Kahane Zygmunt (1846–1889), zoolog. Ur. w Lesku, syn Ignacego, lekarza miejskiego w Sanoku. Gimnazjum ukończył K. w Sanoku, studia medyczne w l. 1865–70 na UJ. Po trzyletniej praktyce lekarskiej zapisał się w r. 1873 na Wyższą Szkołę Rolniczą w Dublanach i ukończył ją w r. 1875 – rzecz wówczas niezbyt częsta – z dyplomem samodzielnego rolnika. Z kolei jako stypendysta krajowy studiował w l. 1875–7 zoologię na uniwersytecie w Lipsku. W l. 1877–89 pracował w Dublanach: przez rok jako asystent, w l. 1878–80 jako docent zoologii, w 1880–3 jako profesor adiunkt hodowli zwierząt, od r. 1883 jako profesor zwycz. hodowli ogólnej, hodowli szczegółowej konia, zoologii ogólnej, anatomii, fizjologii i histologii zwierząt. W swym krótkim życiu zaznaczył się wyraźnie jako zoolog, hipolog, i pedagog.
Studia zoologiczne w Lipsku pod kierunkiem znakomitego zoologa niemieckiego R. Leuckarta pogłębiły u K-a wiadomości z zakresu anatomii i fizjologii zwierząt niższych. W tej pracowni powstała najważniejsza rozprawa naukowa K-go, O tasiemcu nastroszonym (Taenia perfoliata Goeze, 1878), jedna z pionierskich w Polsce w zakresie helmintologii. Wykrył w niej po raz pierwszy istnienie układu nerwowego u tasiemców; praca ta stawiana była w swoim czasie jako wzór gruntownej analizy anatomicznej określonego gatunku. Owocem studiów lipskich u R. Leuckarta, W. Zürna i L. Nitscha były też dwa artykuły (Teorie rozpłodu płciowego w swym pochodzie historycznym), zamieszczone w „Kosmosie” (1878–9), w których po raz pierwszy w Polsce przedstawił historię rozwoju teorii embriologicznych. Zapoczątkowany przez K-go w Polsce kierunek parazytologiczny znakomicie rozwinął jeden z jego następców w Dublanach, M. Kowalewski.
Obok problematyki czysto zoologicznej interesował się K. żywo i rzetelnie hodowlą szczegółową koni. Nie był w tej dziedzinie umysłem syntetyzującym, jak współcześni mu A. Barański, M. Czapski i W. Łaszczyński; nie pozostawił też poważniejszych prac, a tylko drobne, mało dostępne sprawozdania z wystaw lub wizytacji ważniejszych stadnin polskich (w Królestwie i Galicji), węgierskich, czeskich i austriackich – najciekawsze o czołowej stadninie rządowej w Radowcach na Bukowinie (1888). Wystąpił w nich z programem ujednolicenia hodowli koni, ograniczenia nadmiernej ilości ras w stadninach rządowych i prywatnych oraz uszlachetniania odmian krajowych w hodowli chłopskiej. Ekspert w zakresie hodowli koni – bywał często sędzią na wystawach i konkursach krajowych oraz poszukiwanym doradcą w pracy hodowlanej.
Jako pedagog odznaczał się K. sumiennością, energią, świetną wymową. W Dublanach zorganizował w krótkim czasie muzeum zoologiczno-hodowlane (1300 eksponatów), laboratorium i pracownię zootomiczną. W niej preparował na użytek własnej uczelni oraz wielu szkół galicyjskich szkielety zwierzęce, za co otrzymał srebrny medal w r. 1888 na II Zjeździe Przyrodników i Lekarzy we Lwowie. Brał czynny udział w przekształceniu Dublan ze szkoły średniej na wyższą; mimo młodego wieku powołany został do komisji egzaminów dyplomowych w Dublanach oraz do krajowej komisji egzaminacyjnej dla nauczycieli rolnictwa w Galicji. Ten doskonale zapowiadający się uczony skończył tragicznie. Trawiony ciężką chorobą, która powodowała u niego dłuższe, nawet roczne przerwy w pracy, zastrzelił się w laboratorium w Dublanach 22 V 1889 r.
Dublany, Lw. 1897 s. 29, 79, 259; Surzycki S., Rozwój wiedzy rolniczej w Polsce, Kr. 1928 s. 57; – Alegaty do sprawozdań stenograficznych sejmu krajowego 1881/48, 1883/56, 1885/47, 1890/90, 187; – „Czas” 1889 nr 120; „Gaz. Lwow.” 1889 nr 120; „Kosmos” 1878 s. 208–26, 1879 s. 146–63, 1931 tom jubileuszowy cz. II s. 79; „Kur. Warsz.” 1889 nr 142; Pam. AU Wydz. Mat.-Przyr., Kr. 1878 IV 63–123; „Roczniki Krajowej Wyższej Szkoły Rolniczej w Dublanach” T. 1: 1888 s. 80, 86–7, 125, 275–91, T. 2: 1889 s. VI, 16, 24, T. 4: 1894 s. 5–6, 10–1, 215–7; „Rolnik” 1889 nr 21; – Arch. UJ: Katalog uczniów zwyczajnych Wydziału Lekarskiego 1865–1870.
Stanisław Brzozowski