INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Cecylia Maria Śniegocka (z domu Więckowska)      Cecylia Śniegocka, wizerunek na podstawie ilustracji książkowej (TŚ).

Cecylia Maria Śniegocka (z domu Więckowska)  

 
 
1861-10-29 - 1934-11-12
Biogram został opublikowany w LI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2016-2017.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Śniegocka z Więckowskich Cecylia Maria (1861—1934), działaczka oświatowa i społeczna.

Ur. 29 X w Warszawie, była córką Kajetana Więckowskiego (1818—1885), członka Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu Król. Pol., oraz Elżbiety (Elizy) Ewy z Jełowickich (1831—1903), córki Jana Jełowickiego, kapitana artylerii armii Król. Pol.

Odebrała wykształcenie domowe, a następnie uczyła się na tajnej pensji Florentyny Domaszewskiej-Włoszkowej przy ul. Ogrodowej 25 w Warszawie. Po ślubie zawartym 19 IX 1882 z Kazimierzem Janem Śniegockim, inżynierem melioracji rolnych, włączyła się w r. 1883 w działalność tajnego Kobiecego Koła Oświaty Ludowej (po r. 1886 Koło Kobiet Korony i Litwy), kierowanego przez Kasyldę Kulikowską. Należąc do Kasy Pomocy przy Warszawskim Tow. Dobroczynności, dożywiała ubogie dzieci na Powiślu, rozpowszechniała też nielegalne wydawnictwa oświatowe. W l. 1890—2 przebywała na leczeniu w Otwocku i przy tej okazji prowadziła tam tajną szkołę dla dzieci z ubogich rodzin. Od r. 1891 wykładała w Warszawie na przeznaczonych dla młodzieży wiejskiej jawnych dziewięciodniowych kursach zawodowych Tow. PszczelniczoOgrodowego, kierowanych przez Maksymiliana Malinowskiego. Wykłady zakończyła po otwarciu przez Towarzystwo w r. 1900 szkoły rolniczej w Otrębusach pod Warszawą.

W dn. 16—18 VII 1894 uczestniczyła Ś. we Lwowie w I Kongresie Pedagogów Polskich, podczas którego w mieszkaniu Marii i Bolesława Wysłouchów powołała z Henryką Ceysingerówną, Teresą Ciszkiewiczową i Jadwigą Krausharową Tow. Tajnego Nauczania (nazwane z czasem «bosy uniwersytet» lub «bezpłatniak»). Pod jego egidą zorganizowała w warszawskich dzielnicach Powiśle, Wola, i Stare Miasto sieć konspiracyjnych szkół elementarnych, działających w mieszkaniach robotników i rzemieślników. Ich program opracowały członkinie Koła Kobiet Korony i Litwy, a Ś. ułożyła Przepisy dla młodzieży uczęszczającej do tajnych szkółek w Warszawie i w swym mieszkaniu przy ul. Chmielnej 64 prowadziła do nich zapisy. Szkoły utrzymywała, organizując imprezy charytatywne (uczestniczył w nich m.in. Stefan Żeromski), a także z dochodów męża oraz datków m.in. Mieczysława Brzezińskiego, Karola Benniego, Antoniego Natansona, Antoniego Osuchowskiego, Henryka Sienkiewicza i Maurycego Zamoyskiego. Pomoce naukowe otrzymywała z Galicji, m.in. od Odona Bujwida i zaprzyjaźnionej Wysłouchowej. Edukacją szkolną Tow. Tajnego Nauczania objęło, wg różnych szacunków, ok. 20 tys. dzieci z ubogich środowisk Warszawy (30—50 procent tego środowiska), a jego działalność nigdy nie została zdekonspirowana. Ś. organizowała także szkolne deklamacje, w których uczestniczyła m.in. aktorka Laura Pytlińska, córka Marii Konopnickiej. W l. 1895—6 towarzyszyła Ś. Wysłouchowej podczas wakacji w Wiśle i Istebnej na Śląsku Cieszyńskim, pomagając jej tam w pracy oświatowej. Działała także w organizacjach szkolnych związanych z tajną Ligą Narodową, m.in. w r. 1899 w Kole Nauczycieli Ludowych, kierowanym przez Aleksandra Zawadzkiego. Gdy w styczniu 1899 przystąpiła do Koła Głównego Tow. Oświaty Narodowej, powołane przez Tow. Tajnego Nauczania szkoły podporządkowała warszawskiemu okręgowi tej organizacji. Była współorganizatorką pierwszego trójzaborowego Zjazdu Kobiet Polskich w Zakopanem (15—18 VII 1899).

Wobec rozpoczętych w lutym 1905 strajków szkolnych w Król. Pol. wstąpiła Ś. do Ligi Narodowej i do wiosny r.n. wchodziła w skład zarządu kierowanego przez nią Związku Unarodowienia Szkół. Ciężko chora na zapalenie płuc, przekazała w czerwcu 1905 szkoły Towarzystwa zalegalizowanej w czerwcu r.n. Macierzy Szkolnej Król. Pol., kierowanej przez Osuchowskiego. Członkinią Macierzy została w grudniu 1907. Wstąpiła też w tym czasie do kierowanego przez Marię Weryho-Radziwiłłowiczową Tow. Wychowania Przedszkolnego. Na zorganizowanym przez Melanię Rajchmanową drugim trójzaborowym Zjeździe Kobiet Polskich w Warszawie (9—12 VI 1907) wygłosiła referat Jak się uczą dzieci pozbawione szkoły. Po zakończeniu w czerwcu 1911 bojkotu szkół państwowych przez Ligę Narodową wystąpiła z tej organizacji; prawdopodobnie wtedy opuściła także Macierz Szkolną Król. Pol. W r. 1912 pomogła sfinansować wydanie książki Franciszka Jaworskiego „Pierścienie historyczne polskie” (Lw.). W okresie pierwszej wojny światowej przebywała we Lwowie, gdzie, wg Stanisława Wasylewskiego, związała się z owdowiałym Wysłouchem. Zainteresowała się etnografią i gromadziła zabytki kultury ludowej. Wstąpiła do Polskiego Tow. Krajoznawczego, pod którego patronatem współorganizowała wystawy etnograficzne. W niepodległej Polsce mieszkała ponownie w Warszawie. Zbiory zabytków kultury ludowej (ok. 300 eksponatów) podarowała w r. 1920 Muz. Etnograficznemu w Krakowie. W księdze zbiorowej „Nasza walka o szkołę polską 1901—1917” (W. 1934 II) opublikowała Przepisy dla młodzieży uczęszczającej do tajnych szkółek w Warszawie. Zmarła 12 XI 1934 w Warszawie, została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kw. 38 rząd 2 nr 3). Była odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1923) oraz Krzyżem Niepodległości.

W małżeństwie z Kazimierzem Śniegockim (1853—1924), które w pewnych okresach miało charakter raczej formalny, Ś. dzieci nie miała.

Dn. 20 II 1935 Janina Strzelecka wygłosiła w Polskim Radiu odczyt wspomnieniowy o Ś-iej (z cyklu „Kobiety zasłużone”). Imieniem Ś-iej nazwano ulicę w Warszawie.

 

Cmentarz Powązkowski w Warszawie, W. 2002; PSB (Osuchowski Antoni); Słownik patronów ulic Warszawy, W. 2002; — Ceysingerówna H., Tajne nauczanie w Warszawie (1894—1906/7), „Niepodległość” T. 2: 1930 s. 96, 98, 100—2; Cywiński B., Rodowody niepokornych, W. 2010; Dzieje szkolnictwa i oświaty na wsi polskiej do 1918, Red. S. Michalski, W. 1982 I; Engelgard J., Narodowa Demokracja wobec bojkotu szkoły rosyjskiej 1905—1911, „Niepodległość i Pamięć” R. 14: 2007 nr 2 s. 101; Kiepurska H., Inteligencja zawodowa Warszawy, 1905—1907, W. 1967; taż, Tajna oświata drugiej połowy XIX w., w: Szkolnictwo i oświata w Warszawie, W. 1982 (fot.); Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887—1907), Londyn 1964; Matejukowa M. I., Formy tajnej działalności oświatowej w Warszawie na przełomie XIX i XX w. w obronie przed rusyfikacją, „Kron. Warszawy” 2003 nr 1—2 s. 38—41; Miąso J., Tajne nauczanie w Królestwie Polskim w świetle dokumentów władz rosyjskich, „Rozpr. z Dziej. Oświaty” T. 33: 1990 s. 52; Micińska M., Inteligencja na rozdrożach 1864—1918, W. 2008; Taborski R., Warszawskie teatry prywatne w okresie Młodej Polski 1905—1918, W. 1980; Walewska C., Ruch kobiecy w Polsce, W. 1909 cz. 1 s. 48; Wawrzykowska-Wierciochowa D., Wysłouchowa, W. 1975; Wolsza T., Narodowa Demokracja wobec chłopów w latach 1887—1914, W. 1992; Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej 1795—1945, W. 1980; Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie, Red. S. Tazbir, W. 1961; ZET w walce o niepodległość i budowę państwa, W. 1996; Żurawicka J., Inteligencja warszawska w końcu XIX wieku, W. 1978; — Bujwid O., Osamotnienie. Pamiętniki z lat 1932—1942, Kr. 1990; Morżkowska A., Tak było, „Niepodległość” T. 9: 1934 s. 219; Wasylewski S., Czterdzieści lat powodzenia, Wr. 1959; Wojnar K., Ze wspomnień i przeżyć (1888—1908), „Niepodległość” T. 18: 1938 s. 407; — „Kur. Warsz.” 1934 nr 205 s. 8, nr 209 s. 7 (dot. męża) — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1934: „Dzień Dobry” nr 316, 324, „Głos Nauczycielski” nr 12 s. 234, „Kur. Warsz.” nr 314 s. 20; — AP w W.: Akta stanu cywilnego paraf. rzymskokatol. p. wezw. św. Andrzeja w W., nr 520/1862 (akt ur.), toż paraf. rzymskokatol. p. wezw. Narodzenia NMP w W., nr 267/1882 (akt ślubu).

 

Cezary W. Domański

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.