Lex Józef (1791–1866), major kwatermistrzostwa generalnego W.P., inżynier wojskowy, artysta-malarz. Ur. 21 III w Warszawie, był synem Józefa i Krystyny z Gerlitzów. Ukończył liceum warszawskie, a następnie podróżował w celach naukowych za granicą. W r. 1811 wrócił do kraju i wstąpił do armii Ks. Warsz. jako elew Szkoły Elementarnej Artylerii i Inżynierii (14 X). W maju 1812 r., po egzaminach, otrzymał stopień podporucznika z przeniesieniem do Szkoły Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierii. W czasie kampanii 1812 r. czynny był jako oficer kwatermistrzostwa, uczestniczył w budowie mostów przez Berezynę. W lutym 1813 r. awansował na porucznika II kl., ranny pod Lipskiem dostał się do niewoli. Odznaczony został za tę kampanię Krzyżem Virtuti Militari i Legią Honorową. Po zwolnieniu z niewoli L. wstąpił do armii Król. Pol., a w styczniu 1815 r. jako porucznik I kl. został adiutantem gen. J. Malletskiego, szefa korpusu inżynierów. Awansowany w kwietniu 1818 r. na kapitana, współpracował w przygotowywaniu tzw. mapy kwatermistrzostwa, a nadto polecono mu – wykorzystując jego zdolności malarskie – wykonanie akwarel mundurowych do „Rocznika Wojskowego”, a od r. 1819 zlecono mu kierownictwo zakładu litograficznego. W r. 1820 był członkiem loży «Bracia Polacy Zjednoczeni». W r. 1825 L. został zaliczony do korpusu gwardii. W czasie powstania listopadowego był kierownikiem zakładu litografii polowej Kwatermistrzostwa i wykonywał plany bitew. Awansował na majora (luty 1831). W sierpniu został przeniesiony do Gwardii Narodowej. Po powstaniu L. skorzystał z amnestii i pracował w biurze likwidacyjnym Komisji Rządowej Wojny, następnie przeszedł do pracy cywilnej. Był od r. 1835 referentem dyrekcji generalnej Tow. Ogniowego, a od listopada r. n. przeszedł do Heroldii Król. Pol. jako główny rysownik i kierownik działu technicznego. W r. 1848 przeszedł na emeryturę, a po rozwiązaniu w t. r. Heroldii pozostał heroldykiem Ogólnego Zebrania Rządzącego Senatu departamentu Król. Pol. Zwolniony został od tych funkcji dopiero w listopadzie 1853 r.
L. wykonał m. in. jakiś obraz batalistyczny, za który otrzymał od króla pruskiego złotą tabakierę, 1832. W r. 1836 wystawił w Warszawie na wystawie sztuk pięknych kopię z obrazu J. Suchodolskiego «Bandyci przez karabinierów prowadzeni». Kraszewski odnotowuje jako bardzo rzadkie dwie litografie L-a: Miłośnicy litografii w Warszawie (z portretem Aleksandra Chodkiewicza, 1818) i Wielki książę Konstanty (wg Kiela, 1832). W zbiorach Pawlikowskich w Bibliotece Zakładu Narod. im. Ossolińskich we Wrocławiu znajdują się 2 rysunki prawdopodobnie wykonane przez L-a. L. wykonywał również ozdobne dyplomy Heroldii. Był odznaczony w r. 1819 Orderem Św. Anny III kl. oraz otrzymał od cesarza Mikołaja złoty pierścień za rysunki do „Rocznika Wojskowego”. W r. 1837 L. otrzymał szlachectwo (herb Prawomyśl). Zmarł 19 X 1866, pochowany w Warszawie. Z żony Teresy (nazwisko nieznane) L. pozostawił córkę Marię.
Gloger, Enc. Staropolska, III 148; Uruski; [Kraszewski J. I.], Catalogue d’une collection iconographique polonaise, Dresde 1865; Zbiory Pawlikowskich. Katalog, Oprac. H. Grońska, M. Ochońska, Wr. 1960; – Gembarzewski B., Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie 1815–1831, W. 1966; Kozakiewicz S., Warszawskie wystawy sztuk pięknych w latach 1819–1845, Wr. 1952; Olszewicz B., Polska kartografia wojskowa, W. 1921; Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831 r., W. 1930; „Tyg. Ilustr.” 1866 nr 382 s. 33.
Stanisław Herbst