INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Lucjan Marian Rościszewski  

 
 
1912-07-21 - 1943-05-29
Biogram został opublikowany w latach 1989-1991 w XXXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rościszewski Lucjan Marian, pseud. Andrzej (1912–1943), dziennikarz, działacz konspiracyjny. Ur. 21 VII w rodzinnym majątku Brzoza w pow. piotrkowskim, był synem Apolinarego Wiktora, ziemianina, i Marii Józefy z Lemańskich.

R. uczył się od r. 1925 w Państwowym Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Trybunalskim i od r. szk. 1929/30 w Gimnazjum Państwowym w Zakopanem, gdzie w r. 1932 otrzymał świadectwo dojrzałości. W listopadzie t. r. zapisał się na studia na Wydz. Prawnym Uniw. Warsz., ale wskutek choroby oczu nie rozpoczął studiów. W październiku 1933 jeszcze raz zapisał się na ten wydział, lecz też studiów nie zdołał rozpocząć. Gospodarzył następnie w Brzozie, potem postanowił poświęcić się dziennikarstwu. Od 1 XI 1935 był członkiem redakcji pisma „Czas” (w t. r. przeniesionego z Krakowa do Warszawy) do wybuchu wojny. Z dn. 1 IX 1936 awansował na kierownika działu. W listopadzie t. r. próbował jeszcze raz podjąć studia, tym razem na Wydz. Politycznym Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie, ale również bez powodzenia. Od maja do lipca 1937 był korespondentem „Czasu” na Bliskim Wschodzie. Podróżował także po Hiszpanii i Czechosłowacji. Napisał powieść Sakramentem siódmym małżeństwo (W. 1939). Na łamach „Czasu” drukował w odcinkach powieść pt. Hamsin. (Powieść bardzo współczesna); ukazały się jej 43 odcinki w okresie od 12 VII do 1 IX 1939.

Już od października 1939 R. prowadził działalność konspiracyjną i współpracował blisko z mjr. Janem Włodarkiewiczem przy tworzeniu Tajnej Armii Polskiej (TAP), a od grudnia t. r. – ze Stanisławem Romanem Danglem przy organizowaniu zaplecza politycznego TAP – organizacji «Znak». Wiosną 1940 wszedł w skład prezydium «Znaku», w którym odpowiadał za prasę i wydawnictwa. Równocześnie został redaktorem naczelnym organu prasowego «Znaku» – pisma „Znak”, wydawanego od 1 III 1940 (pierwsze pięćdziesiąt jego numerów do lipca 1942 wydrukowano w łącznym nakładzie 200 tys. egzemplarzy). Był również autorem wielu artykułów wstępnych w „Znaku”, m. in. artykułu Polska musi mieć własną ideologię (ogłoszonego w nr 6–7 z 6 V 1940, przedruk niemal w całości w: Malinowski K., „Tajna Armia Polska. Znak. Konfederacja Zbrojna”, W. 1986 s. 12, 15). Organizacja «Znak» była współtwórcą 21 IV 1940 Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Niepodległościowych, zaś 28 IX t. r. Konfederacji Narodu (KN). Pismo „Znak” nadal było organem prasowym organizacji «Znak», aż do kwietnia 1942 (podczas przerwy w jego ukazywaniu się – od lutego do czerwca 1941 – rolę tę pełniło pismo „Nowa Polska”). W r. 1941 organizacja «Znak» wyłamała się z KN. Kiedy następnie w kwietniu 1942 przekształciła się w Związek Odrodzenia Narodowego (ZON), którego organem prasowym stało się pismo „Polska Odrodzona”, od tego miesiąca wydawane, R. wraz z pismem „Znak” usunął się z ZON, kontynuując wydawanie swego pisma (z przerwą od lipca do grudnia 1942). Niedługo potem rozłam ten zdołano zlikwidować i grupa «Znaku» powróciła w szeregi ZON, «zespalając swe wysiłki i możliwości» („Polska Odrodzona” 1943 ur 1–2). Ostatni numer „Znaku” (55/76) ukazał się z datą 5 IV 1943.

Dn. 15 V 1943 podczas obławy w kawiarni Fuchsa przy ul. Filtrowej 62 został R. aresztowany wraz m. in. z prezesem konspiracyjnego Stronnictwa Demokratycznego Mieczysławem Bilkiem i prezesem konspiracyjnego Stronnictwa Narodowego Stefanem Sachą. Osadzony na Pawiaku, został 29 V 1943 rozstrzelany w największej z dotychczasowych egzekucji w Warszawie. Krótką informację o śmierci R-ego zamieścił „Tydzień” w nr 27 z 29 IX 1943. «Po jego aresztowaniu i śmierci, „Znaku” już nie wznowiono – uważając ten tytuł za zbyt silnie związany z osobą Lucjana, by można było pismo wydawać bez niego» (Z. Ossowski).

R. był żonaty od r. 1936 z Alicją z domu Tekstor (2. v. Rolleder, która po wojnie osiadła w Chicago); dzieci nie miał.

 

Czachowska, Literatura pol. Bibliogr., II 61; Kunert, Słown. konspiracji warsz., II (fot.); Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Bartoszewski W., Warszawski pierścień śmierci 1939–1944, Wyd. 2, W. 1970; Domańska R., Pawiak więzienie gestapo. Kronika 1939–1944, W. 1978; Księga pamiątkowa na dziewięćdziesięciolecie dziennika „Czas”, W. 1938 s. 61; Malinowski K., Tajna Armia Polska. Znak. Konfederacja Zbrojna. Zarys genezy, organizacji i działalności, W. 1986; Śliwicki Z., Meldunek z Pawiaka, W. 1974; Wanat L., Za murami Pawiaka, Wyd. 6 uzupełnione, W. 1985 s. 458; – Ossowski Z., List do redakcji, „Kultura” (Paryż) 1950 nr 2; Rolleder A., List do redakcji, tamże, 1950 nr 11; Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego w Zakopanem za r. szk. 1929/30, Zakopane 1930; toż za r. 1930/1, Zakopane 1931; toż za r. 1931/2, Zakopane 1932; – „Czas” 1939 nr 190; – AP m. st. Warszawy: Szkoła Nauk Politycznych – teczka studencka nr 5469; Arch. Uniw. Warsz.: RP UW – teczka studencka nr 41899; – Odpis skrócony aktu małżeństwa wydany przez USC Warszawa-Śródmieście (w posiadaniu Anny Rościszewskiej-Boremskiej).

Andrzej Krzysztof Kunert

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Ryszard Pietruski

1922-10-07 - 1996-09-14
aktor teatralny
 

Józef Neumann

1857-01-25 - 1932-12-30
prezydent Lwowa
 

Kazimierz Dłuski

1855-11-01 - 1930-09-06
lekarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stefan Starzyński

1920-08-25 - 1993-09-02
lekarz
 

Leszek (Lech) Ratajski

1921-04-16 - 1977-11-22
geograf
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.