Steinborn Adam Feliks Roman, pseud. i krypt.: Adam Salak, Adam Toruński, Odr, Odrowąż, Tucholczyk (1903–1982), handlowiec, żołnierz Armii Krajowej.
Ur. 30 V w Toruniu, był synem Ottona Andrzeja (zob.) i Heleny Tomiły z Kawczyńskich (zob. Stein-bornowa Helena).
Od r. 1911 uczęszczał S. do Gimnazjum Realnego w Toruniu, ucząc się jednocześnie języka polskiego, m.in. na tajnych kursach Tow. Pań Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo. Jesienią 1916 zorganizował z Jerzym Piskorskim koło samokształceniowe, przekształcone wiosną 1917 w Tow. Tomasza Zana (TTZ). T.r. wstąpił do pierwszej w Toruniu polskiej drużyny skautowskiej im. Tadeusza Kościuszki, a w r. 1919 utworzył w swym gimnazjum drużynę harcerską im. Zawiszy Czarnego. W dn. 30–31 VII t.r. uczestniczył w Tucholi w zjeździe pomorskiego TTZ poświęconym stanowisku organizacji wobec odradzającego się państwa polskiego. Kiedy 18 I 1920 WP wkraczało do Torunia, zawiesił wraz z Leonem Konkolewskim i Witoldem Łukaszewskim flagę polską na dachu gimnazjum. T.r. zgłosił się do ochotniczej Pomorskiej Kompanii Harcerskiej i wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej. Po powrocie do Torunia kontynuował naukę w gimnazjum i 13 VI 1921 zdał tam pierwszą polską maturę, z wyróżnieniem z języka polskiego. Następnie studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie (WSH), gdzie w r. 1925 uzyskał absolutorium. W l. 1925–6 odbywał kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy w Grudziądzu; w r. 1928 otrzymał stopień podporucznika rezerwy. Od września 1926 pracował w firmie Krajowa Hurtownia Herbaty, dawniej Tow. M. Szumilin S.A. w Warszawie. W r. 1927 otrzymał w WSH dyplom zawodowy na podstawie pracy Samowystarczalność zbożowa Prus Wschodnich (uznanej później za spełniającą wymagania pracy magisterskiej) i został asystentem w Katedrze Geografii Ekonomicznej Ogólnej WSH. Przygotowując rozprawę Światowe rynki herbaciane, zbierał materiały w Institut für Weltwirtschaft w Kilonii i w Handelsarchiv w Hamburgu, wyjeżdżał też do firmy herbacianej Brook Bond Ltd. w Londynie. W r. 1931 porzucił asystenturę w WSH i poświęcił się całkowicie handlowi herbatą. W l. 1932–9 zasiadał w zarządach Kompanii Handlu Zamorskiego S.A. w Warszawie, Zrzeszenia Importerów Kawy i Herbaty RP oraz Polskiej Centrali Importu Kawy; od r. 1935 należał do Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie (IPH). Uczestniczył w aukcjach herbaty na giełdach w Londynie i Amsterdamie, kupował ją także bezpośrednio u producenta w Indiach (Darjeeling) oraz na Cejlonie (Colombo). Był członkiem zarządu i wiceprezesem Stow. Kupców Polskich w Warszawie. Od r. 1938 był dyrektorem firmy Krajowa Hurtownia Herbaty.
Pod koniec sierpnia 1939 został S. zmobilizowany i skierowany na stanowisko komendanta stacji kolejowej w Chełmie. W trakcie kampanii wrześniowej t.r., po zniszczeniu placówki przez Niemców, dostał się do niewoli, ale po kilku dniach uciekł i 8 X wrócił do Warszawy. Ponownie objął obowiązki dyrektora Krajowej Hurtowni Herbaty, przekształconej wkrótce w Rejonową Hurtownię Aprowizacyjną nr XXIII, zaopatrującą sklepy w artykuły spożywcze sprzedawane na kartki. W magazynach Hurtowni ukrywano broń i dokumenty, zaopatrywano w środki do życia wysiedleńców z Pomorza i Poznańskiego, rodziny jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych, bezrobotnych artystów oraz kupców żydowskich z warszawskiego getta. S. był czynny w konspiracji już od jesieni 1939. Od późnej wiosny 1940 współpracował z kontrwywiadem ZWZ (od r. 1942 II Oddz. Komendy Głównej AK), działając pod komendą Kazimierza Leskiego. Zdobywane przez S-a informacje o niemieckich strukturach policyjnych w Warszawie przyczyniły się m.in. do odtworzenia planu siedziby Gestapo przy al. Szucha. Podczas powstania warszawskiego 1944 r. był S. członkiem intendentury i łącznikiem wykonującym zadania zwiadowcze przy dowództwie rejonu Obwodu «Śródmieście» AK, obejmującego Stare Miasto. Po klęsce powstania, w październiku t.r., został przydzielony do formacji osłonowej nowego dowództwa Obszaru Zachodniego AK w Częstochowie. Jako oficer łącznikowy bywał w Bydgoszczy, Grudziądzu i Toruniu celem nawiązania kontaktu z działającymi na Pomorzu strukturami AK. Przyczynił się do dekonspiracji utworzonej przez Niemców prowokatorskiej organizacji «Orzeł Biały». Dn. 1 I 1945 został awansowany do stopnia porucznika.
Po wyzwoleniu z okupacji niemieckiej, w styczniu 1945, pracował S. jako bibliotekarz w placówce Inst. Bałtyckiego w Bydgoszczy. Zagrożony aresztowaniem, wrócił do Warszawy i jako drugi dyrektor firmy Dom Handlowy «Transactor» włączył się w odbudowę polskiego handlu zagranicznego. Do r. 1947 był wiceprezesem IPH, a do r. 1949 Zgromadzenia Kupców Polskich m. stoł. Warszawy i członkiem Zarządu Ogólnopolskiego Stow. Importerów. W l. 1946–9 wykładał na kursach szkoleniowych organizowanych przez Kupiecki Inst. Wiedzy Zawodowej w Warszawie. Był zatrudniony również, od 1 IX 1946, jako młodszy asystent w Katedrze Gospodarki Krajów Europy Środkowej Szkoły Głównej Handlowej (od r. 1949 Szkoła Główna Planowania i Statystyki); wykładał tam w języku niemieckim zagadnienia z zakresu handlu międzynarodowego. Aresztowany 8 XI 1949 w ramach polityki represyjnej wobec prywatnego handlu («bitwa o handel»), został w r. 1950 skazany na pięć lat pozbawienia wolności (na mocy amnestii z 22 XI 1952 karę zmniejszono do trzech lat) i zesłany do pracy w kopalniach węgla w Rokitnicy (obecnie dzielnica Zabrza) oraz Knurowie; zwolniono go 10 II 1953 z zakazem pracy w handlu zagranicznym. W okresie 16 VI t.r. – 30 IV 1957 był zatrudniony w Centralnym Zarządzie Dróg Wodnych Min. Żeglugi oraz w Zarządzie «Bugobudowy». Niskie zarobki uzupełniał pracami dorywczymi, m.in. opublikował pod pseud. Adam Toruński Rozmówki niemieckie (W. 1957). Po uchyleniu wyroku skazującego z r. 1950 przez Sąd Najwyższy (29 XII 1956) oraz umorzeniu prowadzonego postępowania (21 II 1957), pracował od 2 V t.r. jako specjalista handlu zagranicznego w Przedsiębiorstwie Państw. «Metalexport». W l. 1958–66 był ekspertem Polskiej Izby Handlu Zagranicznego, w l. 1959–74 wiceprezesem Izby Polsko-Belgijskiej, a w l. 1960–4 członkiem Komisji Organizacji Central Handlu Zagranicznego oraz Komisji Aktywizacji Eksportu. Prowadził wykłady i ćwiczenia z handlu zagranicznego dla pracowników przemysłu na kursach zaocznych, organizowanych przez Polskie Tow. Ekonomiczne (1960–9), przewodniczył Komisji Szkoleniowej «Metalexportu» (1962–8) oraz w ramach godzin zleconych wykładał (1966–76) w języku niemieckim handel zagraniczny w Wyższym Studium Języków Obcych Uniw. Warsz. Od końca l. sześćdziesiątych malował pastele i zajmował się dorywczo tłumaczeniem na język niemiecki prac z historii sztuki. Opublikował wspomnienia «Krajowa Hurtownia Herbaty, dawniej Towarzystwo M. Szumilin» podczas wojny („Roczn. Warsz.” T. 15: 1979); pozostałe fragmenty wspomnień okupacyjnych zostały ogłoszone pośmiertnie (tamże T. 19: 1987). Dn. 1 XI 1979 przeszedł S. na emeryturę, ale pracował nadal w «Metalexporcie» w niepełnym wymiarze godzin. W r. 1980 w Polskim Radiu wyemitowano z nim wywiad. Zmarł 12 III 1982 w Warszawie, został pochowany 17 III na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony Medalem Pamiątkowym «Za wojnę 1918–1921» (1928), Krzyżem Virtuti Militari (1944), Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1945), Odznaką Grunwaldzką «Uczestnikowi walki zbrojnej z Niemcami 1939–1945» (1971), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973), Medalem «XXX-lecia Polski Ludowej» (1974), belgijskim Krzyżem Oficerskim Orderu Leopolda II (1976), Złotą Odznaką «Za zasługi dla rozwoju przemysłu maszynowego» (1978).
W małżeństwie zawartym 19 IV 1927 z Janiną z Mieszkowskich miał S. troje dzieci: Bożenę Izabellę (ur. 1930), historyka sztuki, muzealnika, w l. 1983–90 kuratora Zamku Królewskiego, Joannę Elżbietę Steinborn-Chorąży (ur. 1932), poligrafa, kierownika technicznego Wydawnictw Rolnych i Leśnych w Warszawie, oraz Grzegorza Bogusza (ur. 1940), historyka sztuki i fotografika.
Trzy portrety z r. 1936 przez Stanisława Ignacego Witkiewicza w zbiorach prywatnych; Fot. w Mater. Red. PSB; – Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Słownik biograficzny konspiracji pomorskiej 1939–1945, Tor. 1994 cz. 1 (fot.); Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1997 IV; – Durczewski J., Skauci-harcerze Wielkiego Pomorza w walce o niepodległość Polski 1914–1921 (zarys problematyki – stan badań), w: Śladami lilijki w grodzie Kopernika, Red. L. J. Welker, Tor. 2002 s. 13; Krzymiński A. H., Był artystą sztuki zarządzania, „Zarządzanie” 1989 nr 9 s. 44–5; Podlaszewska K., Gimnazjum Toruńskie na początku XX w. (1901–1920), w: Księga pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, Red. Z. Zdrójkowski, Tor. 1974 III 31–3; Szews J., Filomaci pomorscy. Tajne związki młodzieży polskiej na Pomorzu Gdańskim w latach 1830–1920, W. 1992 s. 246–53; – Księga pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, Red. Z. Zdrójkowski, Tor. 1974 III 299–301, 332 (fot.); Leski K., Życie niewłaściwie urozmaicone. Wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK, W. 1989; Ludność cywilna w powstaniu warszawskim, Red. M. M. Drozdowski, M. Maniakówna, T. Strzembosz, W. 1974 I (wspomnienia K. Tarasiewicza); Okręg Pomorze Armii Krajowej w dokumentach, Red. B. Chrzanowski, A. Gąsiorowski, J. Sziling, Tor. 1991; Steinborn A., W Toruniu w latach 1917–1920, w: Filomaci pomorscy. Księga pamiątkowa sesji naukowej oraz zjazdu filomatów w Wejherowie w dniu 20 maja 1972 roku, Oprac. J. Szews, Gd. 1975 s. 99–100; Steinbornowa H., Garść wspomnień z dni wkroczenia wojsk polskich do Torunia w r. 1920, w: Księga pamiątkowa Bractwa Strzeleckiego w Toruniu, Tor. 1927 s. 75; – „Życie Warszawy” 1975 nr 78 (fot.); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1982: „Przekrój” nr 1919, „Życie Warszawy” nr 49–54, 56, 65; – Arch. Szkoły Głównej Handl. w W.: sygn. 39/383 (teczka personalna S-a, fot.); B. Szkoły Głównej Handl. w W.: Katalog prac dyplomowych, magisterskich i doktorskich, sygn. R 266 (Samowystarczalność zbożowa Prus Wschodnich); – Mater. Red. PSB: Mater. rodzinne przekazane przez żonę, Janinę Steinbornową z W. oraz córkę, Bożenę Steinborn z W.
Mariusz Ryńca