Szczepański Antoni Bruno (1806 – po 1856), uczestnik powstania listopadowego i Wiosny Ludów na Węgrzech, emigrant.
Ur. 10 VIII w Płocku, był synem Henryka (1771–1848), strażnika rogatek płockich, i Zuzanny (zm. 1848), córki Dominika Kowalewskiego. Miał brata, Ludwika (zm. po r. 1860).
S. uczył się w Szkole Wojewódzkiej w Płocku i ukończyl ją w r. 1822. Dn. 20 IX 1825 wstąpił jako ochotnik do 1. pp liniowej WP, którego szefem sztabu był w. ks. Michał Pawłowicz, brat w. ks. Konstantego i cara Mikołaja I. Dn. 31 X 1830 awansował do stopnia starszego sierżanta. W powstaniu listopadowym służył nadal w 1. pp liniowej, dowodzonym od stycznia 1831 przez gen. Macieja Rybińskiego, a od 28 II t.r. przez ppłk. Romualda Urbańskiego. T.r. brał udział w bitwach pod Stoczkiem (14 II) i Grochowem (25 II); otrzymał (9 III) Srebrny Krzyż Virtuti Militari. Dn. 31 III w bitwie pod Wawrem przyczynił się do wzięcia do niewoli dowódcy 95. p. wojsk rosyjskich ppłk. Ignacego Taniewskiego; sam został wtedy ranny. Uczestniczył 13 V w walkach pod Starym Zamościem, a 13 VI awansował do stopnia podporucznika. W sierpniu walczył w woj. sandomierskim w składzie Korpusu gen. Samuela Różyckiego; 21 VIII otrzymał nominację na porucznika.
Po upadku powstania udał się S. przez Galicję, Morawy i Niemcy do Francji; przybył tam w czerwcu 1832 i skierowany został do Zakładu Wojskowego w Bourges. Namówiony przez współtowarzyszy, wyjechał 3 X t.r. do Belgii i zaciągnął się do armii belgijskiej; w stopniu porucznika służył w 11. pp, a później w 4. pp. Awansowany 1 VII 1837 do stopnia kapitana, został przeniesiony do sztabu armii. W r. 1842 otrzymał belgijskie obywatelstwo. W r. 1843 napisał w języku francuskim pracę o teorii walki na bagnety wg metody polskiej oraz skierowany do belgijskiego ministra wojny Pierre Duponta raport o zmianach w musztrze frontowej w związku ze zmianą broni. Oba wystąpienia S-ego pozostały jednak bez odpowiedzi. Pominięty wraz z innymi Polakami przy awansach, został 1 V t.r. skierowany do Philipeville (prow. Namur). Starał się odtąd o przeniesienie w stopniu kapitana do armii francuskiej lub Legii Cudzoziemskiej w Algierii i próbował w tym celu uzyskać poparcie ks. Adama Jerzego Czartoryskiego oraz Władysława Zamoyskiego, jednak ostatecznie został w armii belgijskiej.
Na wieść o wybuchu powstania w Wielkopolsce w r. 1848, S. uzyskał na własną prośbę (z 14 IV) dymisję z wojska i wyjechał w Poznańskie. Po upadku powstania w maju t.r. udał się na Węgry. Jesienią został przydzielony przez Krajowy Komitet Obrony Ojczyzny do organizującej się armii północnej, której dowódcą był płk. Sándor Pulszky. W stopniu kapitana pełnił funkcję oficera sztabowego. Pamiętający go z tego czasu Teofil Łapiński pisał, że «zawsze przy sztabie głównym służbę czynił […] bo dla odwagi i rzeczywistej wartości militarnej ceniony był od swych przełożonych». S. zajmował się budową tymczasowej fortyfikacji ziemnej wokół Koszyc. Po zdobyciu twierdzy 11 XII i rozbiciu armii północnej przez austriacki korpus feldmarsz. Franza Schlika przeszedł do armii górnosiciańskiej (od marca 1849 I Korpusu), dowodzonej przez gen. Györga Klapkę. Był w niej szefem sztabu jednej z brygad (później dywizji). Wraz z I Korpusem uczestniczył w zwycięskiej dla powstańców kampanii wiosennej. W czasie zdobywania Budy 21 V 1849 dowodził jedną z kolumn szturmowych i został ranny w rękę. Wg jego własnej relacji, tego dnia gen. József Nagysándor awansował go do stopnia majora i odznaczył za męstwo Orderem Wojskowym II kl., jedynym odznaczeniem węgierskim w l. 1848–9 (brak potwierdzenia tego faktu w źródłach). Po złożeniu broni 13 VIII 1849 pod Világos przez oddziały gen. Artura Görgeya, udało się S-emu przedostać do Komarna (Komárom), ostatniej twierdzy znajdującej się w rękach powstańców. Z chwilą jej kapitulacji, 4 X t.r., otrzymał wraz z innymi obrońcami amnestię i legalnie wyjechał do Francji.
W r. 1853 napisał S. Projekt organizacji i regulaminów dla piechoty (B. Czart., rkp. 6745), który przesłał do Hotelu Lambert. Starał się t.r. o posadę przy budowie w Paryżu portu rzecznego. We wrześniu 1854, zaopatrzony w list polecający marsz. Bernarda Pierre Magnona do władz tureckich, wyjechał do Tulonu. Dn. 6 XI t.r. wypłynął stąd na statku «Bertholet» do Stambułu, razem z piętnastoma ochotnikami. Marginalizując ppłk. Leopolda Surmackiego, objął dowództwo grupy; wg gen. Józefa Wysockiego jako dowódca odznaczał się niezwykłą surowością. W Turcji wstąpił z podkomendnymi do 2. p. Kozaków Sułtańskich. Prawdopodobnie już pod koniec t.r. wrócił do Paryża; w liście do agenta Hotelu Lambert w Stambule, Stanisława Drozdowskiego, uzasadniał swój nagły wyjazd chorobą żony. W r. 1856 starał się ponownie o wstąpienie w Turcji do Dyw. Kozaków Sułtańskich Zamoyskiego, jednak prawdopodobnie został we Francji. Data i miejsce śmierci S-ego nie są znane.
S. ożenił się w r. 1834 z Anielą Ludwiką Napier (zm. 1846), córką majora wojska angielskiego. Po jej śmierci ożenił się powtórnie i z tego małżeństwa miał córkę.
W literaturze S. bywa mylony z Kornelem Szczepańskim (zob.).
Łątka J., Słownik Polaków w Imperium Otomańskim i Republice Turcji, Kr. 2005; Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., VII/VIII; – Bielecki R., Zarys rozproszenia Wielkiej Emigracji we Francji 1831–1837, W.–Ł. 1986; Goddeeris I., Życie małżeńskie wychodźców polistopadowych w Belgii, w: Losy Polek żyjących na obczyźnie i ich wkład w kulturę i naukę świata. Historia i współczesność. Materiały IV Sympozjum Biografistyki Polonijnej, Red. A. i Z. Judyccy, L. 1999; Kovács I., Polacy w węgierskiej Wiośnie Ludów 1848–1849, W. 1999; Kozłowski E., Legion Polski na Węgrzech 1848–1849, W. 1983; Máriassy J., Visszaemlékezések az 1848–49…, Budapest 1999 s. 131; Skoczeń M., Szkolnictwo płockie w latach 1793–1831, Płock 1994 s. 203; – Bieliński S., Łuszczewski H., Dziennik czynności i wypadków podczas misji generała Wysockiego do Turcji od 11 XII 1853 do 8 II 1855, Oprac. J. Fijałek, „Roczn. B. PAN w Kr.” R. 6: 1960 s. 172; Kossuth Lajos ősszes munkái, Budapest 1952 XIII; Lelewel, Listy emigracyjne, II; Łapiński T., Z przypomnień polskiego wychodźcy byłego oficera honwedów (1848–1849), „Tyg. Pol. na Ziemi Węgierskiej” R. 1: 1872; Michałowski A., Trzyletni pobyt na Wschodzie, Londyn 1857 s. 123–4; Potrykowski J. A., Tułactwo Polaków we Francji, Oprac. A. Owsińska, Kr. 1974 I, II; Wysocki J., Pamiętnik [...] z czasów kampanii węgierskiej, W. 1899 s. 145; – AP w L.: sygn. 843/4438; AP w Płocku: Akta m. Płocka za l. 1808–65 (dot. ojca S-ego i brata, Ludwika), Akta stanu cywilnego paraf. rzymskokatol. w Płocku za l. 1836–1907, nr 90/1848, nr 107/1848 (akty zgonów rodziców S-ego); B. Czart.: rkp. 5635, 5638 (listy S-ego do A. J. Czartoryskiego), rkp. 5643, 5645, 5649, 5678, 6683 (Teki Emigrantów); B. Pol. w Paryżu: rkp. 559; Magyar Országos Levéltar w Budapeszcie: sygn. 105 2. d. (316), 4. d. (438, 471, 669), 5. d. (685); – Informacje Pawła Wierzbickiego z Kr. oraz Istvána Kovácsa z Budapesztu.
Janusz Pezda