INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Adam Siemaszko (w zakonie Julian od Św. Jerzego) h. własnego  

 
 
1739-08-15 - 1773-07-27
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siemaszko Adam h. własnego, imię zakonne Julian od św. Jerzego (1739–1773), pijar, pedagog, pisarz. Ur. 15 VIII w woj. wileńskim.

Dn. 6 VII 1755 S. wstąpił do zgromadzenia pijarów w Łużkach (pow. dziśnieński), prawdopodobnie po ukończeniu znajdujących się tam pijarskich Szkół Walerianowskich. Nowicjat odbył w Lubieszowie (Nowym Dolsku), gdzie 25 VII 1757 złożył śluby zakonne. Po rocznych studiach humanistycznych w pijarskim seminarium nauczycielskim w Dąbrowicy, podjął dwuletnie studia filozoficzne w Akad. Wil. (1758/59–1759/60) i ukończył je publikacją dwóch rozpraw: Propositiones philosophicas […] publice defendendas exponit… (Wil. 1760) i Specimen mathematicum (Wil. 1760). Następnie studiował w tejże Akademii teologię (1760/61–1761/62) i ogłosił Selectas propositiones de re theologica suscepit… (Wil. 1762). W r. 1763 przyjął święcenia kapłańskie z rąk Aleksandra Horaina, bpa sufragana żmudzkiego.

Od jesieni t.r. aż do śmierci był S. profesorem w pijarskim Collegium Nobilium w Wilnie. Uczył poetyki i retoryki, a od r. 1766/67 także geografii politycznej. Jako profesor retoryki wygłaszał w imieniu Collegium lub całej pijarskiej prowincji lit. mowy okolicznościowe, trzy z nich wydano drukiem: Oratio die qua inauguratus est Stanislaus Augustus… (Wil. 1764), De laudibus Michaelis comitis Ogiński palatini Vilnensis… (Wil. 1765) i De laudibus Joannis comitis Chodkiewicz praefecti Samogitiae… (Wil. 1766). Pisał też poprawnym trzynastozgłoskowcem okolicznościowe wiersze panegiryczne, sławiące dobrodziejów zakonu, z których trzy, podpisane krypt. X.J.S.S.P., ukazały się w wileńskiej antologii pijarskiej „Zebranie rymów z różnych okoliczności pisanych, mianowicie imieniem Konwiktu Szlacheckiego Wileńskiego XX. Scholarum Piarum” (Wil. 1779 s. 102–6: Pasterka z Bilewicz r. 1770, s. 115–16: Do Anny Radziwiłłówny podkomorzanki W.X.L. na rocznicę jej urodzenia r. 1770, s. 119–22: Na akt weselny […] Jana Łopacińskiego […] z Heleną Ogińską).

Najbardziej cenionym dziełem S-i były dedykowane Onufremu Stanisławowi Giżyckiemu, skarbnikowiczowi pow. rzeczyckiego, Zdania o stanie politycznym państw europejskich przez […] kawalerów zostających in Collegio Nobilium Vilnensis S.P., wyrażone (Wil. 1769, Wyd. 2. Wil. [b.r.w.], bez dedykacji). Publikacja ta pomyślana jako podręcznik, zawierała krótkie informacje o traktatach międzynarodowych (od oliwskiego do hubertsburskiego) i ustroju państw europejskich, oparte na ówczesnych teoriach politycznych (m.in. Monteskiusza) informacje o ustrojach państw. Autor występował ostro – wzorem Stanisława Konarskiego – przeciw liberum veto. Również dla celów szkolnych przełożył S. „Mowy Cicerona”, tłumaczenie dedykowane było szczególnie uczniom dominikańskiego konwiktu dereczyńskiego (Wil. 1770, w drukarni pijarskiej, nakładem właściciela Dereczyna, woj. połockiego Aleksandra Sapiehy, Wyd. 2, Wil. 1777). Pięć mów, podanych w oryginale i polskim przekładzie, zaopatrzył S. w zwięzłe przypisy rzeczowe.

W ostatnich latach życia, jako znany w Wilnie orator, był S. także kaznodzieją katedry wileńskiej. Zmarł w Wilnie 27 VII 1773.

 

Estreicher; Nowy Korbut, VI/1; – Grześkowiak-Krwawicz A., Wkład pijarów w kształtowanie politycznej kultury szlachty w czasach stanisławowskich, w: Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVII–XVIII w., W.–Kr. 1993; Jundziłł S. B., Pamiętniki życia, Wyd. A.M. Kurpiel, Kr. 1905 (odb. z „Arch. do Dziej. Liter. i Oświaty w Pol.” T. 13: 1904); – Arch. PAN: rkp. III–76 nr 41 (Teki L. Chmaja, Biografie pijarów litewskich) s. 196; Arch. Pijarów w Kr.: rkp. Catalogus Clericorum Regularium Pauperum Matris Dei S.P. in Lithuana Provincia ab […] A.D. 1736 (odpis J. Buby).

Elżbieta Aleksandrowska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jędrzej Kitowicz

1728-11-25 - 1804-04-03
historyk
 

Hugo Kołłątaj (Kołłontay)

1750-04-01 - 1812-12-28
filozof
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.