Świdzińska Antonina (1891—1966), nauczycielka, harcmistrzyni.
Ur. 18 V w Gierwiatach (pow. wileński), była córką Stefana Świdzińskiego i Stanisławy.
W l. 1906—7 uczęszczała Ś. do tajnej szkoły Walerii Gieczewskiej w Wilnie. Potem uczyła się w Warszawie, w szkole Wiktorii Jędryczkowskiej, gdzie uzyskała «cenzus freblanki». W r. 1910 pracowała w szkole Gieczewskiej; po wykryciu zakładu przez władze rosyjskie została skazana na 20 rb. grzywny. Nie zaprzestała jednak tajnego nauczania, uczyła też w wileńskiej Szkole Handlowej Julii Maciejewiczowej. Ok. r. 1911 wstąpiła do działającego w Wilnie Koła Młodych Polek, w którego środowisku pod koniec r.n. powstał pierwszy w mieście żeński zastęp skautowski. Została jego zastępową po złożeniu latem 1913 przyrzeczenia. W kwietniu 1914 uczestniczyła w Warszawie w kursie instruktorskim. Gdy po wybuchu pierwszej wojny światowej powstała we wrześniu 1914 w Wilnie pierwsza drużyna skautek, objęła funkcję jej drużynowej; była też członkinią pierwszej wileńskiej Komendy Skautowej. Uczyła w tym czasie w szkołach gimnazjalnych założonych w mieście przez Maciejewiczową. W r. 1918 została kierownikiem internatu dla dziewcząt, prowadzonego przez Tow. Pomocy Ofiarom Wojny.
Po zakończeniu wojny, na przełomie l. 1918 i 1919, jako członkini Komendy Skautowej kierowała Ś. drużynami żeńskimi i męskimi na Litwie. W l. 1919—20 ukończyła Wyższy Kurs Nauczycielski w Warszawie. W czasie wojny polsko-sowieckiej 1920 r. była komendantką wileńskiego Pogotowia Harcerek. Potem weszła do Komendy Harcerskiej (Harcerstwa) dla Litwy i Białorusi. Dn. 16 XII t.r. uzyskała stopień instruktorski przodownicy, a w r. 1921 podharcmistrzyni (po zmianie systemu stopni instruktorskich w r. 1927 równoznaczny ze stopniem harcmistrzyni). Od lutego 1921 pełniła krótko funkcję komendantki Wileńskiej Chorągwi Żeńskiej (potem Harcerek), równocześnie wchodziła w skład Naczelnej Rady Harcerskiej. Jako instruktorka organizowała gromady i drużyny zuchowe. Była drużynową 1. Drużyny im. Tadeusza Kościuszki przy Seminarium Nauczycielskim Żeńskim im. Królowej Jadwigi w Wilnie. Uczyła gimnastyki i śpiewu w tamtejszym żeńskim Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej. Od r. 1926 pracowała w wileńskich szkołach powszechnych (najpierw nr 2 i od r. 1927 nr 22 «Świt», prowadzonej przez Sekcję Wychowania Tow. Opieki nad Dziećmi). W r. 1927 objęła nowo powołany Referat Zuchów (po r. 1935 Wydz. Zuchów) w Komendzie Wileńskiej Chorągwi Harcerek. W sierpniu 1929 wzięła udział w Międzynarodowym Kongresie Ligi Nowego Wychowania w Helsingør w Danii. Po powrocie wprowadziła w szkole «Świt» metodę pracy samodzielnej, opartą na tzw. planie daltońskim. W l. 1929—30 była ponownie komendantką Wileńskiej Chorągwi Harcerek. W r. 1934 kierowała grupą wileńską na Zlocie Starszoharcerskim w Żabiem na Huculszczyźnie. Na Jubileuszowym Zlocie Harcerstwa Polskiego w Spale (10—25 VII 1935) prowadziła w pobliskim Teofilowie wzorcową kolonię zuchową. Od r. 1937 była hufcową Hufca Gromad Zuchowych w Wilnie. W czasie obrad Rady Okrągłego Stołu «Brązowych Sów» w sierpniu t.r. w szwajcarskim Adelboden prezentowała polskie programy sprawności zuchowych. Dn. 8 V 1939 została powołana do komisji prób instruktorskich w Wileńskiej Chorągwi Harcerek.
Po zajęciu Wilna przez Armię Czerwoną podczas drugiej wojny światowej Ś., Maria Steckiewicz i Katarzyna Piotrowicz złożyły w październiku 1939 przysięgę wojskową w SZP. Podczas okupacji niemieckiej miasta uczestniczyła Ś. w tajnym nauczaniu na poziomie starszych klas szkoły powszechnej, w ramach trzech grup (m.in w ośrodku Janiny Bohdanowiczówny). Działając w konspiracyjnej wileńskiej Komendzie Chorągwi Harcerek, reaktywowała 12. drużynę harcerek, a także dowodziła kompanią łączniczek 1. p. AK «Chrobrego» Okręgu Wilno i prowadziła w swoim domu w dzielnicy Śnipiszki punkt pierwszej pomocy. Tego okresu dotyczą jej niepublikowane relacje: Praca sanitarna harcerek w Wilnie w czasie wojny oraz Relacja o pracy na tajnych kompletach szkolnych. Po powtórnym zajęciu Wilna przez Armię Czerwoną została 11 VII 1946 aresztowana przez NKWD, uwięziona na Łukiszkach i skazana na dziesięć lat łagru. W maju 1956 przybyła, w ramach tzw. drugiej repatriacji, do Polski. Od 1 IX t.r. pracowała w szkole w Wielbarku (pow. olsztyński). Była instruktorką w Hufcu Wielbark i w październiku została mianowana harcerką Rzpltej. W r. 1961 przeszła na emeryturę i wyjechała do Sopotu. Zmarła 22 IX 1966 w Sopocie, została pochowana 27 IX na miejscowym cmentarzu. Była odznaczona Krzyżem AK (umieszczony w r. 1979 jako wotum w częstochowskim sanktuarium na Jasnej Górze).
Ś. nie założyła rodziny.
[Fietkiewicz O.], Materiały do harcerskiego słownika biograficznego, „Harcerstwo” 1995 nr 9; Jarzembowski K., Kuprianowicz L., Harcmistrzynie i harcmistrze Związku Harcerstwa Polskiego mianowani w latach 1920—1949, Kr. 2006; PSB (Steckiewicz Maria); Puchała S., Poczet harcmistrzyń i harcmistrzów, W. 2014 II; Słownik Polski Walczącej na kresach północno-wschodnich Rzeczypospolitej, Bydgoszcz 2004 III (fot.); Wileński słownik biograficzny, Bydgoszcz 2002; — Była taka szkoła. Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie 1915—1939, Red. E. Sławińska-Zakościelna, Londyn 1987 s. 131—2; Harcerki 1911—1939. Historia, program, wychowanie, W. 1990; Harcerki 1939—1945, W. 1983; Wilno—Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur, Białystok 1992 III; Zawadzka A., Harcerstwo żeńskie na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej 1911—1945, W. 1999 (fot.); — Harcerki 1939—1945. Relacje — pamiętniki, Oprac. K. Wyczańska, W. 1985; Wilno jako ognisko oświaty w latach próby (1939—1945), Oprac. E. Feliksiak, M. Skorko-Barańska, Białystok 1994; — „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” (Londyn) 1967 nr 57 (nekrolog Ś-iej); „Niepodległość” T. 3: 1931 s. 78; „Roczn. Kom. Nauk Pedagog.” T. 43: 1989 s. 77; — Mater. Red. PSB: Biogram Ś-iej z r. 1996 autorstwa Danuty Sadkowskiej, odpis skrócony aktu zgonu Ś-iej.
Mariusz Ryńca