INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Antoni Szmigiel      Antoni Szmigiel, wizerunek na podstawie fotografii prasowej.
Biogram został opublikowany w XLVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2012-2013.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szmigiel Antoni (1884–1958), działacz ludowy, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Ur. 12 V w Rzeszowie, był synem Agnieszki z domu Szklarz oraz Kaspra, ogrodnika, sympatyka Stronnictwa Chrześcijańsko-Ludowego, kierowanego przez ks. Stanisława Stojałowskiego.

S. uczył się w Rzeszowie od r. 1895 w I Gimnazjum, a następnie od r. 1904 w II Gimnazjum, gdzie 29 V 1905 zdał maturę. T.r. podjął studia na Wydz. Prawa UJ i wstąpił do PSL; w r. 1906 włączył się w prowadzoną przez Stronnictwo kampanię o zmianę ordynacji wyborczej do austriackiej Izby Posłów Rady Państwa. W r. 1908 przerwał studia, a w r. 1910 został sekretarzem Powiatowego Komitetu PSL w Rzeszowie. Po wznowieniu w r. 1912 studiów wszedł do związanej z PSL Czytelni Akademickiej im. Adama Mickiewicza. W wyborach 30 VI 1913 do galicyjskiego Sejmu Krajowego kandydował samodzielnie, jednak mandatu nie uzyskał; za nielojalność został wykluczony z PSL. Przeszedł do Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego i własnym nakładem wydał w Rzeszowie kilka numerów czasopisma „Gazeta Ojczysta”. W grudniu 1913 wstąpił do nowo powstałego PSL «Piast». Po wybuchu pierwszej wojny światowej służył od grudnia 1914 w armii austriacko-węgierskiej i przesyłał relacje z frontu do krakowskiego tygodnika „Piast”, redagowanego przez Józefa Rączkowskiego.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości reprezentował S. od listopada 1918 do stycznia 1919 robotników naftowych w radzie przybocznej komisarza powiatowego Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krośnie, Jana Kantego Jugendfeina. Dn. 6 XII 1918 uzyskał absolutorium na Wydz. Prawa UJ. W wyborach do Sejmu Ustawodawczego 26 I 1919 zdobył mandat w okręgu rzeszowskim z listy PSL «Piast». Reprezentował klub parlamentarny tego stronnictwa w sejmowych komisjach: komunikacyjnej i przemysłowo-handlowej. Nadal publikując w tygodniku „Piast” podjął współpracę współpracę z wychodzącym również w Krakowie tygodnikiem „Przyjaciel Ludu”, redagowanym przez Jana Stapińskiego. Zamieszkał w tym czasie w Babicy (pow. rzeszowski), rodzinnej wsi ojca, gdzie żona prowadziła sklep. W związku z wyborami do Sejmu Litwy Środkowej, wyznaczonymi na 8 I 1922, uczestniczył w kampanii wyborczej PSL Ziemi Wileńskiej, związanego z PSL «Piast». W wyborach do Sejmu RP 5 XI t.r. kandydował z okręgu obejmującego powiaty: jasielski, mielecki, tarnobrzeski, kolbuszowski, ropczycki i strzyżowski; utrzymał mandat z listy PSL «Piast» i reprezentował klub parlamentarny Stronnictwa w komisjach sejmowych: opieki społecznej i inwalidzkiej oraz walki z drożyzną. Na początku r. 1923 Sejm delegował go do Państw. Rady Emigracyjnej przy Min. Pracy i Opieki Społecznej; S. zasiadał w niej do lipca 1925. Na forum Rady i Sejmu propagował emigrację chłopów do Ameryki Łacińskiej. Wraz z klubem PSL «Piast» głosował 28 XII t.r. za przyjęciem ustawy o reformie rolnej.

W maju 1926 poparł S. zamach stanu Józefa Piłsudskiego; odtąd krytykował prezesa PSL «Piast» Wincentego Witosa, m.in. w wydawanym przez siebie od lutego do października 1927 rzeszowskim dwutygodniku „Przyjaciel Chłopa” (ukazało się piętnaście numerów). Na VI Kongresie PSL «Piast» w Poznaniu zgłosił 9 VII t.r. wniosek o połączenie Stronnictwa z PSL «Wyzwolenie», który został odrzucony. Jesienią t.r. poparł w PSL «Piast» opozycyjną wobec Witosa frakcję Jakuba Bojki. Wspólnie z nim i Władysławem Kosydarskim na posiedzeniu Klubu Parlamentarnego PSL «Piast» w Warszawie (12–13 X) dążył do odsunięcia Witosa od kierowania Klubem. Po rozwiązaniu Sejmu 31 X nadal krytykował Witosa, toteż na posiedzeniu Zarządu Głównego PSL «Piast» został 8 XI wykluczony ze Stronnictwa jako «zdrajca sprawy ludu»; nazajutrz podczas posiedzenia Klubu posunął się wobec Witosa do rękoczynów. Związał się następnie z powstałym w grudniu prosanacyjnym Zjednoczeniem Ludu Polskiego, kierowanym przez Bojkę; zakończył współpracę z „Piastem” i „Przyjacielem Ludu”, zaczął natomiast publikować w wydawanym przez Józefa Szaynoka tygodniku „Gazeta Rzeszowska”. W wyborach do Sejmu 4 III 1928 nie uzyskał już mandatu posła. Od poł. l. dwudziestych był wójtem wsi Babica i funkcję tę pełnił z przerwami do r. 1934. Należał do założycieli spółdzielni oszczędnościowej Kasa Stefczyka, powołanej tam 14 VIII 1927 i wszedł do jej rady nadzorczej. W Babicy był też członkiem kółka rolniczego, a w Rzeszowie należał do Składnicy Towarowej i Tow. Szkoły Ludowej. W r. 1935 starał się powołać na Rzeszowszczyźnie prosanacyjne Chłopskie Stronnictwo Rolnicze.

W okresie okupacji niemieckiej mieszkał S. nadal w Babicy. Po zakończeniu wojny przystąpił do utworzonego w czerwcu 1946 PSL «Nowe Wyzwolenie», grupującego przeciwników polityki Stanisława Mikołajczyka; był w nim do 17 II 1947 członkiem Rady Naczelnej oraz zarządu wojewódzkiego w Rzeszowie. Współpracował z krakowskim tygodnikiem „Jedność Ludowa”, wydawanym do maja t.r. organem PSL «Nowe Wyzwolenie», a redagowanym przez Władysława Włocha. Z listy PSL «Nowe Wyzwolenie» kandydował 19 I w wyborach do Sejmu Ustawodawczego, ale mandatu nie zdobył i wycofał się z działalności politycznej. Zmarł 11 II 1958 w Czudcu (pow. strzyżowski), został pochowany na tamtejszym cmentarzu parafialnym.

W zawartym 25 II 1922 małżeństwie z Katarzyną Pasternak (1895–1937) miał S. ośmioro dzieci: Szymona Józefa (1923–1924), Kazimierza Stanisława (1925–1987), prawnika, Łucję Agnieszkę (ur. 1926), zamężną Kuś, Barbarę (ur. 1928), zamężną Szczepan, Jana Franciszka (1930–2004), Krystynę Antoninę (ur. 1932), zamężną Ostrowską, Małgorzatę Wandę (ur. 1933), zamężną Betlej, i Bolesława Tomasza (ur. 1937).

 

Encyklopedia Rzeszowa, Rzeszów 2011; Kto był kim w Drugiej RP?; Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, W. 1989; – Borowiec W., Placówka Armii Krajowej w Czudcu kryptonim „Czereśnia”, Rzeszów 1997; Darłakowa S., Prasa Rzeszowa XIX i XX wieku, Rzeszów 1966 s. 42; Dobosz S., Przemiany polityczno-społeczne w Małopolsce Środkowej w latach 1944–1950, Rzeszów 1990 s. 120, 122; Kołodziej E., Wychodźstwo zarobkowe z Polski 1918–1939, W. 1982; Kołodziejczyk A., Maciej Rataj 1884–1940, W. 1991; Kowalski T., Ruch ludowy w powiecie rzeszowskim 1895–1944, W. 1973; Lato S., Ruch ludowy wobec sanacji, Rzeszów 1985; Mazurek J., Kraj a emigracja, W. 2006; Mężyk J., Akademicka młodzież ludowa w Krakowie, w: Akademicka młodzież ludowa w II Rzeczypospolitej, Red. S. Malawski, W. 1974; Molenda J., Chłopi, naród, niepodległość, W. 1999; Romanowski A., Terlecki R., Odstępstwo senatora Bojki, „Znak” 1985 nr 1–2; Szaflik J. R., Polskie Stronnictwo Ludowe «Piast» 1926–1931, W. 1970; Szpytma M., Próby dezintegracji ruchu ludowego w Polsce południowej na przykładzie Małopolskiej Grupy „Jedność Ludowa” (1946–1947), w: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944–1956), W. 2003 I; Toczek A., Redakcja i współpracownicy tygodnika „Piast” w latach 1918–1926, „Roczn. Nauk.-Dydaktyczny. Prace Bibliotekoznawcze” T. 5: 1990 s. 127; – Klub Parlamentarny PSL „Piast” 1926–1931. Protokoły posiedzeń, Oprac. J. R. Szaflik, [b.m.w.] 1969; Komunikaty informacyjne Komisariatu Rządu na m. st. Warszawę, W. 1992 I z. 2; Rzepecki, Sejm 1919, s. 80, 204 (fot.), s. 273, 277, 286; Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 291 (fot.), s. 293, 465, 467, 469, 549–50; Witos W., Moje wspomnienia, Paryż 1964–5 II–III; – „Przyjaciel Chłopa” 1927 nr 13; – AP w Rzeszowie: sygn. 12 k. 16–18 (II Gimn. w Rzeszowie, Główne protokoły egzaminu dojrzałości z r. 1905–6), sygn. 201 k. 1086 (I Gimn. w Rzeszowie, Katalog r. szk. 1903/4), zespół 732 sygn. 1, 3 (Akta gm. Babica); Arch. UJ: sygn. WP II–413 (Kopie absolutoriów Wydz. Prawa); – Informacje córki, Małgorzaty Betlej z Babicy.

Zbigniew K. Wójcik

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.