Ceptowski Karol (1801–1847), rzeźbiarz, ur. 23 III w Poznaniu, z ojca Michała, sztukatora i posiadacza folwarku Marienpol pod Poznaniem, i matki Zofii z Mączyńskich. Po odbyciu nauk szkolnych w Pakości uczył się rzeźbiarstwa w Warszawie u Pawła Malińskiego, profesora Oddziału Sztuk Pięknych w Królewskim Uniwersytecie (jak się zdaje prywatnie, nie ma go bowiem w spisach uczniów uniwersytetu). Od r. 1824 pracował pod kierunkiem Königa (Klingera?) we Wrocławiu. Tamże podówczas modelował i wystawiał portrety z wosku. Potem przeniósł się na studia do Akademii w Monachium, gdzie zdobył sobie w r. 1829 zalecające świadectwo i uznanie jako pracownik. Architekt L. Klenze powierzał mu wykonywanie korynckich kapiteli w dobudowywanej przez siebie części monachijskiego zamku królewskiego. Następnie pracował przez kilka lat u Thorwaldsena w Rzymie i u J. Pradiera w Paryżu, znamiennie dokumentując ten pobyt skomponowaniem grupy Polska w objęciach Francji (utwór reprodukowany na miejscu litografią); przebywał w Szwajcarii, w Stuttgarcie (?) i w Potsdamie, gdzie był czynny jako rzeźbiarz przy architektonicznym dziele Fr. K. Schinkla, Nicolai-Kirche. W l. 1834–6 wykonywał figury i ozdoby w książęcym zamku w Brunszwiku, wznoszonym podług projektu K. T. Ottmera. W r. 1836 wystawił w Akademii sztuk pięknych w Berlinie płaskorzeźbę o treści alegorycznej i Boginię zwycięstwa. W r. 1837 osiadł w Poznaniu, wystawiając tu w tymże roku: Nemesis (podług Thorwaldsena), Minerwę polecającą malarstwo, plastykę i architekturę opiece króla pruskiego. Posługiwano się nim szczególnie jako sztukatorem. Jego ręki dekorację, zaprojektowaną przez budowniczego Fretera, otrzymał gmach Ziemstwa Kredytowego (dzisiejszego Starostwa Krajowego). Zdobił kaplicę w Oporowie, pałac w Kórniku. W l. 1840 przeniósł się do Krakowa, otrzymawszy tam dość niespodziewanie, bo w chwili, kiedy zamierzał opuścić kraj dla osiedlenia się w Rosji, posadę profesora rzeźbiarstwa w Instytucie Technicznym. Uzyskał ją konkursem. Odtąd związany już z tym miastem, wyniesiony z praktyka na wychowawcę artystów, choć sam »nie był panem wysokich natchnień« (Łuszczkiewicz), lecz tylko miał szczęście zetknąć się osobiście z najwybitniejszymi mistrzami klasycystami – zdołał obudzić ruch wśród młodzieży. Celniejsi uczniowie jego, to: F. Cengler, M. Rogoziński, L. Szubert. Z tym większą szkodą zmarł przedwcześnie wskutek nałogu pijaństwa, 12 II 1847. Z prac C-go posiada Kraków Sarkofag Marii Kazimiery w krypcie na Wawelu (wykuty na zamówienie ces. Ferdynanda w r. 1840). O płaskorzeźbie, wykonanej w r. 1842, Apoteoza Schinkla, informuje nas litografia M. Cerchy (w Programie Inst. Techn., 1842). Do zbiorów Instytutu Technicznego ofiarował C. w l. 1840 i 1844 – 6 nieznanych dziś utworów: Agar z Izmaelem, Lew, Schinkel, projektujący Muzeum w Berlinie, Spotkanie Jakuba z Rachelą (płaskorzeźba, praca konkursowa z r. 1840), Pentezylea zwyciężona przez Achillesa i Nemesis (płaskorzeźby). Do dochowanych prac C-go z okresu krakowskiego mają, wedle świadectwa Łuszczkiewicza należeć, podawane jako dzieło Ferdynanda Kuhna ozdoby rzeźbiarskie kościoła w Krzeszowicach (posągi na fasadzie i płaskorzeźby treści biblijnej).

Ilość wątpliwych prac nie kończy się na tym. Zarówno Karola, jak i kogoś z jego rodziny, mogą się tyczyć nazwiska: Czepłowski i Ceptowicz, wymieniane przy dekoracjach stiukowych loży masońskiej w Poznaniu 1822 r. i pałacu w Śmiełowie w Wielkopolsce. Sztukatorami bowiem byli jego bracia Jan Adam, ur. 3 VI 1798, zm. 16 IX 1834, i Maksymilian, ur. 12 X 1806. Konstanty C., rzeźbiarz, ur. 1825 r., który kształcił się pod okiem Karola w Krakowie.

Archiwum Państw. w Poznaniu (Poznań C. XIII Cb 94 [Concessionirung], Akta testament. [Michael Ceptowski], Akta hipot. [Vorwerk Marienfeld], vol. III–IV); »Przyjaciel Ludu«, IV 1, Leszno 1837, 2; Programma popisów w Instytucie Technicznym, Kr. 1840, VIII–IX, 1842, tabl. i XII, 1844, VIII, 1845, VI, 1849, 8; Kalendarz dla W. Ks. Poznańskiego, P. 1847; »Tyg. Il.«, W. 1868, II 29; Łuszczkiewicz W., Przegląd dziejów Szkoły sztuk pięknych w Krakowie, »Bibl. Warsz.« 1875, IV 55–8; tenże, Kartka z dziejów rzeźbiarstwa w Krakowie; Kalendarz krak. J. Czecha na r. 1896 (i odb., 20–6); »Zeitschr. d. hist. Gesellsch. f. d. Prov. Posen«, P. 1909, XXIV 84; Thieme-Becker; – Informacje Piotra Dziembowskiego z P. na podstawie: Ceptowski J., Genealogia rodziny Ceptowskich, „Gnes. Kwart. Tow. Genealogiczno-Herald. w P.” 1991 nr 1 s. 3-8; Arch. Archidiec. w P.: LB–Poznań św. Marcin, sygn. PM 232/8 s. 201.

Zygmunt Batowski