Przybyła Alfons Edward pseud.: Edward (1907–1976), ksiądz, kapelan Armii Krajowej, kanclerz kurii we Wrocławiu. Ur. 25 X w Katowicach, był synem Karola, urzędnika, i Pauliny z domu Popanda.
W r. 1919 P. rozpoczął naukę w gimnazjum w Strzelcach Wielkich (obecnie Strzelce Opolskie), kontynuował ją w gimnazjum klasycznym w Katowicach, gdzie w r. 1927 zdał maturę. Potem pracował w administracji skarbowej, równocześnie studiując prawo na UJ w r. akad. 1927/8. W r. 1929 wstąpił do Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i równolegle w l. 1929–34 odbył studia teologiczne na UJ, gdzie uzyskał w r. 1936 magisterium na podstawie pracy pt. Psychoanaliza w etyce i pedagogice (mszp. w Arch. UJ). Wcześniej, 24 VI 1934, otrzymał święcenia kapłańskie w Katowicach. Był kolejno wikarym w Józefowcu koło Katowic (1934–6) i Mysłowicach (tu był jednocześnie katechetą w miejscowym seminarium wychowawczyń przedszkoli). Od r. 1938 współpracował ze Związkiem Polaków w Niemczech i jeździł z odczytami do polskich kongregacji mariańskich w Bytomiu, Raciborzu, Zabrzu, Strzelcach Wielkich. W czerwcu 1939 powołany został do pracy w sądzie biskupim w Katowicach w charakterze notariusza.
P. uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. jako kapelan wojskowy, potem w obawie przed represjami niemieckimi szukał przejściowo schronienia w Krakowie. Dn. 24 X 1939 podjął pracę w diecezji kieleckiej, delegowany tam przez bpa katowickiego Stanisława Adamskiego na prośbę bpa kieleckiego Czesława Kaczmarka o czasowe przysłanie do pomocy w stosunkach z niemieckimi władzami okupacyjnymi «księdza możliwie z wyższym wykształceniem, dość jeszcze młodego i obrotnego, który by doskonale znał język niemiecki i tych, którzy nim mówią». Inkardynowany do tejże diecezji, był najpierw kapelanem i sekretarzem bpa Czesława Kaczmarka, potem od sierpnia 1940 notariuszem w kurii biskupiej i duszpasterzem ss. nazaretanek w Kielcach. Wspólnie ze swym następcą na urzędzie biskupiego kapelana, ks. prałatem Stefanem Szwajnochem, należał do najbliższych doradców ordynariusza diecezji. Ostrzeżony, po aresztowaniach, które objęły m. in. ks. Szwajnocha, uszedł wiosną 1942 z Kielc. Ukrywał się kolejno w Sukowie i Brzezinach koło Kielc, w Miechowie, a od końca 1942 r. u ss. norbertanek w Imbramowicach, gdzie wstąpił do Armii Krajowej (AK). Otrzymał w r. 1943 przydział na kapelana szpitala polowego inspektoratu miechowskiego AK (krypt. Maria).
Po wojnie P. uzyskał 6 VIII 1945 ekskardynację z diec. kieleckiej i w tymże miesiącu wrócił do Katowic. Bp S. Adamski polecił go z kolei nowo mianowanemu administratorowi apostolskiemu Dolnego Śląska ks. Karolowi Milikowi na kanclerza. W początku września 1945 objął P. wspomniany urząd we Wrocławiu. Jako kanclerz administracji apostolskiej Dolnego Śląska, przy braku w niej wikariusza generalnego, był głównym współpracownikiem ks. Milika w organizowaniu nowej, polskiej struktury kościelnej na tym terenie. «Głowa to jasna i utalentowana, organizator świetny, toteż życie kurialne pod jego sterem nabiera rozpędu» (K. Milik). W końcu 1947 r. złożył rezygnację z kanclerstwa i wrócił do diecezji katowickiej, gdzie od lutego 1948 do śmierci był proboszczem parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Chorzowie-Batorym. W r. 1955 był dziekanem dekanatu chorzowskiego. Występował jako pełnomocnik i adwokat w sprawach małżeńskich w sądzie biskupim w Katowicach oraz należał do komisji głównej I synodu diecezji katowickiej, zakończonego w r. 1975.
W l. 1945–7 P. redagował „Wiadomości Kościelne. Organ Administracji Apostolskiej Dolnego Śląska”. Był autorem m. in. Katechizmu diecezjalnego (Kat. 1948, Wyd. 2. 1949). Napisał obszerną, bardzo krytyczną i polemiczną recenzję książki ks. Leonarda Świderskiego „Oglądały oczy moje. Część pierwsza” (W. 1963); recenzja była kolportowana w maszynopisie w kręgach kościelnych. Skreślił ze swadą Wspomnienia wrocławskie 1945–1947 („Chrześcijanin w Świecie” 1970 nr 5), ogłosił też artykuł pt. List rozwodowy w prawie Mojżesza („Życie i Myśl” 1976 nr 7/8). Pod wpływem uchwał Vaticanum II opracował projekt zmiany struktury diecezjalnej pt. Problem terytorialnej reorganizacji rzymskokatolickich diecezji w Polsce, oparty przede wszystkim o kryteria demograficzno-terytorialne, a pomijający całkowicie tradycję historyczną; dlatego też projekt ten nie znalazł uznania w kierownictwie episkopatu polskiego (mszp. tej pracy znajduje się w B. Seminarium Duchownego we Wr.). Zmarł 14 X 1976 w Katowicach, pochowany został w Chorzowie-Batorym w grobowcu przy kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Słown. Pol. Teologów Katol., VI; – Bańka J., Śp. ks. Alfons Przybyła (1907–1976), „Słowo Powsz.” 1976 nr 276 s. 6–7; Domin C., Śp. ks. Alfons Przybyła, „Wiad. Diec.” (Kat.) 1977 nr 6–7 s. 153–4; Paulewicz M., Diecezja kielecka, w: Życie religijne w Polsce pod okupacją hitlerowską 1939–1945, W. 1982; Pietrzak J., Polski biskup w odzyskanym Wrocławiu, „Kierunki” 1976 nr 34 s. 4; Szetelnicki W., Odbudowa kościołów w archidiecezji wrocławskiej w latach 1945–1972, Roma 1975; Udział kapelanów wojskowych w drugiej wojnie światowej, Pod red. J. Humeńskiego, W. 1984; Urban W., Archidiecezja wrocławska w latach 1945–1965, „Nasza Przeszłość” 1965 s. 67; Kominek B., W służbie „Ziem Zachodnich”, Z teki pośmiertnej wybrał i przygotował do druku ks. Jan Krucina, Wr. 1977 s. 42; Milik K., Przedświt „Tysiąclecia” na Ziemiach Odzyskanych, „Przew. Katol.” 1966 nr 15 s. 139; – Arch. UJ: S II 517, WP II 305a, WT II 183–187, 252, 254; Kuria Diec. w Kat.: Akta personalne ks. A. P-y; – Mszp. recenzji A. P-y książki L. Świderskiego w posiadaniu autora życiorysu; – Informacje księży: Damiana Zimonia, Jerzego Doleżala, Joachima Lichego oraz rozmowy i korespondencje z A. Przybyłą.
Jerzy Pietrzak