Szlichting (Schlichtin, Slichtin, Slichting, Slichtingk) Filip (zm. ok. 1590), kupiec i rajca warszawski.
Był wnukiem Kaspra, synem Filipa, mieszczanina gdańskiego, który w r. 1567 wspólnie z bratem Ambrożym, sekretarzem królewskim, otrzymał od Zygmunta Augusta potwierdzenie szlachectwa; jednocześnie król «ze specjalnej łaski» udostojnił herb Szlichtingów, dodając róg myśliwski do występujących w klejnocie trzech strusich piór.
Dn. 26 I 1554 otrzymał S. obywatelstwo Starej Warszawy, dając początek warszawskiej linii Szlichtingów. Dzięki małżeństwu z Jadwigą, córką rajcy Jerzego Fukiera (zob.) i Barbary z Landekerów, wdową po rajcy Janie Kupcu (zm. ok. 1555), wszedł do grona patrycjatu miejskiego. Przejął wówczas kamienicę Kupcewiczowską przy ul. Jezuickiej 8 (nr hipoteczny 70), a zapewne też interesy pierwszego męża Jadwigi, i zaangażował się w handel wiślany. Wysyłał do Gdańska zboże i wosk, sprowadzał natomiast głównie korzenie, ryby i sukno. Działał samodzielnie lub do spółki z innymi eksporterami warszawskimi, m.in. Bartłomiejem i Janem Baryczkami oraz Wojciechem Kuchmą. Pod względem wielkości obrotów u schyłku l. pięćdziesiątych zajmował pierwsze miejsce wśród warszawskich kupców, utrzymujących kontakty handlowe z Gdańskiem.
W r. 1560 został S. wybrany do ławy Starej Warszawy, a w r. 1561 wszedł w skład Rady Miejskiej. Jako ławnik uzyskał zgodę magistratu na postawienie budynku gospodarczego wysuniętego poza mur obronny (przebiegający na tyłach jego posesji), m.in. w zamian za dostarczenie 6 tys. cegieł na budowę bramy miejskiej. Jako rajca najmłodszy stażem sprawował obowiązki szafarza miejskiego i w r. 1561 doprowadził do remontu ratusza oraz jatek rzeźniczych i kramów piekarskich przy ul. Nowomiejskiej 1. Zapewne w związku z tymi przedsięwzięciami otrzymał t.r. od miasta w dzierżawę ogród nad Wisłą «za Bernardynami», ze znajdującą się tam cegielnią i wapiennikiem. Z majątku po zmarłych teściach objął w r. 1562 mieszczący się obok ogród Fukierowski, a także ogród, położony za murami. Udzielał poręczeń zamożnym kupcom z innych miast, którzy ubiegali się o obywatelstwo Starej Warszawy, m.in. w r. 1563 Dawidowi Hegnerowi z Wrocławia, a w r. 1568 Janowi Himlandowi z Norymbergi. Liczne interesy wiązały go z kupcem Melchiorem Walbachem; w r. 1574 oddał on S-owi, jako opiekunowi dzieci Stanisława z Piotrkowa, część swego ogrodu przy ul. Łazarzowskiej (obecnie ul. Mostowa).
S. brał również udział w handlu na szlakach lądowych, m.in. sprzedawał cynę konwisarzowi warszawskiemu Aleksemu Goczowi. Utrzymywał kontakty z dworem królewskim, zyskując przychylność Anny Jagiellonki i Zygmunta Augusta; należącą do S-a kamienicę uwolnił król 4 V 1563 od obowiązku kwaterunku, a 12 IV r.n. obdarzył go dziedzicznym wójtostwem w nowo wymierzonym miasteczku Osieck w ziemi czerskiej. Oprócz trzech włók, stanowiących uposażenie wójtostwa, miał tam S. cegielnię, a także wybudowany własnym kosztem młyn wodny z trzecim kołem folusznym. Dostęp do wyrębu w lasach osieckich oraz posiadane cegielnie (warszawska i osiecka) sprawiły, że w l. 1568–72 został S. jednym z największych dostawców materiałów na remonty warszawskiego Dworu Większego i Mniejszego oraz do budowy stałego mostu przez Wisłę i nowej rezydencji królewskiej. Z rejestrów prowadzonych robót wynika, że na przedsięwzięcia te dostarczał cegły, dachówki, drewno, wapno, glinę, piasek, ołów, kotły miedziane i wanny. Za drewno użyte do budowy mostu i zamku otrzymał od króla do wykarczowania 10 i pół łanów miary chełmińskiej lasu w okolicach Osiecka i 5 morgów pod ogród.
Po śmierci Zygmunta Augusta S. został serwitorem Stefana Batorego; m.in. w r. 1578 wypłacono mu 600 fl. za budowę mostu, w r. 1581 wspólnie z Walbachem otrzymał 65 fl. 24 i pół gr z tytułu rozliczeń przy budowie stajni królewskiej, a w r. 1583 «za sprowadzenie kamieni królewskich z Warszawy do Goniądza» 150 fl. Posługiwał się gmerkiem przedstawiającym złączone ze sobą czwórki: odwróconą i zwykłą (W. Wittig), natomiast wg Ignacego Baranowskiego używany przez warszawskich Szlichtingów znak pieczętny był identyczny z herbem szlacheckiej części rodziny (trzy rogi jelenie), «nad pióropuszem tylko kładą rożek myśliwski».
Po ojcu odziedziczył S. folwark koło wsi Brodsak na wielkiej wyspie malborskiej; za zgodą króla Zygmunta III sprzedał go w r. 1588 malborskiemu mieszczaninowi Jakubowi Trunckowi. Dzięki pomyślnie prowadzonym interesom oraz koligacjom z największymi rodzinami warszawskimi zgromadził S. w Warszawie znaczny majątek; oprócz kamienicy Kupcewiczowskiej i wspomnianych ogrodów miał jeszcze folwark przy ul. Długiej. Za zgodą Anny Jagiellonki i Zygmunta III scedował 30 XI 1590 na syna Jakuba dożywotnie prawa do wójtostwa osieckiego. Prawdopodobnie wkrótce potem zmarł.
W małżeństwie z Jadwigą z Fukierów miał S. kilkoro dzieci, z których Jakub (zm. 1626), właściciel kamienicy przy ul. Krzywe Koło 9 (nr hipoteczny 53), był kupcem, ławnikiem (od r. 1596) i rajcą (od r. 1620) Starej Warszawy, w l. 1618–20 wzmiankowano go jako wójta Nowej Warszawy, a w r. 1620 jako członka Bractwa Literackiego przy kościele Świętego Ducha; był również dzierżawcą młyna papierniczego pod Gajem Warszawskim.
Album armorum nobilium Regni Poloniae XV–XVIII saec. Herby nobilitacji i indygenatów, L. 2001 nr 326, 327; Enc. Warszawy (1994); Łoza, Rodziny pol., I; Wdowiszewski Z., Regesty nobilitacji w Polsce (1404–1794), w: Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., IX 25; – Baranowski I., Z dziejów rodów patrycjuszowskich miasta Starej Warszawy, W. 1915 s. 24, 47; Baruch M., Ród Fukierów, W. 1922; tenże, Warszawa średniowieczna. Dawne mury warowne miasta Starej Warszawy, W. 1929 s. 45, 48–9; Belzyt L. C., Szlachta w mieście rezydencjonalnym. Szlacheccy obywatele Krakowa i Warszawy około 1600 roku (analiza porównawcza struktury), Zielona Góra 2011; Bogucka M., Społeczeństwo, w: Dzieje Warszawy, Red. S. Kieniewicz, W. 1984 II; Chudoba T., Z zagadnień handlu wiślanego Warszawy w XVI wieku, „Przegl. Hist.” T. 50: 1959 z. 2 s. 303–4, 319 (błędnie jako Jan); Dworzaczek W., Szlichtingowie w Polsce, W. 1938 s. 11–14, 129–30; Gomulicki W., Opowiadania o Starej Warszawie, W. 1960 s. 221; Katalog zabytków sztuki w Pol., XI cz. 1; Keckowa A., Melchior Walbach. Z dziejów kupiectwa warszawskiego XVI wieku, W. 1955 s. 49–50, 69, 80–1, 128, 198–9; Konarski K., Warszawa w pierwszym jej stołecznym okresie, W. 1970; Szaniawska W., Z dziejów warszawskiego rzemiosła. Konwisarstwo i ludwisarstwo od połowy XV do połowy XVII w., „Studia Warsz.” T. 24: 1977 z. 2; Wittig W., Znaki pieczętne (gmerki) mieszczan w Polsce w XVI i zaraniu XVII wieku, „Wiad. Numizm.-Archeol.” R. 17: 1906 s. 486; Żaryn S., Trzynaście kamienic staromiejskich. Strona Dekerta, W. 1972; – Album Civium Civitatis Antiquae Varsoviae. Księga przyjęć do prawa miejskiego Starej Warszawy 1506–1586, Oprac. A. Bartoszewicz, W. 2000; Knapiński W., Notaty do historii kościołów warszawskich, W. 1949 s. 10, 133 (mszp. powielany); Lustracja województwa mazowieckiego 1565, Wyd. I. Gieysztorowa, A. Żaboklicka, W. 1967 I 178, 194; Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku, Wyd. A. Wawrzyńczyk, W. 1968 I 189, 191, 228–30; Materiały archiwalne do budowy zamku warszawskiego. Rachunki budowy z lat 1569–1572, Wyd. M. Hałówna, J. Senkowski, „Teki Arch.” T. 2: 1954; Materiały genealogiczne, nobilitacje, indygenaty w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Oprac. A. Wajs, W. 2001; Matricularum summ., V cz. 1 nr 2572, 3508, cz. 2 nr 9186, 9405, 10691, 10692; Regestra thelonei Vlad.; Rejestry wydatków i prac prowadzonych na Zamku Królewskim w latach 1567–1569, zaczerpnięte z księgi rachunkowej Marcina Falęckiego, Wyd. A. Derelkowski, M. Wrede, „Roczn. Warsz.” R. 22: 1992 s. 214, 219, 221–2; Sumariusz Metryki Koronnej. Seria Nowa, Red. W. Krawczuk, Kr. 2004 III, W. 2010 IV; Wrede M., „Dystrybuta pieniędzy z prowentów folwarków warszawskich” i inne wydatki na Zamek Królewski w latach 1576–1586, „Kron. Zamkowa” 1990/1 nr 2 s. 8–9, 12–15; Źródła Dziej., IX cz. 1 s. 152 (jako Seichtingk), cz. 2 s. 54; – AGAD: Dok. papierowe, sygn. 2770, Warszawa-Ekon., nr 218 k. 107v, 108v, 109v, 110, 111v, 112–12v, 113–19, nr 240 k. 1, nr 241 k. 2, 85, 149, 176; Paraf. rzymskokatol. p. wezw. św. Jana Chrzciciela w W.: Liber matrimoniorum 1583–1620, s. 275.
Andrzej Sołtan