Smolka Franciszek Kazimierz (1883–1947), bibliotekarz, historyk filozofii. Ur. 9 VI we Lwowie, był wnukiem Franciszka (zob.), synem Władysława, bratankiem Stanisława (zob.).
W l. 1894/5 oraz 1900/1–1901/2 uczęszczał S. do III Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, w którym w r. 1902 zdał maturę. Następnie do r. 1905 studiował prawo na uniwersytecie w Innsbrucku, a potem na Uniw. Lwow.; doktorat uzyskał w r. 1908. Tutaj też w t. r. podjął studia filozoficzne, był uczniem Kazimierza Twardowskiego. Studiując filozofię, rozpoczął z dn. 12 VI 1909 pracę w Bibliotece Uniw. Lwow. jako praktykant extra statum, a następnie bibliotekarz. Filozofię uprawiał przez całe życie, do r. 1938 w kręgu K. Twardowskiego. Przed r. 1911 został członkiem wspierającym, a po r. 1918 czynnym, Polskiego Tow. Filozoficznego we Lwowie (PTF), na jego posiedzeniach wygłosił do r. 1939 wiele odczytów. Najpierw zajmował się zagadnieniami logiki, a w szczególności teoriami B. Russella. Pierwszy referat O niektórych paradoksach (1912), poświęcony był m. in. paradoksowi Russela, następny (1913) nosił tytuł Zagadnienie kopernikańskie w stosunku do logiki. W r. 1915 S. wszedł w skład Wydz. PTF, obejmując kierownictwo biblioteki. Funkcję tę sprawował do r. 1939, wydatnie powiększając jej księgozbiór. W r. 1920 zamieścił w warszawskim „Przeglądzie Filozoficznym”, będącym „Księgą pamiątkową ku czci prof. Twardowskiego”, Krytykę Russellowskiej zasady błędnego koła. W maju 1923 należał do organizatorów I Polskiego Zjazdu Filozoficznego we Lwowie. Wygłosił na nim referat Pojęcie zmiennej logicznej u B. Bolzano i B. Russella. W r. 1924/5 uzyskał drugi doktorat – z filozofii – na podstawie nie drukowanej pracy, dotyczącej Russella, a pisanej pod kierunkiem K. Twardowskiego.
Od r. 1919 S. był kustoszem w Bibliotece Uniw. Lwow. i kierował referatem czasopism zagranicznych i pracami nad katalogiem centralnym czasopism zagranicznych i polskich, a od marca do jesieni 1939 pełnił funkcję zastępcy dyrektora. Równocześnie ogłaszał prace z zakresu bibliotekarstwa naukowego. Tu należą artykuły prasowe (O pogotowiu naukowym, „Słowo Pol.” 1902 nr 503, 505; Zadania naukowe bibliotek uniwersyteckich, tamże 1928 nr 45), a przede wszystkim publikacje: Zadania bibliotekarza naukowego („Przegl. Biblioteczny” 1929) i Do podstaw polityki bibliotecznej („Lwow. Studia Biblioteczne” 1932), w których postulował wyodrębnienie funkcji i pozycji bibliotekarzy od innych pracowników administracyjnych. S. był działaczem Związku Bibliotekarzy Polskich (ZBP) od chwili jego założenia (1917), do r. 1929 – sekretarzem zarządu Koła Lwowskiego, a następnie zastępcą jego przewodniczącego. W r. 1930 w ramach prac tego Koła opracował w wydawnictwie zbiorowym „Les Bibliothèques de Lwów”, przeznaczonym na Międzynarodowy Kongres Bibliotekarzy w Rzymie, rozdział pt. Bibliothèques des séminaires et des Instituts de l’Université. Na II Zjeździe Bibliotekarzy Polskich w Poznaniu został wybrany na przewodniczącego Sekcji Bibliotek Naukowych, wygłosił wówczas wyżej wspomniany referat Zadania bibliotekarza naukowego. Do 30 V 1936 wchodził w skład Rady ZBP. Pracował w Sekcji Naukowej (np. w r. 1934 jako przedstawiciel Komisji Bibliotek Szkół Wyższych opracował projekt zatytułowany O regulaminie bibliotecznym). Ważną funkcję pełnił w Komisji Prawniczej ZBP (m. in. jako przewodniczący od r. 1932 do listopada 1937). Na IV Zjeździe ZBP w Warszawie jako przewodniczący Sekcji Prawniczej wygłosił referat Organizacja bibliotek uniwersyteckich (ogłoszony w: „IV Zjazd Bibliotekarzy Polskich w Warszawie”, 1936 i odb.). W r. 1939 zamieścił w „Nauce Polskiej” artykuł Uwagi w sprawie zaopatrywania polskich bibliotek naukowych w obcą literaturę naukową.
S. kontynuował także swoje zainteresowania filozoficzne, zajmując się z kolei problemami z zakresu etyki i filozofii kultury; swych referatów o charakterze sprawozdawczym wygłoszonych na zebraniach PTF jednak nie publikował. Ogłosił natomiast kilka recenzji. W r. 1927 został sekretarzem sekcji teorii poznania PTF, pełnił tę funkcję do r. 1932. W l. 1936–7 na zlecenie PTF opracował Zestawienie druków polskich lub przez Polaków ogłoszonych, dotyczących Kartezjusza (nie opubl.). W l. 1928–30 wchodził w skład Komisji Dyscyplinarnej dla personelu administracyjnego Uniw. Lwow. W r. 1938 jako bibliotekarz PTF podjął skuteczne starania przejęcia przez Bibliotekę Uniw. Lwow. spuścizny po K. Twardowskim.
W okresie drugiej wojny światowej S. pozostał we Lwowie, pracując w bibliotece uniwersyteckiej. Uczestniczył w zabezpieczaniu lwowskich zbiorów filozoficznych; jesienią 1939 przejął w depozyt biblioteki materiały redakcyjne „Ruchu Filozoficznego”, w grudniu 1939 – księgozbiór PTF, a w lipcu 1943 – materiały czasopisma „Studia Philosophica”. Po wojnie nadal mieszkał we Lwowie. Zmarł tam 6 V 1947. Był odznaczony Srebrnym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury (1937) oraz Złotym Krzyżem Zasługi (1938).
Brak informacji o stosunkach rodzinnych S-ego.
Słown. Pracowników Książki Pol. (K. Lewicki, bibliogr.); Skład osobowy UJK za l. 1917/18, 1938/9; – Barycz H., Stanisław Smolka w życiu i nauce, Kr. 1975 s. 210, 260; Korzon K., Rudolf Kotula – Dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej we Lwowie (1923–1939), „Roczniki Bibliot.” R. 21: 1977 s. 801–47; [Rybicki P.] P. R., Franciszek Smolka, „Przegl. Biblioteczny” 1952 nr 2/3 s. 270–2; – B. Uniw. we Lwowie. Spraw. ze stanu i działalności za l. 1929/30 s. 4, 1930/1 s. 4, 1931/2 s. 2, 3, 1932/3 s. 6, 1934/5 s. 6, 1935/6 s. 4, 1936/7 s. 3, 1937/8 s. 1, 4; Kron. Uniw. Lwow. za l. 1898/9–1909/10, Lw. 1912 II 650, 661; toż za l. 1924/5 s. 121, 135, 136, 1926/7 s. 150, 1928/9 s. 5; „Monitor Polski” 1938 nr 259 poz. 611; Spraw. Dyrekcji C.K. Lwowskiego Gimnazjum im. Franciszka Józefa za r. szk. 1895, 1901–2, Lw. 1895, 1901–2; „Exlibris” 1918 s. 72; „Nauka Pol.” 1930 s. 156; „Przegl. Biblioteczny” 1929 z. 1. 2, 1930 z. 1, 2, 1934 z. 1, 1938 z. 2/4; „Ruch Filoz.” 1913 nr 10, 1914 nr 1, 1922/3 nr 6, 9, 10, 1926/7 nr 7 10, 1930/1 nr 1–10, 1948 s. 68; – Arch. PAN w Kr.: Koresp. Sekretariatu Generalnego PAU 481/1945; B. Jag.: rkp. 8980 III k. 233–234, rkp. 9544 III k. 113 (listy S-i); B. Narod.: rkp. IV 5996 (list do S-i); B. Ossol.: rkp. 4127/I (listy do S-i); rkp. 12013/II k. 149–150, rkp. 16375/II k. 103, 106, rkp. 16402/II k. 307–314 (listy S-i). B. PAN w Kr.: rkp. 4600 t. 3 k. 4–5 (list S-i).
Alfred Toczek
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.