INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Łukasz Siemiątkowski     

Łukasz Siemiątkowski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siemiątkowski Łukasz, pseud. Ignac, Tasiemka, Tata Tasiemka (1876–1944), tkacz, działacz socjalistyczny, organizator i przywódca bojówek na Woli w Warszawie. Ur. 5 X w Milanówku koło Warszawy, był synem Jana, cieśli, i Pauliny z Augustyniaków.

S. już w siedemnastym roku życia podjął pracę zarobkową w fabryce tkackiej w Grodzisku (w pow. błońskim), a następnie od r. 1898 pracował w Tomaszowie. Zetknął się wówczas z agitacją socjalistyczną, jednak do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) wstąpił dopiero w r. 1903. W r. n. rozpoczął pracę w fabryce tasiem przy ul. Okopowej 24 w Warszawie. Należał do powązkowskiej organizacji PPS. Zajmował się agitacją i kolportażem wydawnictw socjalistycznych na terenie podmiejskim, m.in. w Józefowie i Lesznie. Po wybuchu wojny japońsko-rosyjskiej w r. 1904 współorganizował w Warszawie pierwsze manifestacje antywojenne i przeciwko zarządzeniom mobilizacyjnym władz rosyjskich, potem związał się z Organizacją Bojową PPS; gromadził i przechowywał broń oraz uczestniczył w akcjach terrorystycznych wymierzonych w wojskowych, policjantów, urzędników rosyjskich i ich polskich agentów.

S. brał udział m. in. w przygotowaniu słynnej akcji uwolnienia 10 więźniów z Pawiaka w kwietniu 1906. Po rozłamie w PPS (w listopadzie 1906) opowiedział się za PPS-Frakcją Rewolucyjną (PPS-Fr. Rew.), gdzie pozostawał pod silnym wpływem Konstancji i Rajmunda Jaworowskich, najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego. W r. 1907 został wybrany do Komitetu Dzielnicowego (KD) PPS-Fr. Rew. Powązki, a w r. 1909 do Warszawskiego Okręgowego Komitetu Robotniczego (WOKR) PPS-Fr. Rew. Dn. 13 IV 1911 aresztowano go, ale zwolniono po 2 1/2 miesiącach z braku dowodów. S. nadal kolportował wydawnictwa socjalistyczne i udzielał pomocy zagrożonym aresztowaniem rewolucjonistom. Na początku pierwszej wojny światowej prowadził wywiad wojskowy w okolicach Warszawy na rzecz Legionów Polskich, następnie z ramienia Polskiej Organizacji Wojskowej – akcję werbunkową do Legionów. Kilkakrotnie był zatrzymywany przez niemieckie władze okupacyjne.

Po tzw. kryzysie przysięgowym Legionów Polskich w r. 1917 S. organizował zamachy na policjantów niemieckich i ich polskich współpracowników. Po jednym z kolejnych zamachów został w maju 1918 uwięziony w Cytadeli Warszawskiej, potem w obozie jenieckim w Modlinie. Dn. 7 XI niemiecki sąd polowy skazał go na karę śmierci, jednakże od wykonania wyroku ocaliło go zakończenie wojny, 11 XI t.r. S. wyszedł na wolność i wziął udział w rozbrajaniu Niemców.

Po wojnie (w l. 1918–19) S. zasiadał w kierownictwie Warszawskiej Rady Delegatów Robotniczych. Kandydował (bez rezultatu) w styczniu 1919 do Sejmu Ustawodawczego. Był funkcjonariuszem etatowym WOKR PPS. Został przewodniczącym KD PPS Powązki i komendantem powązkowskiej «milicji porządkowej» PPS (komendantem warszawskim tej milicji był Józef Łokietek).

Podczas bitwy warszawskiej 1920 r. i powstań śląskich S. wykonywał różne specjalne zadania, min. wywiadowcze. W maju 1926 prawdopodobnie uczestniczył w walkach oddziałów milicji PPS po stronie J. Piłsudskiego. W dn. 9 IV 1927 wybrano go w skład kierownictwa WOKR PPS, a w maju z listy PPS na radnego m. stoł. Warszawy (do której Jaworowski wprowadził wielu swoich zwolenników, a sam objął jej przewodnictwo); w Radzie został członkiem Komisji Przedmieść. W wyborach parlamentarnych w marcu 1928 dzięki Jaworowskiemu umieszczono go na 7. miejscu listy kandydatów PPS z m. stoł. Warszawy. Wszedł też do Centralnego Zrzeszenia Klasowych Związków Zawodowych (CZKZZ), organizacji powołanej w t. R. przez Jaworowskiego (w wyniku rozłamu w klasowych związkach zawodowych); do «rozłamowców» przeszła niemal w całości była milicja PPS, z której rekrutowały się bojówki dowodzone przez J. Łokietka i S-ego. W październiku 1928 S. poparł akcję rozłamową Jaworowskiego w partii i po utworzeniu przez tegoż PPS dawnej Fr. Rew. na jej pierwszym zjeździe (listopad 1928) został członkiem jej WOKR i Centralnej Rady Organizacyjnej.

Początkowo kierowana przez S-ego bojówka partyjna powązkowskiej organizacji PPS, następnie PPS dawnej Fr. Rew., spełniała zadania ściśle partyjne, nie zawsze jednak zgodne z zasadami ideowymi partii. Używano jej często do rozprawy z przeciwnikami politycznymi, głównie komunistami; np. dowodzony przez S-ego oddział milicji partyjnej zaatakował 1 V 1928 manifestację komunistyczną na placu Teatralnym, wskutek czego byli zabici i ranni. Bojówkarze S-ego terroryzowali w zakładach pracy także pepeesowców, popierających wspólne działania z komunistami, i tragarzy – zwolenników Związku Zawodowego Transportowców. Z czasem bojówki S-ego przekształciły się w gang o charakterze kryminalnym terroryzujący kupców i rzemieślników z placu Kercelego celem wymuszenia okupu. Zarazem do S-ego «zwracano się ze skargami na doznane krzywdy, urojone czy prawdziwe i on je rozsądzał […]. Był bardzo przydatny Jaworowskiemu, gdy trzeba było nieraz pieniędzy, Tasiemka zarządzał zbiórkę na Kercelaku, czy raczej podatek, mniej więcej dobrowolny, zazwyczaj z pomyślnym skutkiem» (Adam Pragier).

O wyczynach mafii i jej szefie S-m «królu Kercelaka» i «warszawskim Al Capone» szeroko rozpisywała się prasa warszawska w l. 1928–32. S. ze względu na swą pozycję polityczną oraz powiązania zarówno z policją państwową, jak i warszawskim podziemiem kryminalnym, któremu patronował, uchodził za osobę nietykalną. «Słowo „Tasiemka”, członek Frakcji było listem żelaznym, pancerzem przeciw wszelkim możliwym prześladowcom ze strony urzedowej» (Bernard Singer).

Pod naciskiem opinii publicznej władze aresztowały S-ego 26 II 1932 (z aresztu wypuszczono go po kilku dniach) i wytoczyły mu proces karny, pod zarzutem rabunkowej działalności jego bojówek na Kercelaku (proces miał również ukryte podłoże polityczne – służył rozgrywce sanacyjnej grupy Jędrzeja Moraczewskiego z Jaworowskim i jego zwolennikami). S. został skazany 9 VII t.r. przez Sąd Okręgowy na trzy lata więzienia z pozbawieniem praw publicznych i obywatelskich. Dn. 29 VII zrzekł się funkcji radnego. Kary, zmniejszonej zresztą do lat 2 przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, nie odbył, ponieważ uzyskał od prezydenta RP zawieszenie jej wykonania (1 VIII 1935). Pomimo skazania go prawomocnym wyrokiem sądowym, odznaczony został przy poparciu Centralnego Komitetu Robotniczego partii Krzyżem Niepodległości w marcu 1937. Odznaczenie to odebrano mu w sierpniu 1939 wskutek protestów opinii publicznej.

W czasie oblężenia Warszawy przez Niemców S. utrzymywał kontakty z gen. Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim, następnie działał w PPS – Wolność, Równość, Niepodległość, organizując m.in. «skoki na wagony» z bronią na dworcach warszawskich. Wczesną jesienią 1942 aresztowało go Gestapo wraz z synem Janem i uwięziło na Pawiaku. W styczniu 1943 obaj zostali przewiezieni do obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie S. zmarł na tyfus plamisty na początku lutego 1944.

S. był żonaty, miał dzieci. Córka była zamężna za pracownikiem Policji Państwowej Brońskim, wspomniany syn, Jan, uciekł w marcu 1943 z transportu z Majdanka do innego obozu, brał udział w powstaniu warszawskim 1944 r., wywieziony do Niemiec, tam zmarł; drugi syn Józef (ur. ok. 1904), działacz Powązkowskiego Koła Młodzieży Tow. Uniwersytetu Robotniczego, zmarł 12 V 1932; prawdopodobnie S. miał jeszcze jednego syna.

 

Bibliogr. Warszawy 1929–39; – Domańska R., Pawiak – więzienie gestapo, W. 1978; Historia polskiego ruchu robotniczego 1918–1939, Pod red. A. Czubińskiego, W. 1988; Rawicz J., Doktor Łokietek i Tata Tasiemka. Dzieje gangu, W. 1968 (liczne fot.); Sochacki J., Socjalfaszystowcy narodowcy. O bojówkach PPS, Wyd. 2. uzupełnione, W. 1929 s. 35–7, 40, 52; Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, W. 1983; Tymieniecka A., Polityka PPS w latach 1924–1928, W. 1969; Wieczorkiewicz B., Gwara warszawska dawniej i dziś, Wyd. 3., zmienione i rozszerzone, W. 1974; – „Monitor Pol.” 1939 nr z 14 VIII; Polska Partia Socjalistyczna. Księga wspomnień, W. 1904; P.P.S. Wspomnienia z lat 1895–1939, W. 1987 I–II; Pragier A., Czas przeszły dokonany, Londyn 1966; Rady Delegatów Robotniczych w Polsce 1918–1919, Materiały i dokumenty, W. 1962 I; Sławoj-Składkowski F., Kwiatuszki administracyjne i inne, Londyn 1959; Tołwiński S., Wspomnienia 1895–1939, W. 1970; 1919–1928. Album pamiątkowe Rady miasta stołecznego Warszawy, W. 1929 (fot.); – „Przedświt” za l. 1928–30; „Walka” 1932 nr 187; – AAN: ALP sygn. 305/VI; CAW: Akta Krzyża i Medalu Niepodległości; Muz. Niepodległości w W.: Kartoteka działaczy polskiego ruchu robotniczego.

Michał Śliwa

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jerzy Michał Wójcik

1930-09-12 - 2019-04-03
reżyser filmowy
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Wacław Piotr Nałkowski

1851-11-19 - 1911-01-29
geograf
 

Czesław Józef Michałowicz

1892-07-08 - 1939-11-10
ksiądz
 

Ludwik Strojek

1887-09-29 - 1956-11-29
dyrektor archiwum
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.