Podgórski (Podgurski) Samuel Jan (zm. 1712), profesor Akad. Krak., kanonik sandomierski. Był synem Jana, pochodził z województwa ruskiego (pow. lwowski), prawdopodobnie z rodziny mieszczańskiej. Do metryki Uniw. Krak. wpisał się przypuszczalnie ok. r. 1683, skoro w jesieni 1685 uzyskał bakalaureat, a trzy lata później (8 VII 1688) mistrzostwo sztuk wyzwolonych. W czasie studiów mieszkał w Bursie Starnigelskiej i tu, zapewne w r. 1687, jeszcze jako bakałarz, napisał swój pierwszy drukowany utwór, mowę na cześć błogosławionego Izajasza Bonera, pt. Leo liliatus. Po promocji magisterskiej wykładał jako docent extraneus na Wydziale Filozoficznym w l. 1688/9–1690, 1692–4, ponadto przez cztery półrocza (1691–1691/2, 1695–1695/6) uczył dialektyki w Szkołach Nowodworskich, uprawiając jednocześnie obfitą twórczość panegiryczną, w której pracowicie, choć bez większego talentu, uświetniał piórem wielkie i małe sprawy świata uniwersyteckiego. Od r. 1691 «notariusz apostolski», w r. 1694 miał ogłosić nie znane z tytułu epitalamium (być może był to anonimowy „Leo clypeatus” «solenni voto Polonae Juventutis in Collegio Novodvorsciano») na ślub elektora bawarskiego Maksymiliana Emanuela z Marią Teresą, córką Jana III Sobieskiego. Zwycięzcy spod Wiednia poświęcił P. udramatyzowany panegiryk polityczny Controversia temporum, wystawiony 20 X 1695 przez uczniów dialektyki Szkół Nowodworskich, za co zapewne przed r. 1698 otrzymał tytuł sekretarza królewskiego. W r. n. (5 V 1696) wystawił, wraz ze swymi wychowankami, na scenie szkolnej Kolegium Nowodworskiego drugą sztukę teatralną Discordia consors Martis et Palladis, dedykowaną Aleksandrowi Dominikowi Lubomirskiemu. W dn. 12 II 1694 wszedł do Kolegium Mniejszego, w którym następnie zajmował katedry: fundacji Andrzeja Rudowskiego (1695), Gabriela Władysławskiego i Tomasza Nowki (1698–9), w l. 1700–3 kolegiaturę Wojciecha Jastrzębca («Professio Jastrzembciana»), związaną z prepozyturą kościoła Św. Wojciecha. Od r. 1698 był również z prezenty Uniwersytetu penitencjarzem fundacji Marcina Radymińskiego w kościele Mariackim. Inkorporowany do Kolegium Większego na podstawie ogłoszonej drukiem (lipiec 1703) tezy Questio metaphysica de distinctionibus, w t. r. otrzymał kanonię w kolegiacie Św. Anny, w której w l. 1706 i 1710 pełnił obowiązki kaznodziei. Dziekan Wydziału Filozoficznego w półr. zim. 1704/5, kilkakrotnie w trudnych dla Uniwersytetu latach wojny północnej (m. in. 1703, 1706, 1709) piastował godność prepozyta, konsyliarza i skarbnika Kolegium Większego, usilnie, choć nie zawsze skutecznie, broniąc jego majątku przed kontrybucjami wojskowymi.
Nawet wówczas nie zaniedbywał P. ożywionej działalności pisarskiej, utrwalając – zwłaszcza jako «orator Tilicianus» – w kilkunastu panegirykach żałobnych pamięć zmarłych kolegów uniwersyteckich (Stanisława Bieżanowskiego, Jana Grymeckiego, Jerzego Januszewicza, Sebastiana Piskorskiego, Mateusza Psojeckiego, Stanisława Słowakowica, Kazimierza Wacława Straszyńskiego, Marcina Winklera, Józefa Wiśniowskiego), dygnitarzy świeckich (Przecława Stefana Szembeka, kaszt. wojnickiego) i kościelnych (Piotra Stanisława Orłowskiego). Pod napuszonymi, barokowymi tytułami (Apodictica Palladis Jagellonicae, Definitio essentialis, Elixir virtutis et sapientiae, Gradus cognationis proximus, Modus sciendi ignotum etc.) komponował również, z rzemieślniczą wprawą, mało zindywidualizowane w treści i formie pochwały na promocje, responsje, imieniny, inauguracje rektorskie i prymicje kapłańskie uniwersyteckich teologów i prawników (K. Arteńskiego, A. Czyrzykowicza, A. S. Łopackiego, B. Olszyńskiego. M. Psojeckiego, F. Sowińskiego, K. Wituńskiego, P. Zontakiewicza i in.). Ogółem w l. 1687–1712 ogłosił 32 łacińskie panegiryki, w niewielkiej liczbie poświęcone osobom spoza Akademii, m. in. bpowi krakowskiemu Kazimierzowi Łubieńskiemu, bpowi kujawskiemu i prymasowi Stanisławowi Szembekowi, kupcowi krakowskiemu Jakubowi Preiszowi, Józefowi Nielepcowi i jego żonie Katarzynie Małachowskiej. Mimo posiadania kilku beneficjów kościelnych, m. in. probostwa w Osieku (przed r. 1703), kanonii Św. Anny (od r. 1703), kanonii sandomierskiej (instalacja 3 VII 1711) i probostwa w Smarzowicach (1711–12), niemal do końca życia wykładał na Wydziale Filozoficznym, dopiero bowiem w r. 1711, w związku ze staraniami o kanonię w kolegiacie Św. Floriana, został zobowiązany do przejścia na Wydział Teologiczny, na którym, jak się zdaje, kilka tygodni przed śmiercią uzyskał bakalaureat teologii. Zmarł w Krakowie jako cenzor ksiąg i egzaminator synodalny diecezji krakowskiej przed 13 XII 1712, w tym bowiem dniu został pochowany w kościele Św. Anny.
Estreicher; Dramat staropolski… Bibliografia, Wr. 1978 II cz. 2; Historia nauki polskiej, W. 1974 VI 504; Wiśniewski, Katalog prałatów sandomierskich; – Leniek, Książka pamiątkowa Gimnazjum św. Anny, s. XCIV; Targosz K., Teatr Szkół Nowodworskich w Krakowie w XVIII w., „Pam. Teatr.” R. 25: 1976 z. 1/2 s. 38; Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Olkuskiem, Mariówka 1933 s. 417; – Statuta nec non liber promotionum; – Arch. UJ: rkp. nr 32 s. 386, nr 65 s. 410, 441, 489, 494, 511, 547, 550, 564–565, 567, 588, 595, 616, 657, 659, nr 76, 90, 91, 94; B. Jag.: rkp. 3316.
Leszek Hajdukiewicz