Massalski Andrzej h. własnego (zm. 1651/2), wojewoda brzeski litewski. Był synem kniazia Fedora Iwanowicza i prawdopodobnie jego pierwszej żony Bohdany Łukomskiej. Fedor (zm. 1617), od r. 1582 marszałek pow. grodzieńskiego, dzięki energicznej gospodarce i skupowaniu dóbr (nabył 5 kluczy z 1 miastem) położył podwaliny pod przyszłą fortunę Massalskich. Dn. 5 I 1618 M. otrzymał po ojcu urząd marszałka grodzieńskiego. Poślubił Elżbietę Wejherównę, wojewodziankę chełmińską, i przez małżeństwo to spowinowacił się z Sapiehami. Dn. 26 III 1627 został kasztelanem brzeskim. W r. 1632 uczestniczył w sejmie elekcyjnym i był świadkiem składania przysięgi na prawa Rzeczypospolitej przez nowo obranego króla Władysława IV. W maju 1643 mianowano go wojewodą mińskim. Brał udział w posiedzeniu senatu w Wilnie w lutym i w marcu 1644 poświęconym omówieniu przygotowań do spodziewanej wojny ze Szwecją. Dn. 13 VI 1645 został wojewodą brzeskim lit. W czasie obrad sejmu w maju 1647 król Władysław IV wysyłał go z senatu do izby poselskiej w celu przedstawienia posłom stanowiska królewskiego w sprawie wytoczonej przez bpa wileńskiego Abrahama Wojnę Januszowi Radziwiłłowi o obalenie i profanację krzyży, a następnie w sprawie komisji do rokowań ze Szwecją i z Moskwą. W r. 1648 podpisał akt elekcji Jana Kazimierza. M. posiadał po ojcu dobra Olekszyce, Wiejsieje, połowę dóbr Brzostowica i jeziora koło Sejn w pow. grodzieńskim oraz dobra Czernie i Bolków (Bulkowo) w woj. brzeskim lit. W r. 1628 sprzedał swą część jezior koło Sejn za 100 tys. sztuk cegły; zapewne wówczas budował zamek w Wiejsiejach. W r. 1647 założył miasto Massalany (Masalony) w pow. grodzieńskim. Zmarł w r. 1651 lub z początkiem 1652 r. (przed 29 I). Pozostawił z pierwszej żony Elżbiety Wejherówny syna Stanisława (zob.) i córkę Izabellę, żonę kolejno Łukasza Wojny, chorążego wołkowyskiego, Władysława Krzanowskiego i Krzysztofa Wołodkowicza, woj. nowogródzkiego. Ok. r. 1630 poślubił Krystynę Tyszkiewiczównę, wojewodziankę kijowską, z którą miał syna Kazimierza i córki: Annę, zakonnicę, brygidkę w Brześciu, i Marcybellę, za Maciejem Józefem Wojną, starostą gorzdowskim.
Kojałowicz W. W., Herbarz rycerstwa W. X. Litewskiego tak zwany Compendium, Wyd. F. Piekosiński, „Herold Pol.” 1897 s. 206; Niesiecki; Wolff, Kniaziowie lit.-rus., s. 241–2; tenże, Senatorowie, s. 10, 26, 100; – Czapliński W., Senat za Władysława IV, Studia historyczne ku czci S. Kutrzeby, Kr. 1938 I 94; tenże, Władysław IV wobec wojny 30-letniej, Kr. 1937; Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie sejneńskim od XV do XIX wieku, w: Materiały do dziejów ziemi sejneńskiej, Białystok 1963 s. 54, 89; – Opis dokumentov Vilenskogo Centralnogo Archiva, Vyp. X s. 175; Pietkiewicz J. ks., Sen słodki na pogrzeb Krystyny Wojnianki Kuncewiczowej, [b. m.] 1685; Radziwiłł A. S., Memoriale rerum gestarum in Polonia 1632–1656, Wr. 1972 III 128, 314, 317, 321; Vol. leg., III 367 fol. 773, IV 113 fol. 247; – AGAD: Arch. Radziwiłłów dz. V, teka 195 nr 9327 i 9330, Metryka kor., 176 k. 115; B. Czart.: rkp. 1352 (Kojałowicz W., Nomenclator) s. 274; – Życiorys Fiedora Iwanowicza Massalskiego, oprac. przez Tadeusza Wasilewskiego, w materiałach Red. PSB.
Tadeusz Wasilewski