Szołucha Wojciech (Albert) (1722 – ok. 1784), dominikanin, kaznodzieja, prowincjał białoruski.
Ur. 28 X, pochodził z woj. mińskiego.
Profesję w zakonie dominikanów S. złożył 27 IV 1744 w Wilnie, a następnie ukończył zakonne studia filozoficzno-teologiczne, uzyskując tytuł lektora teologii. Kapit. prowincjalna w Wilnie w czerwcu 1755 skierowała go do klasztoru św. Jerzego w Wołyńcach (Zabiałach) nad Dryssą (woj. połockie) jako profesora filozofii w tamtejszym studium formalnym. Później przeniesiono S-ę do konwentu w Trokach, gdzie przez rok pełnił urząd kaznodziei przy kościele prepozytalnym. Uznany za dobrego kaznodzieję, sprawował tę funkcję przez następne dwa lata w kościele Świętego Ducha w Wilnie, a potem przez trzy lata w konwencie w Połocku. Od r. 1761 brał udział w dominikańskich misjach ludowych, aktywnie prowadzonych w W. Ks. Lit. pod kierunkiem ks. Wawrzyńca Owłoczymskiego. Współpracował z grupą misjonarzy prow. litewskiej p. wezw. Anioła Stróża, m.in. z kaznodzieją Dominikiem Kochańskim uczestniczył w misjach w sanktuarium w Białyniczach, gdzie we wrześniu t.r. w kościele Karmelitów Trzewiczkowych miała miejsce koronacja cudownego obrazu NMP; tam też, jako ówczesny subprzeor połocki, wygłosił 23 IX kazanie misyjne. Po śmierci Owłoczymskiego w r. 1763 został prefektem misji i funkcję tę pełnił do r. 1765, «verbo et exemplo praedicans». W pierwszym roku jego działalności dominikanie lit. przeprowadzili sześć misji (m.in. w Grodnie, Kownie i Połocku), rok później prace koncentrowały się we wschodnich dekanatach diec. żmudzkiej. W r. 1766 w wileńskiej drukarni franciszkanów ukazała się książka S-y podsumowująca jego doświadczenia misyjne pt. Sposób do godnego i skutecznego misji odprawowania a to raczej godnych pokuty czynienia owoców i upór konkwinkujący i zachodzące w tym dziele trudności ułatwiający. Podczas kapit. prowincjalnej w czerwcu 1765 w wileńskim klasztorze Świętego Ducha przeniesiono S-a do klasztoru w Sejnach, gdzie został wykładowcą teologii w tamtejszym studium formalnym. Pod datą 13 I 1767 odnotowano go jako przeora w Sejnach. Zebrana 18 VI 1774 w Wilnie kapit. prowincjalna przesłała do generała zakonu wniosek o bakalaureat teologii dla S-y.
Po pierwszym rozbiorze Rzpltej znalazło się pod panowaniem rosyjskim siedem klasztorów prow. litewskiej zakonu. Początkowo podlegały one nadal władzom prowincji, a ich delegaci, w tym S., czynnie uczestniczyli w kapitułach prowincjalnych. W r. 1776 został S. wybrany na przeora zakordonowego klasztoru w Zabiałach. W lipcu 1778 w Wilnie brał udział w obradach kapituły jako jej trzeci definitor; kapituła zwróciła się wówczas do generała zakonu o stopień magistra, najwyższy w zakonie, dla S-y. Ponownie wybrany w r. 1779 na przeora w Zabiałach, urząd ten sprawował do r. 1782; w tym charakterze pojawił się 30 VI 1781 na obradach kapituły w konwencie Świętego Ducha w Wilnie. W r. 1779 został wyznaczony przez prowincjała lit. Wincentego Downarowicza na jego wikariusza (z prawem wizytowania i przenoszenia zakonników), sprawującego w jego imieniu nadzór nad konwentami położonymi na ziemiach zabranych przez Rosję; również tę funkcję sprawował do r. 1782. Gdy t.r. władze rosyjskie utworzyły nową, białoruską prowincję dominikanów p. wezw. św. Stanisława, włączając do niej klasztory dotychczasowych prowincji litewskiej i ruskiej, S. został jej pierwszym przełożonym. Jednak prowincja ta nie została uznana przez władze zakonu dominikanów. Zgodnie ze zwyczajem wizytował S. podległe mu klasztory. Zmarł ok. r. 1784 w Posiniu (Inflanty); w czerwcu t.r. kapituła w Wilnie wyznaczyła nowego prezentata teologii na jego miejsce. S. został zapamiętany jako «regularis disciplinae custos sedulus» oraz «devotossimus vir».
Estreicher; Jocher; Słown. Pol. Teologów Katol.; – Barącz S., Rys dziejów Zakonu Kaznodziejskiego, Lw. 1861 II 264–5; Brzozecki S., Litewska prowincja dominikanów, w: Dominikanie. Gdańsk – Polska – Europa. Materiały z konferencji międzynarodowej pt. Gdańskie i europejskie dziedzictwo. Zakon dominikanów w dziejach Gdańska, Red. D. A. Dekański i in., Pelplin–Gd. 2003 s. 155–6; tenże, Misje ludowe dominikanów prowincji litewskiej w latach 1751–1826, L. 2009 s. 27, 61, 82, 85, 114, 124, 126–8, 160, 187, 191, 202, 242, 253, 266; tenże, Prowincja białoruska Zakonu Kaznodziejskiego pod wezwaniem św. Stanisława. Dominikanie na ziemiach zabranych przez Rosję po pierwszym rozbiorze (1772–1801), „Przegl. Tomistyczny” T. 13: 2007 nr 1 s. 243–7; Chodźko D. C., Agłona, kościół i klasztor dominikanów w Inflantach, „Pam. Relig.-Moralny” T. 31: 1856 nr 8 s. 136–7; [Giżycki J. M.] Wołyniak, Wiadomości o dominikanach prowincji litewskiej, Kr. 1917 s. 18, 307; Kłapkowski W., Konwent dominikanów w Sejnach, Sejny 2006 s. 91; [Nowakowski E.] Wacław z Sułgostowa, O cudownym obrazie Matki Bożej w kościele oo. Karmelitów w Białyniczach. Wiadomość historyczna przez ks. Wacława Kapucyna, Kr. 1899 s. 23; Petkus V., Dominikonai Lietuvos kulturoje, Vilnius 2004 s. 630, 902; Tyszkiewicz E., O klasztorach zgromadzeń istniejących obecnie w diecezji wileńskiej, „Teka Wil.” R. 3: 1858 s. 55 (231); – Kochański D., Kazania i nauki z badaniami, przykładami, zarzutami, odpowiedziami na misjach dominikanów po całym Księstwie Litewskim..., Wil. 1770 s. 49–58; Rękopis ks. Bagińskiego dominikanina prowincji litewskiej (1747–1784), Wyd. E. Tyszkiewicz, Wil. 1854 s. 121; – Arch. Pol. Prow. Dominikanów w Kr.: sygn. Pl 9 (Litua militiae angelico-praedicatoriae per Magnum Ducatum Lithuaniae, Samogitiae, Livoniaeque [...] descripta) s. 59, sygn. Pl 12 (Catalogus Patrum et Fratrum Professorum Provinciae S. Angeli Custodis Ordinis Praedicatorum, 1756) k. 12, sygn. Pr 35 (Barącz S., Catalogus Patrum et Fratrum OP) s. 681–2, Acta Capitulorum Provinciae Lithuaniae (a. 1646–1839), Ed. R. F. Madura OP, VII 798, 842, 913, 924–5, 931, 934, 938, 940, 943, 965, 1302, 1427 (mszp.); Archivio Generale dell’ Ordine dei Predicatori (Santa Sabina) w Rzymie: Dz. XIII sygn. 89 620 k. 12.
Anna Markiewicz