Bośniacka Elżbieta z Rulikowskich, z 1. małż. Tuszowska (pseud. literacki: Juljan Moers z Poradowa), (1837–1904), autorka dramatyczna. Ur. się w Rebedajłówce, w gub. kijowskiej, jako córka Edmunda Rulikowskiego, marszałka szlachty pow. wasylkowskiego, kuratora gimnazjum białocerkiewskiego, i Zofji Dedowicz Trypolskiej. Dzieciństwo i młodość spędziła w domu rodziców w Helenówce na Ukrainie. Przebywali tam w tych latach przez czas dłuższy: stryj jej, historyk, Edward R., wuj Eustachy Iwanowski (Helenjusz) i Konstanty Świdziński. Towarzystwo tych ludzi nie pozostało bez wpływu na wychowanie i kierunek zainteresowań literackich przyszłej poetki. Pierwszym oddzielnie drukowanym jej utworem był poemat Zaporożec (Paryż 1862), wydany pod pseud. »Juljan z Poradowa«, którego odtąd – w formie uzupełnionej – stale używała. Nie zaniedbując liryki, poświęciła się głównie dramatopisarstwu. Do najwcześniejszych w tym zakresie i zarazem najsłabszych jej utworów należą: Spytek z Melsztyna, Rodzina Kraka, Bolesław Szczodry. Poślubiwszy w Królestwie Romana Tuszowskiego, rozeszła się z nim i zamieszkała od r. 1871 we Włoszech, zrazu w Viareggio, następnie w swej willi Belvedere w San Giuliano pod Pizą, gdzie często przebywał i tworzył Lenartowicz. Późniejsze dramaty, »wiązane mocno, obmyślane głęboko, opracowane starannie«: Savonarola, Daniel, Halszka z Ostroga, Faworyt Carowej, Odsiecz Wiednia, Michał Waleczny (z dziejów Wołoszczyzny) i szczytowa pono w poetyckim dorobku Miłość królewska (Zygmunt August) spoczywały za życia autorki w tece. Znane ze sceny i z wydań książkowych były: najpopularniejszy ze wszystkich, wyróżniony na konkursie dramatycznym w Krakowie 1872 Przeor Paulinów (Kr. 1874, Lw. 1906); Księżna Gorysława (Rogneda), odzn. drugą nagrodą w Krakowie 1873 (Piza 1880), »pod względem warunków scenicznych najzupełniejsze zero« (Estreicher, Teatra w P., III 654); Lilja Wawelu, grana w Krakowie 1874, nigdy nie drukowana; Wesele Zdobywcy (Atylla), odzn. trzecią nagrodą w Krakowie 1875; Kleopatra (Piza 1879). Trzy dramaty B-ej ukazały się w przekładzie włoskim: Cleopatra, Michele il Valoroso (oba tłumaczył Giuseppe Lesca, Florencja 1903), l’Amore del Re (tłumaczył Gino Chelazzi, Piza 1903). Wyd. zbiorowe, pod red. i z wstępem Bogusława Adamowicza (Pisma J. M. z P., Lw. 1907 I–VIII), wyszło po śmierci B-ej, zmarłej 22 VI 1904 w San Giuliano.

Portret w t. I »Pism«.

Adamowicz B., Juljan Moers z Poradowa, Piza 1904; Chmielowski P., Nasza lit. dr., II 527–9; »Sprawozdanie Komisji konkursowej«, r. V (1875) 20–21, 32.

Mieczysław Rulikowski