INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Efraim Oloff  

 
 
1715-03-20 - 1766-12-24
 
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Oloff Efraim (1715–1766), rajca toruński. Ur. 20 III w Elblągu. Był synem Efraima (zob.) i Krystyny Grass. W r. 1721 wraz z całą rodziną przeniósł się na stałe do Torunia, gdzie od marca 1726 uczęszczał do miejscowego Gimnazjum Akademickiego. Wychowywał się w środowisku żarliwie ewangelickim, a jednocześnie będącym pod bardzo silnymi wpływami kultury polskiej. W l. 1735–8 studiował na uniwersytecie w Wittenberdze. Po powrocie do Torunia 18 III 1739 objął funkcję kancelisty w kancelarii Rady Miejskiej. Dzięki dobrej znajomości języka polskiego, wyniesionej z domu rodzinnego i z nauki w Gimnazjum, stopniowo coraz częściej zaczęto używać go do załatwiania najrozmaitszych, często konfliktowych spraw z okoliczną szlachtą, urzędnikami administracji celnej i lokalnej oraz z władzami toruńskich domów zakonnych. O. pełnił już wówczas faktycznie obowiązki sekretarza Rady. Wykazywał przy tym dużą zręczność, a także spore zdolności dyplomatyczne. Mimo to podjęte przez niego w r. 1744 zabiegi o uzyskanie stanowiska sekretarza nie przyniosły rezultatu. Nominację na to stanowisko otrzymał dopiero 9 VIII 1748 i Rada w jeszcze większym stopniu posługiwała się nim jako swym wysłannikiem poza miastem.

W r. 1752 ożenił się O. z pochodzącą z patrycjuszowskiej rodziny Bährholtzów Anną, wdową po rajcy Janie Henryku Wedemeyerze. Poprawiło to znacznie pozycję społeczną O-a i otworzyło mu dostęp do elity toruńskiego mieszczaństwa. W r. 1758 został pierwszym sekretarzem Rady. Jako sekretarz jeździł też w latach pięćdziesiątych XVIII w. na sejmiki generalne Prus Królewskich, aby tam pilnować interesów Torunia. Do Rady wszedł w r. 1761 prawdopodobnie dzięki poparciu wpływowego toruńskiego burmistrza Chrystiana Klosmanna. Początkowo brał udział tylko w pracach deputacji pogłównego i menniczej. Szybko stał się natomiast zaufanym pomocnikiem Klosmanna w kwestiach polityki zewnętrznej Torunia i coraz częściej reprezentował miasto na zewnątrz. W lutym–marcu 1763 prowadził rozmowy z płk. pruskim D. F. Lossowem w związku z przemarszami oddziałów pruskich przez Toruń. Jako poseł toruński został wraz z Klosmannem wysłany na sejmik generalny przedkonwokacyjny do Grudziądza mający się odbyć 27 III 1764. Na skutek konfliktu między «familią» a republikantami obrady sejmikowe się nie rozpoczęły, lecz 26 III doszło do ostrych sporów między szlachtą pruską a przedstawicielami Gdańska i Torunia, podczas których posłowie miast zostali obrażeni i znieważeni.

W połowie lipca 1764 Rada Torunia zaniepokojona unifikacyjnymi dążeniami «familii» wysłała O-a w objazd po ziemi chełmińskiej, by zbadał nastroje tamtejszej szlachty i jej gotowość do obrony autonomii Prus Królewskich. W końcu października 1764 O. uczestniczył w Grudziądzu w rozmowach z komisarzami Stanisława Augusta: Andrzejem Zamoyskim i Antonim Ostrowskim, mającymi doprowadzić do normalizacji zagmatwanej sytuacji politycznej w prowincji pruskiej. Następnie wziął udział w sejmiku generalnym, do którego odbycia doszło w wyniku wspomnianych wyżej konferencji. Wraz z Klosmannem O. bronił tam autonomii pruskiej, idąc jednak na pewne ustępstwa wobec nowych władz Rzeczypospolitej. W dn. 28–29 VI 1765 O. uczestniczył w odbywających się w Gdańsku rokowaniach między delegatem Stanisława Augusta bpem kujawskim Antonim Ostrowskim a przedstawicielami Prus Królewskich na temat zastąpienia cła generalnego zryczałtowanym podatkiem. W lipcu 1766 wziął udział w Toruniu wraz z Klosmannem i Jerzym Adamem Reyherem w konferencji, na której wysłannik królewski do Prus Królewskich Kasper Rogaliński zachęcał miasto, aby w zamian za zniesienie cła generalnego zgodziło się na ustanowienie nowych podatków. Przedstawiciele Torunia udzielili wykrętnych odpowiedzi. Klosmann i O. jako posłowie miasta na sejmiku generalnym w Malborku 9–16 IX 1766 ostro sprzeciwiali się polityce królewskiej i częściowo skutecznie zachęcali szlachtę do obrony autonomii prowincjonalnej. Znaczenie O-a w Radzie stopniowo wzrastało i zaczął się on stawać jedną z bardziej wpływowych osób w mieście. Od r. 1765 był sędzią staromiejskim, a w r. 1766 stanął na czele deputacji stróży, pogłównego i mostowej. Od r. 1764 dzierżawił podtoruńską wieś i folwark Łysomice. O. czuł się przede wszystkim obywatelem Prus Królewskich i dlatego też aktywnie angażował się w utrzymanie dotychczasowej autonomii tej prowincji. Był zdolnym politykiem i jego niespodziewana śmierć 24 XII 1766 była poważną stratą dla miasta.

 

Gumowski M., Herbarz patrycjatu toruńskiego, Tor. 1970; Prätorius K. G., Thorner Ehrentempel oder Verzeichnis d. Bürgermeister u. Rathmänner…, Berlin 1832; – Dygdała J., Opozycja Prus Królewskich wobec cła generalnego w latach 1764–1766, „Zap. Hist.” T. 42: 1977 z. 2; Dygdała J., Salmonowicz S., O genealogiach toruńskiego patrycjatu, tamże z. 3; Maercker H., Geschichte des Kreises Thorn, Gd. 1899–1900; Piskorska H., Organizacja władz i kancelarii miasta Torunia, Tor. 1956 s. 33, 81; [Wałęga S.], Jak prorektor toruński Schultz obraził dumę szlachecką i co z tego wynikło, „Słowo Pomorskie” 1935 nr z 10 III s. 5; – „Thornische Wöchentliche Nachrichten und Anzeigen” Bd 8: 1767 s. 3; – WAP w Gd.: 300, 29/228, k. 56–96; WAP w Tor.: Katalog II: I 128, I 129, II 40 – II 62, VII 54 – VII 55, XII 6 s. 177.

Jerzy Dygdała

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Jan Emanuel Gilibert

1741-06-21 - 1814-09-02
botanik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.