Paweł z Bojańczyc (zm. 1453), biskup kamieniecki. Był synem Mikołaja z Bojańczyc, wsi w ziemi krakowskiej. Wg Długosza pochodził z niskiego rodu, ale nie można wykluczyć, że z rodziny sołtysiej, a nawet spośród szlachty zagrodowej, w której posiadaniu były Bojańczyce. Zapewne studiował na Uniw. Krak. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że jest identyczny z Pawłem, synem Mikołaja, precentorem w katedrze krakowskiej, który w r. 1400 wpisał się na studia w odnowionej uczelni. Potwierdzone jest, że P. przyjął święcenia w diecezji krakowskiej. Za Władysławem Abrahamem należy przyjąć hipotezę, że zawdzięczał swoją karierę Mikołajowi Gorzkowskiemu, kanonikowi i oficjałowi krakowskiemu; w r. 1408, po objęciu przez Mikołaja Gorzkowskiego biskupstwa wileńskiego, P. przeniósł się do Wilna. Przed listopadem 1427 miał już kanonię w katedrze wileńskiej, należącą do patronatu króla i w. księcia litewskiego, był też proboszczem szpitala Św. Ducha w Wilnie. Jako kapelan Witolda prezentowany był przezeń na biskupstwo w Kamieńcu Podolskim, wakujące po śmierci Zbigniewa z Łapanowa. Witold w liście do papieża Marcina V z 28 XI 1427 gorąco polecał swojego kandydata. Na przełomie 1427/8 r. P. posłował do Rzymu, aby załatwić w kurii powierzone mu przez Witolda sprawy (m. in. unieważnienie małżeństwa Jana, woj. i star. wileńskiego), jak również osobiście dopilnować swojej nominacji. Dn. 25 VI 1428 papież zaakceptował prośbę króla Władysława Jagiełły i w. księcia Witolda i zezwolił P-łowi, aby po konsekracji na biskupa kamienieckiego – z powodu niskich dochodów biskupstwa – zatrzymał dotychczas posiadaną kanonię wileńską oraz probostwo szpitala Św. Ducha w Wilnie.
Objęcie biskupstwa kamienieckiego włączyło P-ła w nurt istotnych dla Korony spraw. Po śmierci Witolda 27 X 1430 – wg relacji Długosza – z inicjatywy i przy udziale P-ła panowie koronni dokonali zajęcia zamku w Kamieńcu i innych grodach podolskich. Dn. 14 III 1431 świadkował na nadaniu królewskim dla klasztoru mogilskiego. Uczestniczył w zjeździe koronacyjnym Władysława III (25 VII 1434), gdzie wraz z innymi dostojnikami poręczył za małoletniego króla, że po dojściu do pełnoletności potwierdzi przywileje. Z końcem t. r. z polecenia papieża Eugeniusza IV (z 20 X 1434) starał się o porozumienie między Zygmuntem, w. księciem lit., a Świdrygiełłą. W grudniu 1435 brał udział w rokowaniach z Krzyżakami, następnie jako gwarant podpisał akt pokoju zawartego w Brześciu Kujawskim (31 XII) i przywiesił do niego swoją pieczęć. Na uwagę zasługuje jego udział w sierpniu 1440 w synodzie prowincjonalnym we Lwowie, na którym przyjęto statuty Mikołaja Trąby za obowiązujące również w archidiecezji lwowskiej oraz omawiano stosunek do soboru bazylejskiego. W listopadzie t. r. był obecny w Poznaniu, gdy Adam Zbąski razem ze swoimi stronnikami odprzysięgał się herezji husyckiej. Razem z episkopatem archidiecezji lwowskiej brał udział w sejmiku generalnym ziem czerwonoruskich w Mościskach w dn. 21–24 V 1441. Dn. 12 VI t. r. przebywał na dworze króla Władysława III w Budzie, być może jako przedstawiciel tego sejmiku. Pobyt P-ła w otoczeniu króla potwierdzony jest do 19 VII t. r. Następne informacje o nim pochodzą dopiero z końca grudnia 1445, kiedy to procesował się z Żydem lwowskim Schachno o cło mostowe (sprawa ta ciągnęła się do 5 IV 1448). Dn. 25 VI 1447 P. był obecny wśród biskupów koronujących Kazimierza Jagiellończyka na króla polskiego. Ostatni raz potwierdzona jest działalność P-ła 30 I 1449, kiedy to wydał we Lwowie wyrok polubowny w sprawie między arcbpem lwowskim Janem Odrowążem i star. halickim Piotrem Odrowążem o żeglugę na Dniestrze. P. zmarł 18 III 1453 i został pochowany w katedrze kamienieckiej.
Hierarchia catholica medii aevi, I 165; Szostkiewicz, Katalog bpów obrządku łac.; – Abraham W., Założenie biskupstwa łacińskiego w Kamieńcu Podolskim, Kr. 1911 s. 28–30; Fijałek J., Kościół rzymsko-katolicki na Litwie, W. 1914; Lewicki A., Powstanie Świdrygiełły, Kr. 1892 s. 73; – Acta capitulorum, II nr 1102; Akta grodz. i ziem., II, V, XIV; Album stud. Univ. Crac., I 4; Cod. epist. Vitoldi, II; Cod. Pol., III nr 208; Cod. Regni Pol. et M. Duc. Lit., IV 133; Długosz, Historia, księga XI–XII; Kod. katedry i diec. wil., I nr 100, 101, 102, 105; Kod. mogilski; Kod. Mpol., IV; Liber cancellariae Stanislai Ciołek, Pars I., Ed. J. Caro, Archiv f. Osterreichische Geschichte, Wien 1871 XLV nr 111, 113; Mon. M. Aevi, XI nr 2017, 2114; Mon. Pol. Hist., II, III; Pomniki Dziej. Pol., V; – Pracownia Słownika Hist.-Geogr. Polski Średniowiecznej IH PAN w Kr. (Bojańczyce).
Maria Michalewicz