INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Antoni Rajmund Garczyński      Kaplerz z przełomu XVII i XVIII w. należący do płk. Antoniego Rajmunda Gaczyńskiego w zbiorach Muzeum Archidiecezji Warszawskiej - nr inw.: 04987 - źródło kopii cyfrowej: maw.art.pl - fragment.
Biogram został opublikowany w latach 1948-1958 w VII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Garczyński Antoni Rajmund (1812–1888), uczestnik powstania listopadowego, urodził się 23 I w Duranowie pod Sochaczewem z ojca Andrzeja i matki Honoraty z Zarembów, córki konfederata barskiego. W dzieciństwie uczyli go guwernerzy francuscy, w 13. roku życia wyjechał do konwiktu oo. pijarów do Łowicza. Po wybuchu powstania listopadowego opuścił ławę szkolną i wstąpił do 4. p. strzelców pieszych dywizji Giełguda. 24 V 1831 został porucznikiem, odznaczony złotym krzyżem virtuti militari. Ranny w nogę pod Ostrołęką, dostał się do niewoli rosyjskiej. W Bobrujsku pomógł mu w ucieczce marszałek szlachty okolicznej, żonaty z Garczyńską. Internowany w r. 1832 we Lwowie, został wywieziony do Ołomuńca. Z Moraw przedostał się do Francji i ukończył w Grand-Join szkołę ogrodniczą.

Na wieść o formowaniu przez gen. Bema polskiej legii w Portugalii zaciągnął się do niej. Walczył też w Hiszpanii wśród karlistów z wojskami królowej Krystyny. Z kolei wrócił ponownie do Francji i ożenił się z majętną Angielką. Owdowiawszy niebawem, w r. 1848, zostawił w Anglii dzieci na opiece krewnych żony i wrócił do kraju. Po powstaniu poznańskim ukrywał się czas dłuższy u przyjaciół, aż w 1852 wytropiła go policja pruska i zmusiła do wyjazdu do Francji. Po wybuchu wojny krymskiej wyjechał z gen. Zamoyskim do Konstantynopola, gdzie zaciągnął się w r. 1854 w szeregi kozaków otomańskich w randze kapitana. W obronie mostu pod Tulczą zdobył wysokie odznaczenie oraz rangę majora, otrzymał jednak ciężką ranę w okolicę serca. Wyrokiem sądu wojennego w Kijowie skazany na rozstrzelanie, został ułaskawiony i wysłany do Tobolska. Zwolniony stąd w 1858 na mocy amnestii, przybył do Księstwa, ożenił się w 1860 ze Stefanią Wilkońską, z którą był zaręczony od lat dziewięciu, i zamieszkał w Kcyni.

Nie dając sobie rady w trudnych warunkach materialnych zostawił żonę i dziecko i wybrał się do Turcji, pozornie dla rewindykowania żołdu, należnego mu za udział w wojnie krymskiej. Żołdu nie odzyskał, natomiast policja pruska podejrzewała, że czynny był na gruncie Turcji w pracach przygotowujących powstanie. Wrócił w Poznańskie pod koniec r. 1862, zaraz po wybuchu powstania styczniowego mianowany przez Rząd Narodowy pułkownikiem i organizatorem sił zbrojnych w Wielk. Ks. Poznańskim. W lutym służył pod Mierosławskim, a po rozbiciu jego wojsk pod Nową Wsią złączył się z oddziałem Mielęckiego i po klęsce pod Mierzewnicą przeszedł do Galicji. Na czele oddziału kawalerii brał później udział w bitwie pod Radziwiłłowem. Po upadku powstania wyjechał do Paryża, gdzie żył w biedzie. Gdy próbował osiedlić się w Niemczech, został stamtąd wydalony. W r. 1868 otrzymał zawiadomienie kancelarii Napoleona III, że nie ma ani pracy, ani możności ułatwienia mu powrotu do kraju. W 1871 próbował raz jeszcze powrócić w Poznańskie, lecz policja wydaliła go wraz z żoną, tym razem definitywnie. Również i ambasada austriacka odmówiła mu prawa wjazdu do Galicji, i dopiero wskutek poparcia jego prośby przez wpływowych obywateli brzeżańskich i dawnych towarzyszy broni (pułkownika Malczewskiego, Władysława Sokulskiego z oddziału strzelców i Józefa Krzyżanowskiego, dzierżawcy Zamostu pod Brzeżanami i in.) otrzymał prawo wjazdu do Galicji, później zaś 12 III 1876 prawo obywatelstwa w Raju pod Brzeżanami. Otaczała go miłość Podolan i powszechny szacunek. Żył bardzo skromnie, m. i. z nielegalnej sprzedaży papierosów. Zmarł w r. 1888.

 

Wiszniewski St., Brzeżańczycy przy odbudowie państwa polskiego od 1831 do 1920 r., Lw. 1938; Knapowska W., W. Ks. Poznańskie przed wojną krymską, P. 1923 s. 48–55.

Red.

 
 

Powiązane artykuły

 

Obrona Warszawy w 1831 r.

Powstańcy i cywile opanowali miasto już 30 listopada 1830 r. Namiestnik carski i garnizon rosyjski ewakuował się. Warszawa stała się centrum polityczno-administracyjnym i wojskowym powstania listopadowego,......
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jacek Malczewski

1854-07-14 - 1929-10-08
malarz
 

Jerzy Samuel Bandtkie

1768-11-24 - 1835-06-11
historyk
 
 

Adolf Antoni Nowaczyński

1876-01-09 - 1944-07-03
pisarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Emilian Konopczyński

1839-09-10 - 1911-03-10
pedagog
 

Teofil Merunowicz

1846 - 1919-12-11
publicysta
 

Józef Rajski

1868-01-01 - 1936-11-24
działacz polityczny
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.