Gumowski Franciszek, pseud. Xawery Drużba (1840–1900), lekarz i literat. Ur. we wsi Drużbin, z rodziny pochodzącej z Płockiego. Kształcił się naprzód w seminarium w Włocławku, potem w Akademii Duchownej w Warszawie. Szkół tych nie ukończył i w r. 1865 przeszedł do Szkoły Głównej w Warszawie na Wydział Filologiczno-Historyczny, gdzie był m. in. uczniem prof. Przyborowskiego. Wnet jednak przeniósł się na medycynę; celem uniknięcia popowstaniowych represji opuścił Warszawę i Królestwo. Dalsze studia odbywał w Berlinie, a wreszcie w Krakowie, gdzie kształcił się pod kierunkiem L. Teichmana, i 25 VII 1877 r. uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich. Jako lekarz praktykujący osiadł naprzód w Łącku pod Sączem, a potem w Krościenku nad Dunajcem (1880–6), gdzie był lekarzem miejskim, a w czasie sezonu letniego praktykował w pobliskiej Szczawnicy. Stąd przeniósł się w r. 1887 do Brzostku na podobną posadę lekarza miejskiego, ale tu stracił naprzód całe mienie w pożarze tego miasteczka w r. 1889, a potem na rok przerwał praktykę wskutek choroby. Następnie wykonywał praktykę lekarską kolejno w Tarnowie, Bobowie i Ciężkowicach, gdzie zmarł w r. 1900. Osierocił żonę i 4 dzieci.

Odznaczał się zamiłowaniami literackimi i już w czasie studiów warszawskich drukował swoje poetyckie utwory w czasopiśmie „Opiekun Domowy”, wydawanym przez A. Mieczyńskiego (1866–8). W Krakowie zasilał G. swymi wierszami wydawane przez Adama Kirkora czasopismo „Na Dziś”, gdzie m. in. w r. 1872 drukował gawędę Na zaścianku. Szereg wierszy drukował też w l. 1868–71 w „Tygodniku IIlustrowanym”, m. in. dłuższą gawędę Z rodzinnych wspomnień. Prozą pisał także m. in. pogadanki o sztukach pięknych, kilka życiorysów itp., które zamieścił w „Opiekunie Domowym” w r. 1870 pod pseud. Xawery Drużba. Osobno wydał w Warszawie w r. 1870 większy wiersz, pt. Przekleństwo. Szereg poezji pozostawił w rękopisach, dotychczas nie wydanych.

W. Enc. Ilustr.; – Arch. UJ: Wydział Lekarski, materiały z l. 1871–7; – Informacje syna prof. Mariana Gumowskiego.

Red.