Rymkiewicz Dominik August, pseud.: Profesor, Remke (1854–1934), działacz socjalistyczny. Ur. w Wilnie, był najstarszym z trojga dzieci Felicjana i Antoniny z Asmidofów, starszym bratem Leonarda (zob.). Ojciec za udział w powstaniu styczniowym został pozbawiony majątku ziemskiego Podwysokie, zdegradowany ze stopnia majora armii carskiej i zesłany dożywotnio na Syberię; ostatecznie w końcu l. siedemdziesiątych zwolniony, wrócił do Wilna, do tego czasu rodzinę utrzymywała matka, udzielając lekcji gry na fortepianie.
R. ukończył gimnazjum w Wilnie; od r. 1876 studiował medycynę jako wolny słuchacz na Uniw. Warsz. Już w gimnazjalnym kółku samokształceniowym zbliżył się do socjalizmu. W Warszawie wziął udział w tworzeniu organizacji socjalistycznej. Najczynniejszy pomocnik Ludwika Dziankowskiego, od r. 1878 faktycznego kierownika warszawskich kółek, prowadził agitację wśród studentów, uczniów starszych klas gimnazjalnych, a nawet robotników fabrycznych. W wynajmowanym wspólnie z Ludwikiem Czarkowskim mieszkaniu przechowywał biblioteczkę studenckiego kółka i magazynował druki socjalistyczne nadsyłane z zagranicy i Petersburga. W trakcie rewizji przeprowadzonej u niego 7 IV 1879 żandarmeria wykryła m. in. 29 numerów pisma „Zemlja i volja” z r. 1879, kilkanaście egzemplarzy wydanej w r. 1878 w Lipsku broszury „Katechizm socjalistów” i wydanej w Wiedniu anonimowo broszury „Das Kapital und die Arbeit von einem denkenden Menschenfreunde” (1870). R., uwięziony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, do końca zaprzeczał przynależności do organizacji. Na podstawie zebranych w śledztwie dowodów uznano go za biernego uczestnika propagandy «socjalno-rewolucyjnej» w Warszawie i wyrokiem administracyjnym w «sprawie 137» z 15 IV 1880 skazano na zesłanie do Syberii zachodniej. Osiedlony pod jawnym dozorem policji w Iszymiu w gub. tobolskiej, zajmował się felczerstwem.
We wrześniu 1883 R. wrócił do Wilna. Pracował jako nauczyciel matematyki w prywatnych szkołach. Na początku l. dziewięćdziesiątych należał – obok Józefa Piłsudskiego – do grupy inteligentów bliskich «narodowemu socjalizmowi», z której w r. 1893 wyłoniła się Sekcja Litewska Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Niewątpliwie brał udział w zorganizowanej w końcu czerwca t.r. w Wilnie naradzie, nazwanej później I Zjazdem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Mieszkanie R-a stało się punktem partyjnym; zatrzymywali się tam przyjeżdżający do Wilna emisariusze, w r. 1895 koncentrowały się przygotowania do uruchomienia nielegalnej drukarni „Robotnika”. Działalność jego w następnym dziesięcioleciu nie jest znana. Wiosną 1906 brał udział w organizowaniu tajnej drukarni PPS, w której od kwietnia drukowano przeniesioną z Londynu „Walkę”, przekształconą w lipcu w organ Socjal-Demokratycznej Partii Litwy. Po zlikwidowaniu drukarni przez policję, R. wrócił do Sekcji Litewskiej PPS. W następstwie rozłamu dokonanego w listopadzie t.r. – opowiedział się za PPS-Lewicą. Gdy w grudniu 1906 partia ta zaczęła wydawać w Wilnie (gdzie cenzura była mniej czujna) legalny tygodnik „Wiedza” pod redakcją Tadeusza Rechniewskiego, R. wszedł w skład trzyosobowego zespołu redakcyjnego pisma i podpisywał je jako redaktor odpowiedzialny. Zamieszczał tu swe teksty anonimowo w rubryce „Różne wiadomości”. Po konfiskacie i zawieszeniu „Wiedzy” w sierpniu 1910, wydawał mające ją zastąpić jednodniówki. W związku z wytoczeniem mu sprawy sądowej nie mógł już firmować tygodnika, nadal jednak pomagał Rechniewskiemu w redakcji i drukarni pisma, ukazującego się znowu od października 1910 pod zmienianymi tytułami „Nowe Życie”, „Światło”, „Kuźnia” aż do wybuchu wojny w r. 1914. Nowe represje cenzury dotknęły R-a w r. 1911 z powodu wydania broszury Religia, kościół i państwo. Oskarżony o obrazę religii i podburzanie przeciwko istniejącemu ustrojowi społecznemu i politycznemu, został uniewinniony przez Wileńską Izbę Sądową, jednak prokurator założył protest i przy ponownym rozpatrzeniu sprawy w październiku R-a skazano na 2 lata twierdzy. Po odbyciu znacznej części kary został zwolniony w marcu 1913 w wyniku amnestii z powodu 300-lecia panowania domu Romanowów.
W związku z aresztowaniem utracił pracę buchaltera w Banku Ziemskim w Wilnie, gdzie pracował od r. 1894. Podczas okupacji niemieckiej prowadził buchalterie w klubie robotniczym. W r. 1918 wstąpił do powstałej Komunistycznej Partii Litwy i Białorusi i objął otwartą w Wilnie księgarnię socjalistyczną. Kiedy na skutek ataków kół klerykalnych księgarnia upadła, R-a zatrudnił Zarząd Związku Pracowników i Robotników Magistratu m. Wilna, którego członkiem honorowym pozostał do końca życia. Jesienią 1919 objął posadę urzędnika Magistratu i wycofał się z działalności politycznej. W r. 1922 przeszedł do Kasy Chorych, skąd 1 X 1925 został zredukowany. Na skutek przebytej w r. 1924 operacji raka krtani i choroby serca nie był już w stanie pracować. Przyjęty w grudniu 1925 do Stow. b. Więźniów Politycznych, otrzymał zaopatrzenie emerytalne. Po ukazaniu się książki Besema (B. Szapiro) o Rechniewskim opublikował recenzję Z powodu pewnej książki („Kur. Wil.” 1927 nr 159). Zmarł 26 XII 1934 w Wilnie, pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu Rossa.
Od r. 1884 był R. żonaty z Zofią z Czerniawskich (zm. 10 VI 1931 w Wilnie), z zawodu akuszerką, socjalistką, czynną później również w PPS.
Z małżeństwa tego miał synów: Andrzeja (ur. 1885 w Wilnie), absolwenta Politechn. Lwow., majora saperów WP, aresztowanego 11 III 1943 w Warszawie i więzionego na Pawiaku, od 13 V w Oświęcimiu, a następnie w Dachau, gdzie zginął na krótko przed oswobodzeniem, Tytusa (ur. ok. r. 1887 w Wilnie) i Zygmunta (ur. ok. 1890 w Wilnie, zmarłego śmiercią samobójczą ok. r. 1910).
Fot. z różnych okresów życia R-a w posiadaniu I. Sułkowskiej-Kurasiowej w W.; – Czachowska J., Czachowski A., Wiedza-Nowe Życie-Światło-Kuźnia, 1906–1914. Bibliografia zawartości, Wr. 1956; Księga życiorysów działaczy ruchu rewol., I 14–16 (fot. po s. 8); – Baumgarten L., Dzieje Wielkiego Proletariatu, W. 1956; Kancewicz J., Polska Partia Socjalistyczna w latach 1892–1896, W. 1984; – Kółka socjalistyczne, Gminy, Wielki Proletariat. Procesy polityczne 1878–1888, Źródła, W. 1966; [Szapiro B. J.] Besem, Tadeusz Rechniewski (1862–1916), W. 1957; – „Przegl. Wil.” 1935 nr 1; „Robotnik” 1924 nr 78 s. 4, nr 109 s. 4, 1934 nr 461 s. 4 (nekrolog), 1935 nr 1 s. 4 (wspomnienie pośmiertne); „Równość” 1880 nr 8–9 s. 41; – AAN: VI Oddział (Arch. Lewicy Pol.), teczka osobowa R-a nr 5114; Muz. Hist. Pol. Ruchów Niepodległościowych i Społ. w W.: Oddział X Pawilon, Kartoteka osobowa więźniów, Oddział Pawiak, Kartoteka osobowa więźniów (dotyczy syna Andrzeja); – Śnieżko A., Rossa – miasto umarłych, Wr. 1970 III (mszp. w Red. PSB).
Alicja Pacholczykowa