Szewczyk Zdzisław (1921–1993), prawnik, dyplomata.
Ur. 25 II w Maziarni Strzeleckiej (pow. hrubieszowski), był synem Jana, leśniczego, i Bronisławy z Mazurków.
S. uczył się od r. 1930 w Lublinie w Męskiej Szkole Handlowej im. Augusta i Juliusza Vetterów. Po jej ukończeniu, w czerwcu 1938, został przyjęty na Wydz. Prawa KUL, ale już we wrześniu t.r. powołano go do WP; kształcił się w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Od czerwca 1939 służył jako plutonowy podchorąży w 3. Pułku Artylerii Lekkiej w Zamościu i w szeregach tej formacji walczył w kampanii wrześniowej t.r. Po zakończeniu działań wojennych zamieszkał w rodzinnej miejscowości, a w r. 1940 przeniósł się do Lublina, gdzie pracował w Hurtowni Kolonialno-Spożywczej, a następnie Składnicy Materiałów Dentystycznych.
Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej i przeniesieniu 1 VIII 1944 do Lublina Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego został S. zatrudniony w jego Dep. Lotnictwa Cywilnego Resortu Komunikacji, Poczt i Telegrafów (od 31 XII t.r. Min. Komunikacji Rządu Tymczasowego Edwarda Osóbki-Morawskiego). W listopadzie podjął studia na Wydz. Prawa KUL, które kontynuował także po przeniesieniu wraz z Ministerstwem w lutym 1945 do Warszawy. Od poł. kwietnia t.r. do 20 X pracował w Lotniczych Warsztatach Doświadczalnych w Łodzi, następnie wrócił do Lublina, by ukończyć studia. Po otrzymaniu 20 IX 1947 dyplomu magistra praw został starszym asystentem na Wydz. Prawa Uniw. Warsz. W okresie 20 II 1948 – 16 XII 1950 odbywał aplikację w warszawskim Sądzie Apelacyjnym, a od czerwca 1948 pracował także jako konsultant z zakresu umów międzynarodowych w Polskich Liniach Lotniczych «LOT». W lutym 1952 wrócił ponownie do Lublina, gdzie od 25 II t.r. był adiunktem w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Publicznego UMCS. W l. 1952–3 przeszedł Kurs Samokształcenia Ideologicznego przy UMCS oraz Kurs Szkolenia Ideologicznego ZNP. Rekomendowany przez Polskie Linie Lotnicze «LOT», został w sierpniu 1955 oddelegowany do pracy w Korei jako doradca prawny misji polskiej Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych, kontrolującej przestrzeganie zawartego tam 27 VII 1953 rozejmu.
Po powrocie do kraju, w lipcu 1956, rozpoczął S. pracę w MSZ i we wrześniu t.r., zakończywszy formalnie swe zatrudnienie na UMCS, został wysłany do Londynu jako radca prawny w ambasadzie PRL. Odwołany w kwietniu 1962 do Warszawy, kierował od 1 V t.r. Wydz. Ameryki Północnej w Dep. III MSZ. Mimo że był bezpartyjny, został lektorem Stołecznego Ośrodka Propagandy Partyjnej PZPR. Od września do grudnia 1963 uczestniczył w XVIII Sesji ONZ w Nowym Jorku; w imieniu delegacji PRL domagał się wycofania wojsk USA z Korei Południowej. W marcu 1964 wstąpił do PZPR i 1 VII t.r., popierany m.in. przez wiceministra Józefa Winiewicza, został radcą ambasady PRL w Waszyngtonie. Pełniąc oficjalną funkcję dyplomatyczną, pracował równocześnie jako agent Dep. I MSW (wywiad cywilny) pod nadzorem płk. Czesława Mackiewicza (Makowskiego), zatrudnionego w waszyngtońskiej ambasadzie na podobnym stanowisku. Na żądanie Dep. Stanu USA udzielał t.r. wyjaśnień w sprawie prowadzonej w Polsce krytyki raportu tzw. komisji Warrena, badającej zabójstwo prezydenta J. F. Kennedy’ego. Po śmierci ambasadora Edwarda Drożniaka, w listopadzie 1966, objął funkcję chargé d’affaires ambasady PRL w Waszyngtonie (pełnił ją do objęcia ambasady przez Jerzego Michałowskiego w sierpniu 1967). W październiku 1969 został odwołany do kraju i 27 XI t.r. mianowany dyrektorem Dep. III MSZ, zajmującego się obiema Amerykami. Prawdopodobnie w r. 1970 awansowano go do stopnia majora rezerwy.
Dn. 19 XI 1973 objął S. funkcję ambasadora PRL w Wenezueli. Równocześnie w okresie 11 II 1974 – 5 II 1976 był ambasadorem w Ekwadorze, w okresie 14 IV 1974 – 1 IX 1975 ambasadorem w Kolumbii, a od 18 VI 1976 ambasadorem w Gujanie; od 28 V 1976 do 7 VII 1977 pełnił też funkcję posła nadzwycz. i ministra pełnomocnego na Haiti. Dn. 21 IX 1977 zakończył misję w Wenezueli, a 27 X 1978 w Gujanie, po czym wrócił do Warszawy na stanowisko dyrektora Dep. III MSW. Po wprowadzeniu w Polsce 13 XII 1981 stanu wojennego mianowano go 24 II r.n. ambasadorem PRL w Meksyku; od 20 IV 1983 był równocześnie ambasadorem w Kostaryce. Starał się bezskutecznie o ustanowienie stałego połączenia lotniczego Meksyku z Warszawą. Dn. 3 V 1985 został odwołany z Meksyku, a 10 VI t.r. z Kostaryki. Wrócił do Warszawy i 1 XI 1986 przeszedł na emeryturę. Zmarł 12 VIII 1993 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1962), oraz Krzyżami Oficerskim (1967) i Komandorskim z Gwiazdą (1979) Orderu Odrodzenia Polski.
S. był dwukrotnie żonaty; w zawartym w r. 1945, zakończonym rozwodem, małżeństwie z Krystyną Jost miał córki: Krystynę (ur. 1947) i Hannę (ur. 1949). Z poślubioną w r. 1962 Danutą Rydlewską (zm. 1983) miał córkę Ewę Marię (ur. 1960).
Informator Ministerstwa Spraw Zagranicznych za l. 1962–85 [b.m.r.w.]; Stosunki Dyplomatyczne Polski. Informator, W. 2008 II 52, 92, 100, 117, 215; – Góralski W., Stosunki Polski z socjalistycznymi krajami Azji, „Sprawy Międzynarodowe” R. 40: 1987 z. 7–8 s. 32–3; Kącki T., Szkoły im. A. i J. Vetterów w Lublinie i ich uczniowie 1866–2000, L. 2000 s. 47; – Winiewicz J., Co pamiętam z długiej drogi życia, P. 1985; – „Wojsk. Przegl. Hist.” R. 39: 1994 nr 1–2 s. 273; „Życie Warszawy” 1993 nr 189, 201 (nekrolog); – Arch. MSZ w W.: sygn. 21646, 29394 (teczki osobowe); IPN w W.: sygn. 01050/599, 01069/694/J.
Antoni J. Wręga