Stobiński Feliks Leon (1834–1888), aktor, dyrektor teatru.

Ur. 21 II w Krakowie, był synem Feliksa (zob.) i Agnieszki z Cieplików.

S. uczył się w Płocku; po debiucie w r. 1849, grał do początku l. sześćdziesiątych w zespole ojca «zwiedzając różne miasta położone w guberniach: warszawskiej, płockiej i radomskiej» (J. Heppen). Początkowo S. występował głównie w rolach amantów; pisano, że jest w nich «zawsze na swoim miejscu, potrzebuje jednak więcej życia w grze» („Kur. Warsz.” 1854 nr 310). Zapewne w sierpniu 1855 wstąpił na krótko do grającej w Łowiczu trupy Jana Okońskiego. W r. 1863, podczas powstania styczniowego, odszedł z teatru i t.r. w Pułtusku otworzył zakład fotograficzny, potem pracował tam u rejenta. W r. 1864 wrócił do zawodu aktorskiego i od 11 XII t.r. do 21 IV 1865 w Płocku, prawdopodobnie w zastępstwie ojca, zapewne z Janem Chełmikowskim i Józefem Gaweckim, prowadził zespół teatralny. Od kwietnia 1866 grał w Kaliszu z zespołem Gaweckiego, a gdy w lipcu lub sierpniu t.r. część tego zespołu wyjechała, kierował do kwietnia 1867 «przy najświetniejszym powodzeniu» (Heppen) występami pozostałej grupy. We wrześniu i październiku t.r. zespół grał w Kutnie, a w l. 1868–9 kolejno w Łęczycy, Włocławku, Rawie Maz., Lipnie, Kutnie, Mławie i Płońsku, w niektórych miejscowościach dwukrotnie. W styczniu 1870 występował S. w Kaliszu w tow. dramatycznym Anastazego Trapszy, a później ponownie kierował własnym zespołem, tym razem w Łęczycy, skąd wyjeżdżał do Ozorkowa i Koła. Zespół ten, liczący wtedy szesnaście osób, grał od 1 VI do 31 VIII t.r. w Warszawie, w przebudowanym na swoje potrzeby teatrzyku ogródkowym «Alhambra». S. wprowadził do repertuaru m.in. komedie Aleksandra Fredry i Michała Bałuckiego. Jesienią i zimą t.r. ponownie grał na prowincji: w Pułtusku, Łomży i Radomiu. Po krótkich występach w Kaliszu u Trapszy, do marca 1871 grał ze swym zespołem w Łomży i Siedlcach, a następnie w warszawskiej «Alhambrze» (13 VI – 12 IX t.r.), Nowym Dworze i Grójcu; w sezonie zimowym (19 XII 1871 – luty 1872) występowali w Radomiu, Kielcach, Łomży i Pińczowie, gdzie zespół się rozpadł. Przez dwa tygodnie (13–27 VI 1872) prowadził S. w Warszawie, prawdopodobnie wspólnie z Marią Kowalską, teatrzyk ogródkowy «Pod Lipką», a następnie występował w Puławach w prowadzonym przez Okońskiego zespole, do jego rozwiązania w grudniu 1874. Z grupą aktorów z tego zespołu wystąpił w Krasnymstawie, później znowu prowadził własną trupę, grając w Kaliszu, Iłży, Włodawie, Puławach, Lublinie i Hrubieszowie, w sezonie zimowym (30 X 1875 – 5 III 1876) w Zamościu, potem w Janowie Lub., Żyrardowie, Ostrołęce i Szczuczynie; w następnym sezonie zimowym 1876/7 występował w Augustowie, a w marcu 1877 w Wyłkowyszkach. Następnie zawarł spółkę z jednym ze swych aktorów, Adamem Bulwińskim i od czerwca t.r. grał z nim w Pułtusku, Kibartach i Łowiczu. W l. 1878–83 kierował zespołem już samodzielnie, występując w Lipnie, Mariampolu, Wyłkowyszkach, Kibartach, Szczuczynie, Ciechanowie, Lubartowie, Sandomierzu, Busku, Radzyniu, Żelechowie, Włodawie i Łukowie; w niektórych miejscowościach dwukrotnie. W czerwcu 1883 grał w zespole Juliana Grabińskiego w Łęczycy, a w lipcu t.r. w warszawskim teatrzyku ogródkowym «Tivoli». W r. 1884 prowadził zespół w Częstochowie, Radomsku, Włoszczowej, Opocznie, Łasku, Tomaszowie Maz. (ponownie w r. 1885), Wieluniu i Aleksandrowie Kujawskim. Od r. 1885 «straciwszy swą dyrekcję», S. «pod koniec życia wysługiwał się jako aktor w innych działowych towarzystwach» (K. Hoffman). T.r. grał w zespole Grabińskiego w Płocku i Łowiczu, we wrześniu 1886 w Łowiczu u braci Kazimierza i Stanisława Sarnowskich, a od końca listopada t.r. w zespole Karola Kremskiego i zapewne Feliksa Ratajewicza: w Koninie i Turku, w r. 1887 w Łowiczu i Łęczycy. W ostatnim okresie życia dawał dzieciom lekcje tańca (m.in. w Łęczycy) i przepisywał sztuki dla zespołów amatorskich. Część odziedziczonej po ojcu biblioteki teatralnej odsprzedał Władysławowi Leśniewskiemu.

S. grał często role charakterystyczne, m.in. w komediach Fredry (Rotmistrz w „Damach i huzarach”, Papkin w „Zemście”, Zięba w „Nikt mnie nie zna”), Bałuckiego (Dziszewski w „Radcach pana radcy”) i T. Pernota de Colombey (Szymon w „Biednym rybaku”), lecz uważano, że czynił to wbrew swemu emploi, gdyż «wydział ról Stobińskiego dotyczył przeważnie bohaterów» (Heppen), m.in. Dymitra w „Dymitrze i Marii” Józefa Korzeniowskiego, Rafała w „Kobiecie z kamienia” T. Barriere’a i L. Thibousta, Oskara w „Czaszce mordercy” J. Ancelota i A. Varenne’a, Garrika w „Doktorze Robinie” J. de Regnaulta Prémary’ego i Antona w „Noclegu w Apeninach” Fredry. Jako antreprener teatrów prowincjonalnych cieszył się S. wielkim szacunkiem: «uczciwość jego jako dyrektora działowego stała się przysłowiowa: nie dowierzający nikomu naród artystyczny wierzył Stobińskiemu zupełnie [...], gdyby nie pewien wstręt do nowych sztuk, do ulepszeń w dekoracjach i garderobie, [...] Stobiński byłby idealnym, typowym dyrektorem działowego towarzystwa» (Hoffman). Zespół S-ego miał w repertuarze przeszło 25 sztuk, w większości polskich, z komediami Fredry na czele; wg Michała Szymańskiego «grywa sztuczki małe, do których posiada niezłych artystów». S. zmarł 15 IV 1888 w Pułtusku, w nędzy «nie zostawiając rodzinie nic oprócz dobrego imienia» (Hoffman).

S. był prawdopodobnie mężem aktorek, najpierw Marii z Szumlasińskich (występowała w l. 1850–5), później Marii Kowalskiej z Seredyńskich (1826–1877), której syn Czesław (ok. 1857–1885), również aktor, używał na scenie nazwiska Stobiński. Na pewno ostatnią żoną S-ego była Matylda Perchorowicz (1835 – po 1888), z którą miał córkę, Marię Stobińską, aktorkę w l. 1884–90.

Katalog rękopisów Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, Red. A. Domańska, W.–P. 1990; Kowalski T., Młodyński J., Szczepański J., Wpisani w historię Pułtuska: słownik biograficzny, Pułtusk 2001; Papierowski A. J., Stefański J., Płocczanie znani i nieznani. Słownik biograficzny, Płock 2002; Słown. Teatru Pol., I (bibliogr., fot.); – Dzieje teatru polskiego, Red. T. Sivert, W. 1982 III, 1988 IV cz. 2; Estreicher K., Teatra w Polsce, Kr. 1992 IV; Filler W., Melpomena i piwo, W. 1960 (błędne imię S-ego: Franciszek); Heppen J., Z dziejów teatrów prowincjonalnych. I, Rodzina Stobińskich, „Echo Muzycz., Teatr. i Artyst.” 1888 nr 241; Hoffman K., Z listów eks-aktora do eks-aktora, Radom 1891 s. 32–69; Kaszyński S., Dzieje sceny kaliskiej 1800–1914, Ł. 1962; Kolano D., Życie teatralne w Radomiu w latach 1811–1915, Radom 1996 s. 47, 100, 128; Konarska-Pabiniak B., Płocka Melpomena: teatr zawodowy i amatorski 1808–1975, Płock 1998 s. 248; taż, Repertuar teatru w Płocku 1808–1939, W. 1982; taż, Teatr w dawnym Płocku 1808–1939, Wr. 1984 s. 72; Kultura miejska w Królestwie Polskim: 1815–1875 Warszawa, Kalisz, Lublin, Płock, Red. A. M. Drexlerowa, W. 2001 cz. 1; Kutno: dzieje miasta, Red. R. Rosin, W. 1984; Łęczyca: monografia miasta, Red. tenże, Łęczyca 2001; Nowak J., Władysław Leśniewski i jego próby utworzenia polskiego teatru emigracyjnego w Paryżu w 1886 roku, „Roczn. B. PAN w Kr.” R. 44: 1999; Olejnik T., Wieluń: dzieje miasta, Piotrków Trybunalski 2003; [Szymanowski W.], Dyrektorowie teatrów prowincjonalnych, „Tyg. Ilustr.” 1870 nr 115 (ilustr.), nr 116; Teatr ludowy w Alhambrze, tamże 1870 nr 136 s. 62; Tomaszewicz A., Życie kulturalne ośrodków miejskich guberni kaliskiej w latach zaborów, Sieradz 1998; – Krzesiński S., Koleje życia, czyli materiały do historii teatrów prowincjonalnych, Oprac. S. Dąbrowski, W. 1957 s. 319; Teatralia kaliskie. Materiały do dziejów sceny kaliskiej (1800–1970), Oprac. S. Kaszyński, Ł. 1972; – B. Czart.: Zbiór Leśniewskiego (31 egzemplarzy teatr. z biblioteki S-ego); B. Jag.: rkp. 7222 I s. 33–5 (Szymański M., Księga Żółta, czyli Kronika teatralna z r. 1868); B. Raczyńskich: Cztery egzemplarze z biblioteki S-ego.

Barbara Maresz