INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Romuald Muklewicz  

 
 
1890-12-07 - 1938
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Muklewicz Romuald, pseud. Mars (1890–1938), działacz ruchu robotniczego, radziecki dowódca wojskowy. Ur. 7 XII w Supraślu w pow. białostockim, był synem Adama, włókniarza, i Marianny Kalenda. Po ukończeniu szkoły ludowej w r. 1904 pracował do r. 1909 w Białymstoku w fabryce włókienniczej. W czerwcu 1906 wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Litwy, w l. 1907–9 był sekretarzem jej Komitetu Białostockiego oraz sekretarzem związku włókniarzy. W r. 1907 więziony w Białymstoku za udział w organizowaniu strajku, został następnie oddany pod nadzór policyjny. W r. 1909 przeniósł się do Łodzi, gdzie pracował w fabrykach włókienniczych Artura Meistera oraz Karola Steinerta. W Łodzi działał w Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewicy (PPS-Lewicy). W grudniu 1911 został sekretarzem Okręgowego Komitetu Robotniczego tej partii. Przy jego kierowniczym udziale organizacja łódzka przeprowadziła kampanię solidarnościową z represjonowanymi w kwietniu 1912 robotnikami kopalń złota nad Leną, a także uczestniczyła w akcji wyborczej podczas wyborów do IV Dumy Państwowej. M. zamieszczał w tym czasie – wg jego relacji – korespondencje o ruchu robotniczym w Łodzi, w legalnych dziennikach bolszewickich „Zvezda” i „Pravda”. Powołany w październiku 1912 do wojska, służył w wojskach ochrony pogranicza nad Morzem Czarnym, latem 1914 został przeniesiony do Piotrogrodu. Tu po okresie służby na okręcie Korszun skierowano go do szkoły motorzystów okrętowych, którą ukończył w r. 1917 jako podoficer I stopnia. Podczas pobytu w Piotrogrodzie nawiązał łączność z miejscowymi grupami Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) oraz PPS-Lewicy, a za ich pośrednictwem z organizacją partyjną bolszewików dzielnicy Wyborska. W końcu 1915 r. skierowany został do zakładów zbrojeniowych Parwajnena w Piotrogrodzie, gdzie pracując do początku 1916 r. jako tokarz, był współorganizatorem strajku 22 I 1916 (w rocznicę Krwawej Niedzieli 1905 r.).

Po rewolucji lutowej 1917 r., w której brał aktywny udział, został wybrany przewodniczącym komitetu żołnierskiego szkoły motorzystów, następnie jej komendantem z wyboru. Od maja 1917 do marca 1918 był członkiem Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich (I i II kadencji). Jednocześnie działał w szeregach partii bolszewickiej (staż partyjny przyznano mu od r. 1906) oraz w piotrogrodzkiej sekcji PPS-Lewicy, należąc do jej rewolucyjnego skrzydła. Na I Zjeździe Związku Wojskowych Polaków w Piotrogrodzie wystąpił 7 VI 1917 jako przedstawiciel PPS-Lewicy, a następnie, obok innych delegatów lewicy, opuścił Zjazd. Wraz z marynarzami Floty Bałtyckiej uczestniczył 7 XI w szturmie na Pałac Zimowy, brał też udział w stłumieniu powstania junkrów w Piotrogrodzie 11 XI 1917. Od 1 XII 1917 do marca 1918 był sekretarzem Wydziału Demobilizacyjnego Komisariatu Polskiego przy Komisariacie Ludowym do spraw Narodowości. W lutym 1918 w składzie 41 Oddziału Partyzanckiego walczył przeciw Niemcom w rejonie Narwa-Rewel. W marcu t. r. organizował kursy instruktorskie (dowódcze) polskich rewolucyjnych formacji wojskowych. Od sierpnia 1918 pełnił funkcję komisarza specjalnego oddziału granicznego w Toroszyno w gub. pskowskiej. Dn. 16 I 1919 mianowano go kierownikiem Wydziału Werbunkowego Wojskowej Rady Rewolucyjnej Zachodniej (polskiej) Dywizji Strzelców. Od 29 I 1919 do września t. r. był zastępcą członka Centralnego Komitetu Wykonawczego (CKW) grup Komunistycznej Partii Robotniczej Polski w Rosji i współpracował z jego pismem „Młot”. Od 21 II t. r. przebywał w Wilnie, kierując wspomnianym Wydziałem Werbunkowym, w lutym – kwietniu 1919 był członkiem Komitetu Wileńskiego Komunistycznej Partii Litwy i Białorusi. Następnie był kolejno szefem sztabu Święciańskiej Grupy Armii Zachodniej, mińskim gubernialnym komisarzem wojskowym (lipiec–październik 1919) oraz komisarzem sztabu 16 Armii. Brał udział w VII (5–9 XII 1919), VIII (22–29 XII 1920) oraz IX (23–28 XII 1921) Ogólnorosyjskim Zjeździe Rad, w l. 1921–2 był członkiem Ogólnorosyjskiego CKW Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (RFSRR).

M. należał do sygnatariuszy oświadczenia komunistów polskich w RFSRR, wyjaśniającego ich stosunek do wojny polsko-radzieckiej (2 II 1920). Najprawdopodobniej w kwietniu 1920 został komisarzem sztabu Frontu Zachodniego, zaś od 14 VII do 27 VIII t. r. był przewodniczącym Wileńskiego Komitetu Rewolucyjnego. Najprawdopodobniej w końcu 1920 r. był członkiem Smoleńskiego Komitetu Gubernialnego Komunistycznej Partii (bolszewików) Rosji (RKP). Na początku 1921 r. został zastępcą członka Komitetu Centralnego (KC) i członkiem Biura Zagranicznego Komunistycznej Partii Litwy. Z jej ramienia uczestniczył w III Kongresie Międzynarodówki Komunistycznej (MK) w Moskwie (22 VI – 12 VII 1921). Od 12 IX 1921 do r. 1922 (wg niektórych danych do 9 IV 1924) był członkiem Wojskowej Rady Rewolucyjnej Frontu Zachodniego. Podczas IV Kongresu MK (Moskwa, 5 XI – 5 XII 1922) brał udział w wielu naradach delegacji polskiej na Kongres. Uczestniczył też jako delegat w XI (27 III – 2 IV 1922), XV (2–19 XII 1927), XVI (26 VI – 13 VII 1930) i XVII (26 I – 10 II 1934) Zjeździe RKP(b) oraz w XVI (23–29 IV 1929) Konferencji Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). W l. 1925–32 wchodził do CKW Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). Kontynuując służbę w Armii Czerwonej, był w l. 1922–5 komisarzem, następnie zastępcą komendanta Akademii Sztabu Generalnego, w l. 1925–6 zastępcą dowódcy lotnictwa wojskowego (jednocześnie zastępcą przewodniczącego Rady Lotnictwa Cywilnego). W jubileuszowym wydawnictwie Akademii „Voennaja Akademija za 5 let” (Moskva 1923) ogłosił 2 artykuły o pracy tej uczelni. Od 23 VIII 1926 do 24 V 1931 sprawował funkcję dowódcy Marynarki Wojennej ZSRR, przyczyniając się poważnie do jej rozwoju. Ponieważ Wszechzwiązkowy Leninowski Komunistyczny Związek Młodzieży (Komsomoł) objął patronat nad Marynarką Wojenną, M-a wybrano w r. 1928 do KC Komsomołu. T. r. za udział w wojnie domowej został odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru. Od września 1931 był inspektorem Marynarki Wojennej. Jednocześnie od 23 VIII 1926 do 31 XII 1933 należał do Wojskowej Rady Rewolucyjnej ZSRR. W styczniu – kwietniu 1932 przebywał na Dalekim Wschodzie, zajmując się sprawami umocnienia granicy morskiej ZSRR. W końcu 1933 r. został mianowany szefem Głównego Zarządu Budowy Okrętów Komisariatu Ludowego Przemysłu Ciężkiego ZSRR. Funkcję tę pełnił do r. 1937. Jednocześnie od 8 XII 1936 był zastępcą komisarza ludowego przemysłu obronnego ZSRR. Aresztowany na podstawie bezzasadnych oskarżeń, został skazany 8 II 1938; zginął w tymże roku. W dn. 26 V 1956 został pośmiertnie zrehabilitowany.

M. napisał – wg własnej relacji – w r. 1920 na polecenie KPLiB kilka broszur (m. in. Słudzy złotego cielca, b. m.) i odezw w języku polskim. W r. 1924 ogłosił pracę Politrabota v boevoj obstanovke (do r. 1929 4 wyd. rosyjskie, tłumaczona też była na język polski i niemiecki). Ogłosił również wspomnienia z r. 1917 (Oktiabrskie dni v Leningrade („Voennyj Vestnik” 1924 nr 42; przekład w: Na granicy epok, W. 1967).

M. ożeniony był z Anną Chochkową, członkiem partii komunistycznej od r. 1917, ekonomistą, naczelnikiem wydziału w Komisji Planowania ZSRR. Z małżeństwa tego pochodzi córka Irina, mieszkająca w Moskwie, wykładowca języka angielskiego.

 

Belaruskaja Saveckaja Encyklapedyja, Minsk 1973 VII; Bolšaja Sovetskaja Enciklopedija, Wyd. 3., Moskva 1974 XVII; Malaja Sovetskaja Enciklopedija, Moskva 1930 V; Mała Enc. Wojsk., II; Možoji Lietuviškoji Tarybinė Enciklopedija, Vilnius 1968 II; Sovetskaja Istoričeskaja Enciklopedija, Moskva 1966 IX; W. Enc. Powsz. (PWN); Księga Polaków uczestników rewolucji paźdz., (fot.); – Basov A., Matros revoljucii, „Voenno-Istoričeskij Žurnal” 1965 nr 11 s. 122–4 (fot. ); Najdus W., Polska lewica w kraju Rad, W. 1968; Voennaja Akademija za 5 let, Moskva 1923 s. 406 (krótka biografia M-a); Zatorski A., Polska lewica wojskowa w Rosji w okresie rewolucji 1917–1918, W. 1971 (fot.); – Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, W. 1961–2 I, II; Voennaja rabota Komsomola, Moskva 1927; – „Komunist” (Vil’njus) 1968 nr 4 s. 75–7; „Krasnaja Niva” (Moskva) 1923 nr 50 s. 9, 1925 nr 26; „Młot” (Wil.-Mińsk) 1919 nr 65, 75, 85, 126; „Morskoj Sbornik” (Moskva) 1927 nr 10, 1928 nr 2; „Projektor” (Moskva) 1923 nr 21 s. 9 (fot.), 1931 nr 1 s. 16; „Trybuna Radziecka” (Moskva) 1936 nr 167; – CAW: 122/1/89, 240/1–26/9, 10, 11, 18; Centr. Arch. KC PZPR: Teczka osobowa 7891 (R. Muklewicz), Zesp. 14/VII (PPS-Lewica w Rosji), Zesp. 397/I–9 k. 10, 12 (CKW grup KPRP w Rosji); Centr. Arch. Rewolucji Październikowej ZSRR w Moskwie: f. 1235 op. 7 d. 55 k. 294; Leningradzkie Obwodowe Arch. Państw.: f. 7384, op. 7 d. 20 k. 71; Materiały Muzeum Marynarki Wojennej ZSRR w Moskwie; – Informacje I. Muklewicz-Barsamjan.

Aleksander Kochański

 

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Miron Białoszewski

1922-06-30 - 1983-06-17
poeta
 

Wacław Felczak

1916-05-29 - 1993-10-23
historyk
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Emil Ignacy Rauer

1870-07-31 - jesień 1943
przemysłowiec
 

Gustaw Bisanz

1848-08-30 - 1925-10-03
architekt
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.