbnika (1928) i członka komisji rewizyjnej (1929). W r. 1928 należał też do założycieli polskiej korporacji studenckiej «Lauda» i został jej pierwszym prezesem (działał w niej do jej rozwiązania w r. 1940 przez rząd Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej). Współpracował z Oddziałem II (wywiadem i kontrwywiadem) Sztabu Głównego WP. Od r. 1928 był zatrudniony jako nauczyciel dyscyplin ekonomicznych, społecznych i prawa w Prywatnym Gimnazjum Polskim (od r. 1929 im. Adama Mickiewicza) w Kownie. W l. 1931–3 odbywał służbę wojskową w artylerii w Poniemoniu koło Kowna. W r. 1934 ukończył studia i od r.n. pracował w Gimnazjum Polskim w Wiłkomierzu jako nauczyciel arytmetyki i nauk społecznych; krótko pełnił też obowiązki jego inspektora (zastępcy dyrektora). Dn. 26 VIII 1936 Min. Oświaty Republiki Litewskiej zabroniło S-ie dalszego pełnienia funkcji nauczyciela «z powodu braku postępów w jego pracy»; zapewne jednak uznano go za podejrzanego politycznie dla państwa litewskiego. Wg Łukowskiego był S. w l.n. księgowym i jednym z dyrektorów Polskiego Tow. Drobnego Kredytu w Kownie. W listopadzie 1939 uczestniczył w spotkaniu delegatów organizacji polskich w Republice Litewskiej.

Losy S-y podczas sowieckiej i niemieckiej okupacji Litwy w l. 1940–4 są nieznane. W r. 1944 przeprowadził się z rodziną do Wilna, gdzie jednak już pod koniec lipca t.r. został aresztowany przez NKWD i 8 XI 1945 znalazł się w łagrze w Workucie; pracował tam w biurze zarządu kopalni. Po zwolnieniu 5 IX 1946 przyjechał z rodziną do Polski i zamieszkał w Gdyni-Orłowie. Pracował jako księgowy w Miejskim Handlu Mięsem w Gdańsku, a od 16 XII 1953 jako główny księgowy gdańskiego Oddz. Przedsiębiorstwa Obrotu Spożywczymi Towarami Importowanymi; w r. 1969 przeszedł na emeryturę. Zmarł 30 I 1981 w szpitalu w Dzierżążnie koło Kartuz, został pochowany na cmentarzu w Gdyni-Orłowie.

W małżeństwie (od r. 1938) z Leonardą z Dowtortów, nauczycielką języka litewskiego w Gimnazjum Polskim w Wiłkomierzu oraz gimnazjum w Markuciach koło Kowna, miał S. dwoje dzieci: Witolda (ur. 1944) i Annę Danutę (ur. 1947).

S. był krewnym Stanisława Stommy (1908–2005), syna Ludwika (1859–1910) i Jadwigi z Jasieńskich (1875–1944), polityka i publicysty, posła na Sejm PRL, lidera ruchu «Znak».

 

Indeks represjonowanych. Więźniowie łagrów w rejonie Workuty, Workuta–Wil.–Moskwa–W. 2001 X cz. 2 (jako Władysław Stomas); – Buchowski K., Polacy w niepodległym państwie litewskim 1918–1940, Białystok 1999 (fot.); Jackiewicz M., Polskie życie kulturalne w Republice Litewskiej 1919–1940, Olsztyn 1997; Mackiewicz R., 80. rocznica powstania Gimnazjum Polskiego im. A. Mickiewicza w Kownie, „Nasza Gaz.” (Wil.) 1999 nr 49; – Stomma S., Trudne lekcje historii, Kr. 1998; – Lietuvos centrinis valstybės archyvas w Wil.: F. 391 Ap 2 B 1731, 1734–7, F. 391 Ap 2 B 388–9, F. 631 Ap 7 B 817, F. 1693 Ap 1 B 2 k. 18, F. 1693 Ap 1 B 2 k. 47, F. 1693 Ap 1 B 2 k. 55; – Mater. Red. PSB: Akta pracownicze z «Posti S.A.»; – Informacje córki S-y, Anny Danuty Rychel-Winnickiej z Gdyni, Zbigniewa Łukowskiego z Gd., Ryszarda Mackiewicza z W. i Józefa Szostakowskiego z Wilna.

 

                                                                                                                                                                                                                          Mieczysław Jackiewicz

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kazimierz Lasocki

1871-03-01 - 1952-09-11
malarz
 

Stanisław Jasiukiewicz

1921-05-14 - 1973-06-27
aktor filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Władysław Stachowski

1887-05-16 - 1974-07-31
regionalista
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.