Bryk Antoni (1820–1881), profesor chirurgii, ur. w Dubiecku w powiecie przemyskim jako syn wieśniaka, zbiegł z domu rodzicielskiego, aby móc się kształcić. Nie wiadomo, gdzie odbył studia średnie, po których ukończeniu poświęcił się medycynie. W r. 1846 uzyskał dyplom doktora medycyny we Wiedniu a zarazem został lekarzem wojskowym. Mundur wojskowy ocalił go przed przymusem powrotu do Dubiecka, dokąd go, jako poddanego, wezwał zarząd dóbr hr. Krasickiego. Przez dwa następne lata pracował w klinice prof. Wattmanna w Wiedniu jako elew, i otrzymał w r. 1848 dyplom operatora. W r. 1849 odbył jako starszy lekarz w armii austriackiej kampanię przeciw Węgrom, poczem pełnił obowiązki komendanta szpitala garnizonowego w Teresienstadt a następnie szefa oddziału chirurgicznego takiegoż szpitala we Lwowie. W styczniu r. 1852 zamianowano go zwyczajnym profesorem medycyny sądowej w Uniw. Jag., którą wykładał aż do lipca 1860 r. Jako profesor medycyny sądowej zasłużył się tym, że wyjednał dla swych wykładów materiał sekcyjny zarówno od sądu jak i od magistratu, a nadto uzyskał na cele wykładów w r. 1859 stałą roczną dotację w kwocie 50 zł reńskich. Od lipca r. 1860 objął po zmarłym wówczas L. Bierkowskim katedrę chirurgii jako zwyczajny prof. i dyrektor kliniki chirurgicznej. Do r. 1869 wykładał po niemiecku, odtąd zaś aż do śmierci swej w r. 1881 po polsku. Jakkolwiek Polak z pochodzenia, odnosił się do końca swego życia do polskości niechętnie, a to przez pamięć na dawne swe poddaństwo w rodzinnym Dubiecku. Szereg lat spędzonych na studiach w Wiedniu i wdzięczność dla c. k. rządu, który go uwolnił od smutnych skutków poddaństwa, sprawiły, że stał się wielbicielem niemczyzny. Dał temu wyraz przez ożenienie się z Niemką, a także przez swe zacięte występy w r. 1864 na wydziale lekarskim wspólnie z Niemcem, profesorem anatomii patologicznej Treitzem w obronie języka niemieckiego jako wykładowego przeciw wnioskom prof. Dietla i Gilewskiego, broniącym języka ojczystego. Był gorącym miłośnikiem nauki i postępu, odnosił się jednak do ostatniego z krytyczną rozwagą. Ogłosił szereg prac z zakresu chirurgii i jedną z zakresu medycyny sądowej w języku niemieckim. Był on pierwszym chirurgiem w Polsce, który zastosował antyseptyczną metodę opatrywania ran sposobem Listera. Uczony lekarz, biegły operator, nie zdobył sobie popularności przez swą mizantropie, której nie okazywał tylko swym pacjentom, i przez swą surowość względem uczniów przy egzaminach.

Kronika Uniw. Jag., Kr. 1887; »Czas« 1881, nr 162; Wachholz L., Sto lat istnienia katedry med. sąd. w U. J., »Przegląd Lek.« 1905; tenże, Wiedeńczycy, »Pol. Gaz. Lek.« 1932, nr 24, 25.

Leon Wachholz