Jagmin Bonifacy Franciszek Tadeusz (1780–ok. 1840), generał W. P. Syn Józefa oraz Gertrudy z Rybińskich, ur. 3 XI w Bartnikach w pow. kalwaryjskim woj. augustowskiego. Wstąpił do wojska pruskiego 3 XI 1799 r. jako podchorąży w pułku dragonów Schencka; w grudniu 1801 r. awansował do stopnia podporucznika. Kampanię w l. 1806–7 odbył przeciwko Francji, uczestnicząc w bitwach pod Pruską Iławą, Heilsbergiem i Królewcem. Wziął dymisję we wrześniu 1807 r. w stopniu porucznika dragonów. Do wojska polskiego wstąpił w kwietniu 1809 r. jako nadliczbowy porucznik bez płacy w 5 p. ułanów i wziął udział w wojnie austriackiej, uczestnicząc w bitwach pod Sandomierzem, Wrzawami i Pińczowem. Mianowany w lipcu 1810 r. kapitanem 5 p. strzelców konnych odbył z nim kampanię rosyjską. Walczył pod Smoleńskiem, po czym odkomenderowany w lipcu 1812 r. «nad Dniepr na prawo od Smoleńska dla uważania brodu», szedł w straży przedniej VIII korpusu marsz. Junota; uczestniczył w bitwie pod Walutyną Górą. Za udział w bojach pod Możajskiem, Czerykowem, Tarutinem, Medyniem i Wiazmą odznaczony 11 X 1812 r. srebrnym Krzyżem Legii Honorowej. Po powrocie do kraju jako major przeniesiony w styczniu 1813 r. do 12 p. ułanów. Przy reorganizacji korpusu polskiego pod Żytawą (Zittau) w Saksonii, przeniesiony został do 1 p. strzelców konnych. W kampanii niemieckiej bił się pod Löbau k. Budziszyna, pod Penig oraz w trzydniowej «bitwie narodów» pod Lipskiem. Przy ponownej reorganizacji uszczuplonej armii w Sedanie przeniesiony został w styczniu 1814 r. do 1 p. ułanów. W kampanii francuskiej walczył pod Brienne, Montmirail i Château-Thierry. Po upadku Napoleona został mianowany dowódcą szwadronu instrukcyjnego strzelców konnych. Powrócił do kraju w grupie wojsk prowadzonej przez gen. W. Krasińskiego. W armii Król. Pol. dowodził początkowo szwadronem wzorowych strzelców konnych; po przemianowaniu szwadronów wzorowych na pułk strzelców konnych gwardii i po awansie we wrześniu 1817 r. na podpułkownika objął dowództwo l. szwadronu w 1 p. strzelców konnych 2 brygady kawalerii gen. Kurnatowskiego. Odznaczony w r. 1819 Orderem św. Włodzimierza 4 kl., awansowany na pułkownika w r. 1820, otrzymał J. w r. 1829 tytuł fligieladiutanta cesarskiego, a w r. 1830 znak honorowy 25-letniej służby oficerskiej.
W chwili wybuchu powstania 1830 r. J. stacjonował w Warszawie. Po odejściu gen. Kurnatowskiego, rozkazem z 7 XII 1830 r. mianowany został dowódcą pułku, przemianowanego w styczniu 1831 r. na 5 p. strzelców konnych. Pułk ten operował początkowo w rejonie Pułtusk – rzeka Orzyc – Wyszków, w składzie l. brygady strzelców konnych gen. Klickiego. W dn. 18 i 19 lutego pułk odznaczył się dobrą postawą w bitwie na przedpolach Pragi, a jego dowódca został przedstawiony «do nagrody lub pochwały» . W marcu 1831 r. J. awansował na gen. brygady i objął dowództwo brygady jazdy w składzie 5 p. strzelców konnych i 2 p. Mazurów, w dywizji jazdy gen. Stryjeńskiego. W maju brygada J-a weszła w skład dywizji gen. Kamieńskiego. Po nieszczęśliwej wyprawie ostrołęckiej brygada J-a osłaniała odwrót wojsk polskich do Warszawy. W lipcu J. przejął dowództwo l. dywizji jazdy. Dywizja ta weszła w skład korpusu gen. Chrzanowskiego przeznaczonego do operacji przeciw korpusowi gen. Gołowina na Podlasiu i w Lubelskiem. W bitwie pod Mińskiem 13–14 VII, gdy zaistniała szansa zniszczenia całego korpusu rosyjskiego, J. wysłany ze swą dywizją pod Kałuszyn dla zajęcia tyłów nieprzyjacielowi, nie podjął przeciw niemu zdecydowanych działań, przez co umożliwił Gołowinowi uratowanie swych wojsk. W sierpniu oraz w okresie sejmiku bolimowskiego J. zaliczał się już do zdecydowanych defetystów i żądał nawet wszczęcia rokowań z przeciwnikiem.
Po objęciu władzy przez gen. Krukowieckiego koła demokratyczne, nie mogąc zapomnieć mu jego stanowiska w czasie narad bolimowskich, żądały usunięcia J-a z wojska. W czasie szturmu Warszawy dywizja J-a wchodziła w skład korpusu gen. Umińskiego i 7 IX kilkakrotnie była użyta do działań przeciw wojskom rosyjskim gen. Murawiewa. Poniosła przy tym dość duże straty. Po kapitulacji stolicy i wymarszu wojsk polskich do Modlina J. został mianowany generałem inspektorem kawalerii. Przed przekroczeniem granicy przez gen. Rybińskiego J. wziął 29 IX urlop z wojska i pozostał w kraju. Dalsze losy J-a nie są znane; zmarł prawdopodobnie w r. 1840 w Warszawie.
J. był żonaty dwukrotnie: z Pauliną, córką Kajetana Jagmina, oraz z N. Bieniecką, z których miał 2 córki: Józefę, zamężną Świdową, i Anielę, zamężną Buchowiecką.
Boniecki; Uruski; – Barzykowski S., Historia powstania listopadowego, P. 1884 III–V; Callier E., Bitwy i potyczki stoczone przez wojsko polskie w r. 1831, P. 1887; Gembarzewski B., Rodowody pułków pol., W. 1925 s. 81; tenże, Wojsko Pol. 1815–30, s. 76; Łoza S., Legia Honorowa w Polsce 1803–1923, Zamość 1923 s. 46; Mierosławski L., Bitwa warszawska w dn. 6 i 7 IX 1831 r., P. 1888 I 33, 42, 66–7, 128, 130, 136, II 7, 21, 24, 67–9, 205; tenże, Rozbiór krytyczny kampanii 1831 r. Oddział 2, Paryż 1845 s. 378, 398, 405–9, 415–7, 509, 542; Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830–31, W. 1930; – Dyariusz Sejmu z r. 1830–31, Wyd. M. Rostworowski, Kr. 1912 VI; Gawroński F., Pamiętnik r. 1830–31 i kronika pamiętnikowa (1787–1831), Kr. 1916; Jabłonowski S., Wspomnienia o baterii pozycyjnej artylerii konnej gwardii, Kr. 1916 s. 133, 137, 148, 149, 153, 154; Jenerał Zamoyski 1803–1868, P. 1913 II; Kołaczkowski K., Wspomnienia, Kr. 1900–1 ks. 4 s. 157–8, 166, ks. 5 s. 9, 23, 28, 52, 94–6, 125, 133, 147; Księga Pamiątkowa w 50 rocznicę powstania r. 1830. Spis imienny…, Lw. 1881 s. 10, 107, 118; [Małachowski K], Opowiadanie działań wojennych i wypadków zaszłych od 1 VIII do 10 IX 1831, Paryż 1844; Prądzyński I., Pamiętnik historyczno-wojskowy o wojnie polsko-rosyjskiej w r. 1831, Pet. 1898 s. 199–200; tenże, Pamiętniki, Oprac. B. Gembarzewski, Kr. 1909 I–IV; Źródła do dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830–31, Wyd. B. Pawłowski, W. 1931–3 I–III; – „Rocz. Woysk. Król. Pol.” 1817–30.
Red.