INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Dawid Tomasz (Dawid Ftoma)  

 
 
1 poł. XVI w. - 2 poł. XVI w.
Biogram został opublikowany w 1938 r. w IV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Dawid Tomasz albo Dawid Ftoma, także nazywany Dawid Rusin albo Dawidko (w. XVI), kupiec lwowski religii schizmatyckiej, handlarz ryb i dzierżawca stawów, był seniorem tj. starszym bratem Bractwa Uspeńskiego przy miejskiej cerkwi pod wezwaniem Wniebowzięcia czyli u Rusinów »Uspenia« Najświętszej Marii Panny. Bractwa cerkiewne w dziejach Rusi lwowskiej odegrały rolę naczelną, one utworzyły kościec organizacyjny tej nacji. Zaś bractwo przy cerkwi miejskiej tworzyło główny ośrodek życia ruskiego we Lwowie a starsi bracia czyli seniorowie tworzyli zarazem starszyznę całej Rusi lwowskiej. Z nimi korespondowali i porozumiewali się popierający lwowskich schizmatyków carowie moskiewscy i hospodarowie mołdawscy. W listach tych ostatnich z lat 1558–68 na pierwszym miejscu wśród adresatów występuje D., co jest dowodem jego naczelnego w bractwie stanowiska, cały zaś szereg wzmianek dowodzi, że odgrywał w ogóle wśród Rusi lwowskiej rolę patriarchalną.

Bolejąc nad tym, że wśród lwowskich wież nie ma ani jednej wieży cerkiewnej, postanowił D. ufundować przy skromnej jeszcze wówczas bardzo cerkwi miejskiej wieżę o kilku kondygnacjach. Budowę jej oddał w r. 1568 najpierw budowniczemu Feliksowi. Chciał D. uwiecznić swe imię, ale żałował materiału i grosza, na moczarowatym więc gruncie założone zostały słabe fundamenty wieży. A choć po doprowadzeniu jej do trzeciej kondygnacji oddał kierownictwo techniczne nad jej dalszą budową znakomitemu architektowi, Piotrowi Krasowskiemu, nie zapobiegł on katastrofie i będąca już w stadium końcowym wieża runęła w r. 1570. Skutkiem tego wywiązał się między D. a Krasowskim proces, w którym fundator wieży występował nie tylko w swoim, ale i swoich współwyznawców imieniu.

D. to w ogóle postać w sądzie miejskim bardzo ruchliwa, częste są w księgach miejskich wiadomości o jego pozwach i transakcjach. Pieniaczył się zarówno z łacińskim arcybiskupem, Pawłem Tarłą, jak i ruskim władyką, Arsenim Bałłabanem. Wbrew utrzymywanej wśród Rusinów lwowskich tradycji, że D. umarł skutkiem żalu i zgryzoty zaraz po zawaleniu się wieży, żył on jeszcze nadal, procesował się z Krasowskim i innymi, a dożył widocznie bardzo sędziwego wieku, bo akta sądowe tytułowały go jako Davidus senex.

 

Zubrzycki D., Litopyś Lw. Stauropigijskoho Bractwa, »Wremennyk Stauropigijskoho Instytuta« za r. 1926, s. 107, pod r. 1572; Szaraniewicz I. w »Juwyłejnoje izdanie w pamiat 300-litnoho osnowanija Lwowskoho Stauropigiskoho Bractwa« s. 9, a w dodatku źródłowym passim; Łoziński Wł., Sztuka lwowska, 33–4; tenże, Patrycjat i mieszczaństwo lwowskie, 311, 313–4, 344.  

Red.

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.