Kwaśnicki August (1839–1931), lekarz, uczestnik powstania styczniowego 1863 r. Ur. 17 VIII w Toporach (pow. skwirski) na Ukrainie, był synem Ignacego, ziemianina, bratem Jana (zob.). Do szkoły podstawowej i gimnazjum uczęszczał w l. 1850–7 w Żytomierzu; po złożeniu matury zapisał się w r. 1857 na Wydział Lekarski Uniwersytetu Św. Włodzimierza w Kijowie. Pod koniec studiów w r. 1862 rozpoczął w Żytomierzu działalność konspiracyjną. Po aresztowaniu został ostrzeżony w śledztwie o możliwości zesłania na Sybir; udało mu się wydobyć z więzienia i zbiec przez Odessę i Gałacz do Jass w Rumunii, gdzie przebywało wiele młodzieży uniwersyteckiej, zagrożonej prześladowaniami policyjnymi. W połowie stycznia 1863 r. rząd rumuński na żądanie ambasady rosyjskiej wydalił K-ego i jego towarzyszy z granic Rumunii; po przejściowym pobycie w Tulczy K., z kilkoma kolegami uniwersyteckimi, przedostał się do Galicji i przyłączył się do oddziału kawalerii A. Wyleżyńskiego, wchodzącego w skład partii gen. A. Jeziorańskiego, i wziął udział w wyprawie w Lubelskie (1–14 V 1863), zakończonej, po dwukrotnych sukcesach, w bitwie pod Kobylanką okrążeniem i rozwiązaniem partii. Jako medyk został K. zaangażowany do służby lekarskiej. W lipcu 1863 r. otrzymał od T. Winnickiego rozkaz udania się do południowej Galicji, do tworzących się tam oddziałów powstańczych, mających wyruszyć na Ruś. Coraz ostrzejsze represje austriackie wobec formujących się oddziałów powstańczych skłoniły K-ego i część dawnych towarzyszy z Jass do emigracji do Romania w Rumunii, gdzie początkowo pracowali przy budowie wału naddunajskiego pomiędzy Gałaczem i Reni.
K. wyjechał następnie do Konstantynopola i zaciągnął się do pułków kozackich Sadyka Paszy (Michała Czajkowskiego). Gdy wybuchła w nich epidemia cholery, K. zorganizował szpital. Po złożeniu w r. 1864 egzaminów w tamtejszej szkole lekarskiej mianowany został lekarzem 2 p. kozaków gwardii sułtańskiej. Ze służby wojskowej wystąpił w stopniu rotmistrza w r. 1870. W l. 1870–4 był lekarzem rządowym miasta Adrianopola i wilajetu adrianopolskiego, pracował tam nadto w szpitalu francuskim i przy budowie kolei żelaznej do Konstantynopola. W r. 1874 opuścił Turcję i przez Grecję i Włochy udał się do Krakowa, gdzie ukończył Wydział Lekarski UJ i otrzymał w r. 1876 dyplom doktora medycyny. W t. r. wyjechał K. do Paryża, gdzie specjalizował się w pediatrii w klinice profesora C. Bouchuta. Z początkiem 1877 r. powrócił do Krakowa i rozpoczął pracę w Szpitalu dla Dzieci im. Św. Ludwika. W l. 1879–82 był sekundariuszem tego szpitala.
Po r. 1882 K. przerwał pracę w szpitalu. Zajął się pracą społeczno-lekarską i praktyką prywatną. Pracował aktywnie jako członek różnych komisji (komisja balneologiczna, higieniczna, sprawozdawcza do rocznika Virchowa i Hirscha, redakcyjna „Przeglądu Lekarskiego” w Tow. Lekarskim Krakowskim), był sekretarzem Tow. Lekarskiego (1886–93), dwukrotnie jego prezesem (1884, 1894). W l. 1896–1906 był redaktorem „Przeglądu Lekarskiego”. Wielokrotnie reprezentował polskie towarzystwa lekarskie na zjazdach międzynarodowych, wybierany na członka honorowego wielu towarzystw naukowych w kraju i za granicą, m. in. towarzystwa lekarzy czeskich w Pradze, serbskich w Belgradzie, Cesarskiego Tow. Lekarskiego w Wilnie. Był długoletnim sekretarzem «Stowarzyszenia do wydawnictwa dzieł lekarskich polskich w Krakowie» (od r. 1882 „Wydawnictwa dzieł lekarskich polskich w Krakowie”), w którym współpracował z E. Korczyńskim oraz M. Jakubowskim, K. Rydlem, A. Baranieckim i W. Skórczewskim.
W wielu krótkich artykułach, ocenach i sprawozdaniach ogłaszanych w „Przeglądzie Lekarskim” K. zapoznawał polski świat lekarski z osiągnięciami medycyny światowej (np. Postępy hematologii w szkole paryskiej, 1878, Ogólne wskazania leczenia chorób zakaźnych, 1881, Uwagi nad terapią wieku dziecięcego, 1878). W „Przewodniku Higienicznym” w r. 1893 ogłosił artykuł Usterki higieniczne w wychowaniu dziewcząt. Opublikował sprawozdania ze zjazdów lekarskich (np. II Zjazd lekarzy w Pradze, Kr. 1882). Ogłosił również szkic dziejów Wydziału Lekarskiego UJ (1900) i wspomnienia powstaniowe pt. Udział lekarzy w wojnie narodowej 1863–1864, Kr. 1917.
Wybuch pierwszej wojny światowej zastał K-ego w Vichy; po kilku miesiącach powrócił do kraju i w r. 1915 rozpoczął w Rabce praktykę jako lekarz zdrojowy. W r. 1926 odbyła się w UJ uroczystość odnowienia po 50 latach doktoratu K-ego. Był K. członkiem czynnym PAU, doktorem honoris causa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, odznaczony komandorią Polonia Restituta, Krzyżem Walecznych i Krzyżem Niepodległości z Mieczami. Zmarł 4 VI 1931 r. w Krakowie, pochowany na cmentarzu Rakowickim.
Portret K-ego pędzla J. Malczewskiego (1902, olej. reprod. w: J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Wr., W., Kr., 1968); – Ilustr. Enc. Trzaski; Kośmiński, Słownik lekarzów, s. 258; Boniecki; Uruski; – Klukowski Z., Lekarze jako dowódcy oddziałów powstańczych w 1863 r., „Lek. Wojsk.” 1926 nr 2 (odb.); Rozmarynowski W., Lekarze weterani 1863 r., „Lek. Wojsk.” 1925 nr 3; Ruch społeczno-polityczny na Ukrainie w 1863–1864 r., Kijów 1964; Sowiński Z., Rzut historyczny na powstanie i działalność „Związku polskiego lekarzy i przyrodników”, „Arch. Hist. Med.” T. 11: 1931 nr 1–2 s. 214; Uczczenie dr. A. K-ego, „Now. Lek.” (P.) 1902; – Jabłonowski W., Pamiętniki z lat 1851–1893, Wstępem opatrzył J. Fijałek, Wr. 1967; Kronika Szpitala św. Ludwika dla Dzieci w Krakowie, okres 25 lat, od r. 1876 do r. 1900, Oprac. M. L. Jakubowski, Kr. 1901 s. 69; Kronika UJ od r. 1864 do r. 1887, Kr. 1887 s. 72; Materiały do historii służby zdrowia w powstaniu styczniowym, Oprac. F. Białokur, W. 1928; – „Czas” R. 78: 1926 nr 286 s. 3; „Ilustr. Kur. Codz.” 1931 nr 155, 156 (fot.); „Pol. Gaz. Lek.” 1931 nr 26 s. 529; „Przegl. Lek.” R. 21: 1882 nr 15 s. 187–8, R. 22: 1883 nr 16 s. 20, nr 36 s. 445–6; – Arch. UJ: S. II 519, Liber promotionum; – Życiorys K-a (mszp. z r. 1922) w zbiorach Red. PSB.
Jerzy Lisiewicz