Kucharski Andrzej (Jędrzej) Franciszek (1795–1862), filolog. Ur. 30 XI w kolonii Barany niedaleko Pajęczna w woj. sieradzkim, był synem Pawła i Elżbiety z Papiezkich, właścicielki wsi Papieże. Po ukończeniu szkoły wydziałowej w Piotrkowie i departamentowej w Warszawie przez rok pracował w Lublinie jako zastępca profesora szkoły departamentowej. Od r. 1817 studiował w Uniw. Warsz. W r. 1820 przerwał studia i przez jakiś czas pracował w szkole wojewódzkiej w Płocku. Powróciwszy na uniwersytet, kontynuował pracę nauczycielską w szkole ewangelickiej w Warszawie. Po uzyskaniu stopnia magistra nauk i sztuk pięknych (1821) pracował jako nauczyciel języków i literatury starożytnej oraz języka polskiego w szkołach średnich w Kielcach, Lublinie, Kaliszu i Warszawie. Jednocześnie zajmował się gramatyką polską, rosyjską i czeską, ogłaszając rozprawy z tego zakresu w czasopismach warszawskich i lwowskich. Korzystając z pomocy A. Krzyżanowskiego rozpoczął także studia nad językiem serbskim. W r. 1823 przyjęto jego kandydaturę na nie obsadzoną dotąd katedrę «dialektów słowiańskich» w Uniw. Warsz. i wysłano go za granicę na okres trzech lat. Podróż K-ego przeciągnęła się; do Warszawy powrócił dopiero w r. 1830, tuż przed wybuchem powstania listopadowego. Podczas zwiedzania krajów słowiańskich K. nawiązał bliskie kontakty naukowe z uczonymi czeskimi i serbskimi. Niektóre obserwacje i wrażenia z tej podróży opisał w Listach z krajów słowiańskich („Gaz. Pol.” 1828–9). Po powrocie do Warszawy utrzymywał się z lekcji prywatnych. W grudniu 1831 r. otrzymał wprawdzie nominację na stanowisko zastępcy profesora «dialektów słowiańskich», ale nie mógł podjąć wykładów, bowiem wkrótce uniwersytet został zamknięty. Nie powiodły się starania K-ego o uzyskanie katedry we Wrocławiu. W tej sytuacji zmuszony był podjąć pracę w szkolnictwie średnim (1833), najpierw w gimnazjum warszawskim przy ul. Leszno, a później w gimnazjum gubernialnym. W tym czasie zbliżył się do W. A. Maciejowskiego i pomagał mu w pracy nad „Historią prawodawstw słowiańskich”. Jedyną obszerniejszą własną pracą była edycja Najdawniejszych pomników prawodawstw słowiańskich (1838) oparta na materiałach Maciejowskiego. Praca ta, chociaż nie odbiegała swoim poziomem od większości ówczesnych wydawnictw źródłowych, przyjęta została bardzo nieprzychylnie. Po K-m spodziewano się czegoś więcej niż kompilacji odpisów sporządzonych przez kogoś innego i do tego źle w paru miejscach przetłumaczonych. Z innych prac na uwagę zasługuje jeszcze rozprawa O przekładach Pisma świętego na język słowiański („Pam. Religijno-Moralny” T. 25: 1853). Przechodząc w r. 1847 na emeryturę K. nosił się z zamiarem opracowania zebranych przez siebie materiałów, ale nic prawie z tego nie wyszło. Pozostawił jedynie w rękopisie Słownik geograficzny miast i wiosek należących niegdyś do Słowian. Opierając się na etymologii, w całej niemal Europie doszukiwał się pierwotnych siedzib Słowian. W r. 1835 K. czynił starania o wydanie w przekładzie polskim broszury A. Gurowskiego „La verité sur la Russie”. Słowianofilizm K-ego miał oblicze panslawistyczne, co było powodem jego konfliktu z niektórymi kręgami inteligencji warszawskiej. Żona K-ego Józefa (2. v. Wierzbowska) była przełożoną renomowanej pensji żeńskiej w Warszawie. K. pozostawił dwie córki: Bronisławę i Eulalię. Zmarł 17 I 1862 r. w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim.
Estreicher w. XIX, II 517; Nowy Korbut (Romantyzm), V; Enc. Org.; Uruski; – Bieliński, Uniw. Warsz., I 85, II 121, 138; Francev V., K istorii kafedry slavjanovedenija v Varšavskom Korolevskom Aleksandrovskom Universitete, w: Novyj sbornik statej po slavjanovedeniju, Pet. 1905 s. 354–60; tenże, List A. K-ego do J. E. Purkiniego, „Ruch Liter.” 1931 s. 177–8; tenże, Pis’ma k Vjačyslavu Gankie, W. 1905 s. 569–601; tenże, Pol’skoe slavjanovedenie konca XVIII i pervoj četverti XIX st., Praga 1906 s. 376–491, XI, XII, XXXIII, CLX–CLXIV; Maternicki J., Warszawskie środowisko historyczne 1832–1869, W. 1970; – Żmichowska N., Listy, Wr. 1957 I 150, 682; – Nekrologi z r. 1862: „Bibl. Warsz.” t. 1 s. 448, „Czas” nr 29, „Gaz. Pol.” nr 15.
Jerzy Maternicki