Parczewski Aleksander h. Nałęcz (zm. 1671), pisarz ziemski smoleński, konfederat wojskowy. Był synem Krzysztofa i Haliny Bohdanówny Szwańskiej, 1. v. Mokrzyckiej, bratankiem Piotra, bpa smoleńskiego (zob.). W młodości służył w wojsku kwarcianym. Brał udział w elekcji Jana Kazimierza jako poseł województwa smoleńskiego. Latem 1649 starał się bezskutecznie o urząd pisarza ziemskiego smoleńskiego, mając poparcie stryja Piotra i podkanclerzego lit. Kazimierza Leona Sapiehy. Wiosną 1650 również bez powodzenia zabiegał o chorąstwo smoleńskie. Jego zwycięskim rywalem w obu wypadkach był Jan Antoni Chrapowicki, po którym P. został ostatecznie pisarzem ziemskim. W r. 1654 wziął udział w obronie Smoleńska przed armią rosyjską. Po kapitulacji opuścił Smoleńsk i skierował się na Litwę. W latach «potopu» szwedzkiego służył w chorągwi husarskiej Wincentego Gosiewskiego, hetmana polnego lit., poruczeństwa Adama Macieja Sakowicza. Zapewne więc brał udział w walkach o wyzwolenie Kurlandii w r. 1659 – przy zdobyciu Goldyngi, Windawy, w oblężeniu Bowska. W sierpniu 1660 uczestniczył w oblężeniu Wilna, a następnie w październiku w bitwie nad Basią. Jesienią 1661 brał udział w bitwie pod Dzisną, dn. 7 IX t. r. został wybrany na dyrektora skonfederowanych oddziałów lewego skrzydła armii litewskiej w Połudowiczach. Po obraniu na marszałka konfederacji Kazimierza Żeromskiego P. został sędzią wojskowym i konsyliarzem związku. Dn. 18 X t. r. był ranny w bitwie z wojskiem I. Chowańskiego nad Dźwiną. Na sesji konfederatów w Wołkowysku wybrany został 25 II 1662 na posła na sejm warszawski. Po zwinięciu konfederacji lewego skrzydła podpisał w Szadowie 5 V 1663 manifestację wojska przeciw zabójcom hetmana Gosiewskiego. Brał udział w wyprawie na Zadnieprze 1663–4 r. W r. 1666 obrany został przez szlachtę smoleńską na deputata do Trybunału Lit. Posiadał dobra Jahorki (Sielec) i Dymuszyn w woj. smoleńskim. Zmarł prawdopodobnie na początku 1671 r., gdyż elekcja na urząd po nim odbyła się 23 II t. r. Brak jest danych odnośnie do żony i potomstwa P-ego. Możliwe, że jego synami byli Wawrzyniec i Piotr – elektorowie Jana III z województwa mścisławskiego.
Niesiecki, VII 252; Uruski, XIII 213; – Codello A., Konfederacja wojskowa na Litwie w l. 1659–1663, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1960 VI 32; – Medeksza, Księga Pamiętnicza; Poczobut-Odlanicki J. W., Pamiętnik… 1640–1684, W. 1877; Zbiór dyplomatów rządowych i aktów prywatnych posługujących do rozjaśnienia dziejów Litwy i złączonych z nią krajów (1387–1710), Wil. 1858 s. 85; – B. Czart.: rkp. 394 nr 30; B. Kórn.: rkp. 348 k. 46v.; B. Ossol.: rkp. nr 364 k. 83v., nr 13621 s. 53–55; B. PAN w Kr.: rkp. 353 k. 65, 114.
Andrzej Rachuba