Kozubowski Feliks, pseud. i krypt. Obłąkany, Zygmunt Grabowski, F. K., Feliks K., Feliks K٭٭٭, K. (1842–1907), literat i publicysta. Ur. 11 VIII w Warszawie, syn Feliksa i Kandydy z Myszkowskich. Ukończywszy gimnazjum w Piotrkowie, kształcił się dalej na uniwersytecie w Liège; w r. 1863 na wieść o wybuchu powstania wrócił do kraju, wstąpił do szeregów powstańczych i został w jednej z potyczek ciężko ranny. Chroniąc się przed aresztowaniem, udał się do zaboru austriackiego, tu wszakże osadzono go jako więźnia stanu najpierw na zamku krakowskim, a później w twierdzy Josefstadt w Czechach. Zwolniony na skutek amnestii, znów wyjechał za granicę, by kształcić się najpierw na uniwersytecie w Lipsku, a następnie w Paryżu. W r. 1867 zaciągnął się do Legii Cudzoziemskiej i brał udział w walkach w Algierii, Meksyku i w wojnie prusko-francuskiej w 1870/1 r. W r. 1875 wrócił do Warszawy i rozwinął tu ożywioną działalność publicystyczną, w związku z czym naraził się władzom i skazany został na 20-letnie wygnanie do Wielkiego Ustiugu. W r. 1879 zbiegł stamtąd i osiadł przejściowo na Śląsku, w Cieszynie. W r. 1883, korzystając z amnestii, wrócił ponownie do Warszawy i ożenił się z Pelagią z Umińskich; w r. 1893 opuścił ostatecznie wraz z rodziną zabór rosyjski, przebywał lat kilka za granicą, a w r. 1898 osiadł na stałe w Krakowie. Poza pracą pisarską pełnił tu funkcje sekretarza dyrekcji Schroniska im. A. Lubomirskiego. Pod koniec życia, będąc już człowiekiem schorowanym, zabrał się do spisania swych wspomnień, ale pracy tej już nie zdążył dokończyć. Zmarł w Krakowie 20 X 1907 r., pozostawiając żonę i pięcioro dzieci.
Dorobek pisarski K-ego obejmuje poezje, drobniejsze opowiadania i obrazki, kilka powieści i wspomnień oraz publicystykę. K. rozpoczął od poezji, wydając poemat pt. Wspomnienie (Monachium 1866) oraz Poezje obłąkanego (Lipsk 1868). Z powieści jego oddzielnie ukazały się: Rozgrzeszeni (Lipsk 1875), Alina (Złoczów 1896) i Brzydka dziewczyna (Złoczów 1900), inne (Ali, Ari, Murfy, Nowe Tory, Ofiary namiętności, Piąte: nie zabijaj, Tajemniczy list, Żona mojego ojca) ukazywały się w pismach warszawskich. Pod pseud. Zygmunt Grabowski ogłosił swe wspomnienia z Legii Cudzoziemskiej w książce Trzy lata w Algierze (Złoczów 1895) oraz w obrazku Królewski lokator („Wędrowiec” 1891); inny obrazek wspomnieniowy z wojny 1870 r., pt. Minister, ogłosił anonimowo („Kłosy” 1884). Krótki pobyt K-ego w Cieszynie zaznaczył się czterema publikacjami: Noworocznik Polski, Kalendarz dla umysłowej rozrywki na rok 1880, Cieszyn 1879; O wyborze książek dla dorastającej młodzieży, Cieszyn 1879; Przewodnik w wyborze książek dla młodzieży szkolnej, Cieszyn 1879; Z życia Polaków na świecie, Opowiadania i obrazki, Cieszyn 1879. Z pobytem na Śląsku łączy się też powieść K-ego U źródeł Wisły („Gaz. Pol.” 1879), w której autor zaznajamia czytelnika z obyczajami i zwyczajami Ślązaków oraz z przeszłym i współczesnym stanem Śląska. Dwa utwory poetyckie K-ego, Rad bym odtworzyć słowem to, co czuję i Chwilę złudzeń, wpisane w l. 1878–9 do „Księgi gości” Czytelni Ludowej w Cieszynie, ogłosił drukiem F. Kulisiewicz („Nowiny Śląskie” 1934 nr 34 i „Zaranie Śląskie” 1934 s. 230–1). Twórczość K-ego nosi wyraźne znamiona autobiograficzne. Przy talencie średniej miary odznaczał się K. kulturą literacką, toteż utwory jego nie są pozbawione pewnych zalet; przebija w nich patriotyzm, demokratyzm, a z troski o przyszłość ojczyzny wynikał ton moralizatorstwa oraz zainteresowanie wychowaniem młodzieży.
Estreicher; Maliszewski, Bibliografia pamiętników; Enc. XX w., (mylna data ur.); Podr. Enc. Powsz. A. Wiślickiego, IV 207; W. Ilustr. Enc. Gutenberga; Bar, Słownik pseudonimów; – Hertz P., Zbiór poetów polskich XIX w., W. 1962 III, 390–3 (mylne miejsce ur.); – „Dzien. Pozn.” 1907 nr 248 (nekrolog); „Kur. Warsz.” 1907 nr 293.
Ludwik Brożek