Minocki Franciszek Józef (1731–1784), profesor prawa w Uniw. Krak., rektor Akademii Lubrańskiego w Poznaniu. Pochodził z rodziny plebejskiej. Wprawdzie J.F. Siekierski w panegiryku „Brevium philosophici honoris laurae secundae…” (Kr. 1749) przypisał mu herb Nowina, którym pieczętowała się wygasła w XVII w. rodzina Minockich, ale uczynił to równie bezpodstawnie, jak ozdabiając fikcyjnymi herbami przedstawicieli innych rodzin plebejskich (m. in. Mikołaj Konturkiewicz, Andrzej Wątrobski, Wojciech Połaciewicz). M. był synem Józefa, bratem Stanisława (zob.). Nauki początkowe pobierał w Szkołach Nowodworskich w Krakowie. Wpisany do Akad. Krak. w semestrze letn. 1742 r., uzyskał tamże w r. 1748 stopień bakałarza filozofii, a w r. 1749 magistra. W l. 1753–9 był profesorem Szkół Nowodworskich (gramatyki, poetyki, następnie retoryki i wreszcie dialektyki), a w r. 1760 przeszedł do Collegium Minus. Święcenia kapłańskie otrzymał w r. 1761, a w r. 1762 objął katedrę procesu, następnie prawa kanonicznego w Collegium Iuridicum. W l. 1770–80 (do 30 IX) pełnił jako profesor prawa Akad. Krak. urząd rektora Akademii Lubrańskiego w Poznaniu. Był m. in. autorem raportu o stanie szkoły poznańskiej, złożonego w r. 1774 Komisji Edukacji Narodowej. W r. 1776 został M. z inicjatywy Hugona Kołłątaja wysłany na sejm do Warszawy celem przedstawienia memoriału o stanie Akad. Krak. W toku swej działalności poznańskiej i krakowskiej pełnił M. rozmaite obowiązki kościelne i otrzymywał różne beneficja. W l. 1773–8 miał jako beneficjum plebanię luborzycką związaną z Akad. Krak., a następnie otrzymał kanonię krakowską. W r. 1780, w związku z reformą kołłątajowską Akad. Krak., odszedł od czynnej działalności uniwersyteckiej i zaliczony został w poczet emerytów Szkoły Głównej.
Obok działalności pedagogicznej i kościelnej rozwijał M. także i działalność naukową, która na tle niewesołej sytuacji Akad. Krak. doby przedkołłątajowskiej zapewnia mu poczesne miejsce w galerii profesorów trzeciego ćwierćwiecza XVIII w. Był M. specjalistą procesu kanonicznego i prawa kanonicznego materialnego. Pozostawił po sobie m.in. 5 rozpraw prawniczych, podręcznik procesu kanonicznego oraz swego rodzaju kompendium wiedzy prawniczej pt. Terminorum iuris canonico-civilis Interpretatio ad Usum Candidatorum Iurisprudentiae (P. 1773 i 1775). Opracowane przezeń, a najobszerniejsze z polskich opracowań procesu kanonicznego, choć wydrukowane w r. 1778 w Poznaniu, z nieznanych przyczyn nie zostało rozprowadzone, a nakład autor miał zniszczyć (por. unikat ocalały w B. Jag. sygn. 10832 I, bez karty tytułowej). Z rozpraw M-ego na szczególne zainteresowanie zasługuje Dissertatio canonico-civilis de crimine laese Maiestatis (P. 1775), która przyniosła autorowi tytuł doktora obojga praw, a związana była genetycznie z głośną próbą porwania króla Stanisława Augusta przez konfederatów barskich. Dzieło to wykazuje wysoki poziom erudycji i prawniczego myślenia u autora, ale i brak związków z nowymi, humanitarnymi dążeniami do reformy prawa karnego, jakie niósł wiek oświecenia. M. zmarł 6 XI 1784 w Krakowie; cały swój księgozbiór (216 ksiąg) zapisał Bibliotece Jagiellońskiej.
Estreicher; Łętowski, Katalog bpów krak.; Niesiecki; – Chamcówna M., Uniwersytet Jagielloński w dobie Komisji Edukacji Narodowej, Wr.–W. 1957; Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1764, Kr. 1964; Leniek J., Książka pamiątkowa ku uczczeniu trzechsetlecia założenia Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, Kr. 1888 s. CIII; Michalewicz J., Szkoła parafialna w Luborzycy i jej związki z Uniwersytetem Jagiellońskim (1401–1803), Zesz. Nauk. UJ, T. III, Prace Hist. T. 17, Kr. 1966 (Dod.); Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, P. 1964 II 691, 701–2; Patkaniowski M., Dzieje Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego od reformy kołłątajowskiej do końca XIX stulecia, Kr. 1964; Ruta Z., Nauczyciele kolonii akademickich Uniwersytetu Krakowskiego w XVIII w., „Roczn. Nauk.-Dydakt. WSP w Krakowie” Z. 32: 1968; Salmonowicz S., F. Minocki (1731–1784) jako pisarz prawa karnego, w: Miscellanea iuridica złożone w darze Karolowi Koranyiemu w czterdziestolecie pracy naukowej, W. 1961; – Album stud. Univ. Crac., V 69; Kołłątaj H., Raporty o wizycie i reformie Akademii Krakowskiej, Wr.–W.–Kr. 1967; Muszyński J., Oratio Academica…, Kr. 1778; – B. Jag.: rkp. 5594.
Stanisław Salmonowicz