INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Dominik Sienieński h. Dębno  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sienieński Dominik h. Dębno (zm. 1743), biskup tytularny maronicki, kanonik warmiński, gnieźnieński i krakowski, oficjał gdański. Był synem Aleksandra i Ludwiki Eufrozyny z Połubińskich.

W młodości, za panowania Jana III, planował S. obrać karierę wojskową, lecz zdecydowawszy się na stan duchowny wyjechał na studia zagraniczne, być może do Rzymu, i uzyskał tytuł doktora obojga praw. W r. 1697 został kanonikiem warmińskim, w tym samym zapewne czasie objął ponadto kanonię tarnowską. Działał wówczas głównie na Warmii jako zaufany współpracownik nowego (od r. 1698) bpa warmińskiego Andrzeja Chryzostoma Załuskiego. Towarzyszył mu na przełomie stycznia i lutego 1700 podczas odbierania Elbląga z rąk pruskich. Przeprowadził wtedy wizytację tamtejszej parafii i kościoła św. Mikołaja. Następnie wraz z biskupem udał się przez Drezno i Pragę do Rzymu. Przebywał tam podczas uroczystości wielkiego jubileuszu w kwietniu i maju t.r. Uczestniczył też w audiencji Załuskiego u papieża Innocentego XII. W lutym–marcu 1701 wraz z Załuskim pojechał do Królewca, by złożyć gratulacje nowo koronowanemu Fryderykowi I, królowi w Prusach. Zwizytował wtedy parafię katolicką w Królewcu. W r. 1702 pośredniczył w załatwianiu kanonikatu warmińskiego dla bpa chełmińskiego Teodora Potockiego. Podczas wojny północnej w l. 1703–9 bezskutecznie próbował ułagodzić szwedzkich generałów, którzy nakładali na Warmię olbrzymie kontrybucje.

W r. 1706 otrzymał S. kanonię katedralną gnieźnieńską (instalował się osobiście 21 X t.r.) i równocześnie prepozyturę kolegiaty w Łasku. Już w r. 1707, jako delegat kapituły gnieźnieńskiej, został wybrany na wiceprezydenta Trybunału Kor. Pełnił tę funkcję jeszcze w l. 1713 i 1717, a w l. 1718 i 1721 był prezydentem Trybunału. Cieszył się zaufaniem również i nowego (od r. 1712) bpa warmińskiego T. Potockiego. Jako jeden z delegatów kapituły uczestniczył w pracach przygotowawczych do sporządzenia nowego katastru podatkowego Warmii. W styczniu 1713 był w Warszawie u bpa T. Potockiego w sprawie odwołania mianowanego poprzednio oficjała biskupiego. Na mocy prowizji papieskiej objął 23 II 1719 dziekanię w kapitule gnieźnieńskiej. Nie rezydował jednak na stałe w Gnieźnie, gdyż jego kuria dziekańska była zniszczona, a dobra stanowiące uposażenie tej kanonii spustoszone. Już z początkiem kwietnia 1719 był w Krakowie, tam też, lub w Tarnowie, na dłużej się zatrzymał. Mimo to w l. 1720–21 aktywnie bronił praw majątkowych kapituły gnieźnieńskiej przed pretensjami ze strony sąsiadującej z jej dobrami szlachty. Skutecznie procesował się w imieniu kapituły ze spadkobiercami prymasa Michała Radziejowskiego o wydanie zamówionych przez niego w Paryżu srebrnych sprzętów kościelnych przeznaczonych dla katedry gnieźnieńskiej.

Z nominacji bpa kujawskiego Konstantego F. Szaniawskiego objął S. 10 IV 1720 urząd oficjała i proboszcza gdańskiego. Zapewne wówczas został też proboszczem w Pręgowie (pow. tczewski). Coraz częściej przebywał odtąd w Gdańsku (zwłaszcza po r. 1729), załatwiając bieżące sprawy archidiakonatu pomorskiego. Jesienią 1722 podczas obrad sejmu w Warszawie towarzyszył bpowi T. Potockiemu starającemu się o arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Wobec przewidywanego wakatu na biskupstwie warmińskim, S. na zlecenie kapituły tamtejszej zabiegał (m.in. w nuncjaturze) o zachowanie jej uprawnień do wyboru nowego biskupa (sprzeciw kapituły budziła osoba kandydata królewskiego – bpa przemyskiego Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka, nie będącego indygeną pruskim). Wobec niepowodzenia tych zabiegów złożył 12 I 1723 rezygnację z kanonikatu warmińskiego. W t.r. zastał kanonikiem katedralnym krakowskim. W marcu 1724 podczas pobytu w Warszawie pośredniczył w polubownym załatwianiu sporów między nowym prymasem T. Potockim a kapitułą gnieźnieńską. We wrześniu t.r. został powołany do komisji królewskiej, która miała przeprowadzić śledztwo w sprawie toruńskiej (zdemolowania przez protestancki tłum kolegium jezuickiego w lipcu t.r.). Brał udział w pracach komisji śledczej w Toruniu, a następnie w czynnościach sądu asesorskiego w Warszawie (październik–listopad t.r.), dokooptowany do jego składu przez kanclerza kor. Jana Szembeka. W sierpniu 1725 pisał z Gdańska do kanclerza Szembeka, że może się udać z jakąś misją za granicę. W r. 1728 był w Rzymie, gdzie otrzymał prekonizację na biskupa tytularnego maronickiego (Maronitarum). Wracając, zatrzymał się w kwietniu 1729 w Dreźnie. Do Polski powrócił zapewne wraz z całym dworem Augusta II z początkiem maja t.r. Przed październikiem 1731 zrzekł się dziekanii gnieźnieńskiej na rzecz swego bratanka Stanisława Sienieńskiego. W r. 1733 objął probostwo w Miłobądzu koło Tczewa, a w r. 1734 probostwa w Oksywiu i Chylonii. W czasie bezkrólewia po zgonie Augusta II (w r. 1733) przebywał w Gdańsku, opowiadając się po stronie Stanisława Leszczyńskiego. Podczas oblężenia tego miasta przez wojska rosyjskie w r. 1734 sprawował nadzór nad sprowadzonymi z Paryża srebrnymi świecznikami i krzyżem ołtarzowym przeznaczonymi dla katedry gnieźnieńskiej (legat prymasa Radziejowskiego). Obawiając się, że w razie zdobycia Gdańska kosztowności te mogą paść łupem obcych żołnierzy, kazał je zamurować w klasztorze gdańskich dominikanek. Dopiero po r. 1737 przewieziono je do Gniezna. U schyłku r. 1738 S. zrezygnował z urzędu oficjała gdańskiego. Nadal pełnił jednak funkcje proboszcza w Gdańsku, Pręgowie i Miłobądzu.

Podczas swego pobytu na Warmii, S. zachęcony przypuszczalnie przez A. Ch. Załuskiego, napisał pracę poświęconą życiu Mikołaja Kopernika (rkp. tego siedmioarkuszowego dzieła przekazano w r. 1745 bibliotece paulinów na Jasnej Górze, gdzie wraz z większością księgozbioru, zaginął w początkach XIX w.). S. zmarł, być może w Gdańsku, przed majem 1743.

 

Estreicher; Niesiecki; Żychliński, VIII; Czaplewski P., Wykaz oficjałów gdańskich i pomorskich 1467–1824, „Roczn. Tow. Nauk. w Tor.” R. 19: 1912 s. 91–4; Korytkowski, Prałaci gnieźn., III; Łętowski, Katalog bpów krak., IV; – Birkenmajer L. A., Mikołaj Kopernik, Kr. 1900; Brachvogel E., Die Chorkleidung der ermländischen Dom-und Kolegiatstiftherren, „Zeitschr. für die Gesch. und Altertumskunde Ermlands” Bd. 21: 1920 s. 107–8; tenże, Das Coppernicus-Grab im Dom zu Frauenburg, tamże Bd. 27: 1939 s. 276; Eichhorn A., Geschichte der ermländischen Bischofswahlen, tamże Bd. 2: 1863 s. 31, 67, 71–2, 93–4, 97–9; tenże, Die Weihbischöfe Ermlands, tamże Bd 3: 1866 s 150; Hipler F., Die Biographen des Nikolaus Kopernikus, „Altpreuss. Monatsschrift” Bd. 10: 1873 s. 198; Szorc A., Diaspora diecezji warmińskiej za biskupa Andrzeja Chryzostoma Załuskiego (1698–1711), „Studia Warmińskie” T. 3: 1966 s. 56; tenże, Dominium warmińskie 1243–1772, Olsztyn 1990; tenże, Losy biskupstwa warmińskiego w dobie wojny północnej (1700–1711), „Studia Warmińskie” T. 2: 1965 s. 77; tenże, Z działalności kościelnej biskupa Andrzeja Chryzostoma Załuskiego na Warmii (1698–1711), tamże T. 4: 1967 s. 60, 71–2; Załęski, Jezuici, III 2; Żochowski H., Die Seelsorge im Ermland unter Bischof Christoph Andreas Johann Szembek 1724–1740, „Zeitschr. für die Gesch. und Altertumskunde Ermlands” Beiheft 11: 1993; – Schwengel G., Ad historiam ecclesiasticam Pomeraniae apparatus pauper, Wyd. B. Czapla, „Fontes Tow. Nauk. w Tor.” T. 16–17: 1912–13; B. Czart.: rkp. 481 k. 165–168.

Jerzy Dygdała

 

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.