Jezierski Franciszek Salezy h. Nowina (1740–1791), pisarz, działacz, publicysta Kuźnicy Kołłątajowskiej, kanonik kaliski. Pochodził z ziemi łukowskiej z średniozamożnej szlachty, najstarszy z czterech synów Jana Franciszka, pisarza ziemskiego łukowskiego, właściciela wsi Jeziory i Gołąbki w woj. lubelskim, i Izabeli z Kiełczewskich. Po ukończeniu szkół pijarskich w Łukowie został regentem ziemskim łukowskim, a następnie przez parę lat pełnił służbę wojskową w złotej chorągwi (husarskiej) ks. Sanguszki. W tym czasie jako namiestnik chorągwi J. wysłany został na Ukrainę przeciwko powstającym chłopom. Wkrótce jednak zrezygnował zarówno z kariery prawniczej, jak wojskowej i wstąpił do zakonu misjonarzy w Warszawie. Po ukończeniu seminarium świętokrzyskiego misjonarzy wyświęcony na księdza, dzięki poparciu biskupa przemyskiego Józefa Tadeusza Kierskiego wyjechał na dalsze studia do Włoch. Okres ten miał duże znaczenie dla pogłębienia wiedzy J-ego, rozszerzenia jego horyzontów i rozbudzenia zainteresowań dla historii. Krewny J-ego, kasztelan Jacek Jezierski, robił później złośliwe aluzje do zagranicznego wykształcenia J-ego: «Mówi w swoim piśmie, że tylko do poetyki chodził, tu się uniżył, traktował on wyższe szkoły i zagranicznych nie opuścił, a tam się poznał z popiołami wielkich rzymskich ludzi, którzy się na -ski nie kończyli». Mylną natomiast jest wersja, że po powrocie do kraju J. pracował w zorganizowanej przez Stanisława Augusta pracowni historycznej Adama Naruszewicza. W przygotowywaniu materiałów do „Historii narodu polskiego” pomagał Naruszewiczowi rodzony brat J-ego Kazimierz (zm. ok. 1782), szambelan, porucznik artylerii, którego dom w poleskiej miejscowości Powiecie, a później Welatyczach koło Pińska stał się miejscem narodzin i powstania dzieła Naruszewicza.
J. po powrocie z Włoch został kanonikiem kaliskim i cenzorem książek w archidiecezji gnieźnieńskiej, następnie był kaznodzieją w kolegiacie lubelskiej, wreszcie (od r. 1784) w katedrze krakowskiej. Dn. 20 IX 1781 r. został J. powołany przez Komisję Edukacji Narodowej (KEN) na rektora Wydziału Lubelskiego. Urzędowanie swoje rozpoczął od ogłoszenia drukiem wykładu nauk dla szkół Wydziału Lubelskiego, pt. „Wykład nauk podług przepisów publicznej instrukcji od Prześwietnej Komisji nad Edukacją Narodową w obydwóch Polskach i W. Ks. Litewskim przez Najjaśniejsze Stany Rzeczypospolitej na sejmie r. 1773 uchwalonej, do szkół większych Wydziału Lubelskiego stosowany na r. 1781” (b. m. i r.). Początkowo podlegały J-emu tylko szkoły lubelskie; w r. 1783, po przeprowadzeniu nowego podziału na wydziały, J. stanął na czele małopolskiego, w skład którego weszły szkoły w Krakowie, Pińczowie, Sandomierzu, Lublinie, Kielcach. Jako rektor wizytował podległe mu szkoły częściej niż zalecała to ustawa KEN, przemawiał do uczącej się młodzieży o obywatelskim, narodowym, pożytecznym dla kraju wychowaniu, zalecając również «edukację fizyczną». Z tego okresu znane nam są tylko z tytułów: Mowa J-ego na pochwałę króla Jana III w dzień stuletniego anniwersarza (12 IX 1783) zwycięstwa nad Turkami pod Wiedniem, oraz Kazanie przy zaczęciu Trybunału Koronnego na prowincją Małopolską poczynającego się dnia 19 kwietnia 1784 w Lublinie wypowiedziane (Lublin 1784). Dn. 1 IX 1783 r. J. otrzymał w Szkole Głównej Koronnej tytuł doktora teologii i filozofii. Pomimo iż w czasie trzyletniego urzędowania w Lublinie cieszył się dobrą opinią i, jak pisał Kołłątaj, zasłużył sobie na świadectwo «słodkiego i pożytecznego rządcy», postępowe idee J-ego nie przypadły do gustu niektórym obywatelom. Odbiło się to w raporcie wizyty generalnej w r. 1784, w czasie której ks. prefekt Wincenty Treffler prosił o uwzględnienie jego kandydatury na stanowisko rektora po J-m. Zmiana ta doszła do skutku z początkiem r. szk. 1784/5. J. osiadł w Krakowie, pełnił w zastępstwie Jacka Przybylskiego funkcje prefekta biblioteki Szkoły Gł. Kor., przewidziany początkowo na katedrę historii powszechnej. Tymczasem został powołany przez KEN na wizytatora generalnego Szkoły Gł. Wizytację poleconych sobie 22 szkół przeprowadził J. od maja do lipca 1785 r., składając raport w Szkole Gł. Kor., który charakteryzował znakomicie stan szkolnictwa, a zarazem wyrażał antyszlacheckie poglądy J-ego. Krytyka szlacheckich warstw uprzywilejowanych i drwiny z przesądów, zawarte w przemówieniach J-ego do młodzieży, wywołały niechęć i oburzenie obywateli łęczyckich i spowodowały oskarżenie go przed zwierzchnością edukacyjną, która znakomitego wizytatora zwolniła z pełnionej funkcji. Usunięty od zajęć, J. pełnił nadal obowiązki bibliotekarza, a jednocześnie otrzymał koadiutorie kanonii krakowskiej. Gdy Stanisław August w drodze powrotnej z Kaniowa w czerwcu 1787 r. zatrzymał się w Krakowie, J. wystąpił wobec króla z kazaniem w kościele katedralnym. W t. r. obrany został z ramienia kapituły krakowskiej delegatem na Trybunał Koronny i powrócił do szerszej działalności.
W r. 1788 przeniósł się do Warszawy. Dn. 6 X 1788 r. wygłosił na otwarcie sejmu, w kościele Św. Jana kazanie, w którym nawoływał do dźwignięcia ojczyzny z upadku. Początkowe kontakty z Kołłątajem na terenie KEN przekształciły się teraz w trwałe więzy przyjaźni i współpracy. J. zamieszkał w domu Kołłątaja na Solcu, wszedł w ścisłe stosunki z gronem ludzi z nim związanych, jak I. Potocki, A. Naruszewicz, G. Piramowicz, F. Barss, J. Dekert i in., i poświęcił się całkowicie publicystyce. Jak wynika z korespondencji Naruszewicza, miał J. wyznaczoną od króla stałą pensję i inspiratorem prac jego był często sam Stanisław August. Wszechstronność podejmowanej tematyki, głębia jej ujęcia, jak również umiejętność wykorzystania publicystyki jako narzędzia w walce politycznej wysunęła J-ego szybko na czoło pisarzy Kuźnicy Kołłątajowskiej. J. rozwijał najżywszą działalność pośród współpracowników Kołłątaja, otwierał rzekomo posiedzenia w klubie ewangelicznym hasłem «Co było na górze będzie na dole, a co było na dole, będzie na górze» i był najbardziej znanym działaczem Kuźnicy. Wkrótce też pisano o J-m «… tej despotycznej Kuźnicy i jej gromów wulkanem jest kanonik pewny». Prace J-ego, jak powieści, rozprawki historyczne, satyry, pamflety polityczne, tłumaczenia, z których szereg pozostało w rękopisach i spłonęło, zawierają, obok wielu filozoficznych uwag i bystrych spostrzeżeń dotyczących obyczajów polskich, radykalne, jak na owe czasy, poglądy społeczne. J. przyjął założenia programu reform sformułowanego przez Kołłątaja, cały jednak talent publicystyczny poświęcił krytyce panujących stosunków i demaskowaniu przejawów niesprawiedliwości społecznej.
W swoich powiastkach polityczno-dydaktycznych, pt. Goworek Herbu Rawicz, wojewoda sandomierski. Powieść z widoku we śnie (W. 1789) oraz Rzepicha, matka królów, żona Piasta, między narodami sarmackimi słowiańskiego monarchy tej części ziemi, która się nazywa Polska (W. 1790, dwa wyd., «edycja nowa» W. 1794), nakreślił obraz dawnego społeczeństwa polskiego wolnych chłopów i rzemieślników, czyniąc szereg aluzji do stosunków współczesnych. Krytykował magnatów i szlachtę, będącą biernym narzędziem w ich rękach, przeciwstawiając im chłopów. Historia Piasta posłużyła J-emu jako przykład, że z ludu mogą wyróść wielkie jednostki; za przesąd uważał pogląd o rzekomo naturalnej nierówności stanów. Dla uzasadnienia roli chłopów w społeczeństwie J. posłużył się teorią podboju, głoszącą, że najazd obcy przez ujarzmienie tubylczej ludności, wpędzenie jej w poddaństwo i zagarnięcie ziemi i władzy przez zdobywców spowodował przekształcenie pierwotnego wolnego i równego ustroju. Popularna wówczas teoria, szeroko rozwinięta w Rzepisze, miała wyjaśnić uprzywilejowanie stanu szlacheckiego, a upośledzenie chłopów i przekonać o konieczności reform społecznych. Rzepicha, będąca mocnym oskarżeniem klasy panującej, została wznowiona w czasie powstania kościuszkowskiego.
Atak na szlachecką wyłączność zawierała również pseudobiograficzna powieść J-ego, pt. Jarosza Kutasińskiego herbu Dęboróg szlachcica łukowskiego uwagi nad stanem nieszlacheckim w Polsce (W. 1790). W formie autobiografii drobnego szlachcica J. przedstawił ustrój społeczny i atmosferę drobnoszlachecką z czasów Augusta III, dowodząc, że drobny szlachcic z Mazowsza pracą i sytuacją majątkową nie różni się właściwie od chłopa i ulega we wszystkim magnatom, ale rozpiera go duma z posiadanego herbu. Wyjściem z tej sytuacji były według J-ego reformy ustrojowe i rozwój nowoczesnej «edukacji narodowej». Poruszając sprawę najbiedniejszej części szlachty, widział w niej sojusznika mieszczaństwa i w Jarosza Kutasińskiego… uwagach domagał się przełamania wyłączności praw szlacheckich i dopuszczenia mieszczan do udziału w życiu politycznym. Broszura wywołała ostrą replikę Jacka Jezierskiego, który w piśmie „Do Jarosza Kutasińskiego. Rozmowa druga Pana z Rolnikiem. Wszyscy błądzą” (W. 1790) wystąpił przeciw równouprawnieniu mieszczan. Współdziałając z walką mieszczan o prawa polityczne, J. przetłumaczył dwie broszury mieszczańskiego ideologa francuskiego Emanuela Sieyèsa, dodał całe partie uwag własnych i opublikował pod fantastycznym tytułem Duch nieboszczki Bastylii czyniący uwagi nad karą więzienia, niewoli i nad stanem pospólstwa francuskiego w dzisiejszej odmianie rządu (W. 1790), oraz Roztrząśnienie przywilejów. Wyjątek z pism E. Sieyèsa obywatela francuskiego (b. m. i r.). W pracy tej J. wyraził swą sympatię dla rewolucji francuskiej, podkreślając zwłaszcza znaczenie, jakie ma zrzeczenie się przez szlachtę przywilejów i połączenie z mieszczaństwem. Równocześnie, gdy w listopadzie i grudniu 1790 r. sejm udzielił mieszczaństwu 422 nobilitacji, J. napisał alarmujący Głos na prędce do Stanu Miejskiego (b. m. i r.), w którym ostro piętnował bogatych kupców, przemysłowców, bankierów za zgodę na nobilitację. Uszlachcanie mieszczan odrywało ich bowiem od właściwej warstwy, stanowiło zastrzyk świeżej krwi dla szlachty, a zubożało, deprecjonowało mieszczaństwo; stanowiło ono próbę rozbicia ruchu miejskiego. Odezwa naraziła J-ego na liczne i gwałtowne napaści, a najostrzej wystąpił przeciw niemu anonimowy autor broszury „Dorywczy rozbiór pisma pt. Głos na prędce do Stanu Miejskiego” (b. m. i r.). Walcząc o prawa polityczne dla mieszczan, J., w przeciwieństwie do Kołłątaja, nie wysuwał na pierwszy plan hasła sojuszu szlachecko-mieszczańskiego, lecz ukazywał istotne różnice między tymi stanami.
Z rozprawek historycznych J-ego rzecz O bezkrólewiach w Polszcze i o wybieraniu królów począwszy od śmierci Zygmunta Augusta Jagiełły, aż do naszych czasów (W. 1790), napisana prawdopodobnie razem z Kołłątajem, wiązała ściśle toczącą się w sejmie walkę o sukcesję tronu z troską niepodległość i suwerenność narodu oraz wskazywała na związek wolności narodowej z reformami społecznymi i politycznymi. Wzmianka krótka o zjednoczeniu Ks. Litewskiego z Królestwem Polskim w duchu wolności i równości (b. m. i r.) ogłoszona została z okazji rozpraw sejmowych w sprawie podwójnych urzędów dla Korony i Litwy, a w przypisywanej mu broszurze historycznej, będącej w istocie pamfletem politycznym, pt. Wypis z kroniki Witykinda tłumaczony przez Grzegorza à Słupia decretorum doktora, opata święłokrzyskiego, który żył około 1375 r. z autografu na Łysej Górze znajdującego się (b. m. i r.), J. najostrzej zaatakował magnaterię. Prawdopodobnie był on również autorem wiersza pt. Antoni Strzelbicki kat krakowski ścięty w r. 1782. Powieść Prawdziwa (wyd. J. Ziomek, Arch. Liter., Wr. 1960 V 383–401). Wiersz, napisany z okazji ujawnionej w r. 1789 afery Adama Ponińskiego, przedstawiał oligarchię magnacką i jej antynarodową postawę. Oskarżał ostro cały ustrój feudalny z bezpośrednim wskazaniem, że jest on sprzeczny z interesem «tych wszystkich, co chodzą obdarto».
Wśród pism J-ego wyróżnia się barwnością obrazu i ciętością pióra Katechizm o tajemnicach rządu polskiego, jaki był ok. r. 1735 napisany przez J. P. Sterne w języku angielskim potem przełożony po francusku, a teraz na koniec po polsku (Sambor, faktycznie W. 1790, 5. wyd. 1790), którego J. był, jeśli nie wyłącznym autorem, to współtwórcą. Katechizm stanowił jeden z najostrzejszych paszkwilów w literaturze XVIII w. na ustrój polski, możnowładców i szlacheckie zacofanie. W formie utworu zastosowano często spotykany w literaturze politycznej wzór katechizmu zawierający pytania i odpowiedzi w różnych sprawach publicznych. «Dzieło najdowcipniejsze – zalecał Katechizm J-ego Kołłątaj – i zamiarowi swemu najlepiej służące. Jest to zbiór prawd najśmielszych jakie w teraźniejszych okolicznościach uprzedzonemu narodowi mało kto odważył się podać». Do Katechizmu dołączone zostało na końcu Wyznanie rządu polskiego oskarżające szlachtę za sytuację, w jakiej znalazła się Polska. Wydań Katechizmu było aż pięć, choć Michał Gröll nie odważył się wytłoczyć na nim znaku swego wydawnictwa.
Krytykując warstwy uprzywilejowane i ukazując wewnętrzne sprzeczności ustroju feudalnego, J. nie był bezkrytycznym entuzjastą wieku Oświecenia i w anonimowym druku pt. Ktoś piszący z Warszawy. Dnia 11 lutego 1790 (b. m. i r.), w często stosowanej formie listu otwartego, wypowiedział się dość sceptycznie na temat ogólnej kultury oświecenia, postępu wiedzy, a zwłaszcza stosunków krajowych. Uważał, że istotny postęp dokonuje się powoli, wspólnym wysiłkiem ludzi dobrej woli. W piśmie tym J. akcentował swoje poglądy religijne i bolał, że religia «w dzisiejszym wieku spotwarzona i wzgardzona została».
Ostatni utwór J-ego napisany w formie dykcjonarza pt. Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane i stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione (W. 1791, 2. wyd. W. 1792) ogłosił po śmierci autora Kołłątaj, z przedmową poświęconą pamięci przyjaciela i współpracownika. Całość dzieła nie została równomiernie wykończona, niektóre ustępy zarysowane są tylko szkicowo. Utwór ten gwałtowny i bojowy, bliski w swym publicystycznym charakterze „Dykcjonarzowi encyklopedycznemu” Woltera, tylko pozornie ma charakter słownika. J. dał w nim, w sposób zwięzły i dowcipny, krótki zarys rozwoju stosunków feudalnych, a równocześnie dokonał druzgocącej krytyki dwóch pierwszych jałowych lat Sejmu Czteroletniego. Jak daleko szedł radykalizm społeczny J-ego, świadczy sformułowana przez niego nowa koncepcja narodu: «… według mnie, pospólstwo powinno by się nazywać najpierwszym stanem narodu, albo wyraźniej mówiąc zupełnym narodem». Naród w nowym tego słowa znaczeniu obejmować miał w pierwszym rzędzie chłopów i mieszczan. Poglądy wyrażone w Katechizmie i Niektórych wyrazach pozwalają zaliczyć J-ego do prekursorów polskiego jakobinizmu.
Kołłątaj we wstępie do Niektórych wyrazów zapowiadał wydanie reszty pism J-ego, jak Kazań, Podróży po Polsce i Korespondencji z Krakowa, lecz zamiaru nie zrealizował i prace te nie są znane. Parę innych utworów anonimowych, jak „Co się też dzieje z nieszczęśliwą ojczyzną naszą”, „Katechizm narodowy” (W. 1791), „Rozmowa między Sołtykiem i Dekertem” (b. m. 1790) i in., przypisywanych było J-emu przez poszczególnych historyków (Piłat, Smoleński, Estreicher, Szujski).
Zasłużony wizytator, utalentowany publicysta, dobry mówca, płodny pisarz, nie doczekał J. realizacji głoszonych przez siebie haseł. Zmarł przed uchwaleniem Konstytucji 3 maja, przed insurekcją 1794 r. i wystąpieniem jakobinów, w domu Kołłątaja, 14 (wg Smoleńskiego) lub 24 (wg Naruszewicza) II 1791 r. Pochowany został na cmentarzu Świętokrzyskim przy kościele Św. Barbary w Warszawie. Postać J-ego przedstawił w swej opowieści biograficznej „Diogenes w kontuszu” W. Berent (W. 1937).
Fot. płyty nagrobnej J-ego znajduje się w zbiorach artysty-fotografa Leonarda Sempolińskiego w W.; – Estreicher; Korbut; Bibliografia filozofii pol. 1750–1830, Oprac. A. Kadler, W. 1955 s. 46; Rudnicka J., Bibliografia powieści polskiej 1601–1800, Wr. 1964; Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Enc. Kośc; – Baliński M., Pamiętniki o Janie Śniadeckim, Wil. 1865 II 393; Bętkowski F., Historia literatury polskiej, W. 1814 I 459, II 101, 709; Borowy W., O poezji polskiej w w. XVIII, Kr. 1948; Chamcówna M., Uniwersytet Jagielloński w dobie Komisji Edukacji Narodowej. Szkoła Główna Koronna w okresie wizyty i rektoratu H. Kołłątaja 1777–1786, Wr.–W. 1957; taż, Uniwersytet Jagielloński w dobie Komisji Edukacji Narodowej. Szkoła Główna Koronna w l. 1786–1795, Wr., Kr. 1959; – Hrabec S., Pepłowski F., Wiadomości o autorach i dziełach cytowanych w „Słowniku” Lindego, W. 1963; Janik M., Hugo Kołłątaj, Lw. 1913; Jobert A., La Commision d’Education Nationale en Pologne (1773–1794), Paris 1941; Kalinka W., Sejm Czteroletni, Kr.–Lw. 1881 II 486; Kipa E., Na marginesie literatury Sejmu Wielkiego, „Pam. Liter.” R. 48: 1957 z. 1 (Polemika: Frydrychowicz G., tamże 1958.; Konopczyński W., Wśród błędów, „Przegl. Powsz.” 1950 nr 230; Korzon, Wewnętrzne dzieje, II 389; Kukulski Z., Pierwsi nauczyciele świeccy w Szkole Wydziałowej Lubelskiej w dobie KEN, L. 1939; Lekczyńska J., F. S. J. w „Diogenesie w kontuszu” Berenta, Prace Polon. S. XII, Wr. 1955 s. 245–66; Leśnodorski B., Dzieło Sejmu Czteroletniego (1788–1792), Wr. 1951; tenże, Polscy Jakobini, Karta z dziejów insurekcji 1794 r., W. 1960; tenże, Wstęp. Kuźnica Kołłątajowska. Wybór źródeł, Wr. 1949; Leśnodorski Z., Miasta i mieszczanie w powieści stanisławowskiej, Lw. 1935; Michalski J., Wybór pism J-ego (recenzja), „Przegl. Hist.” 1953; Mrozowska K., Walka o nauczycieli świeckich w dobie Komisji Edukacji Narodowej na terenie Korony, Wr. 1956; Nowak J., Satyra polityczna Sejmu Czteroletniego, W. 1933 s. 30; Piłat R., O literaturze politycznej Sejmu Czteroletniego, Kr. 1872 s. 173–83; Piszczkowski M., Zagadnienia wiejskie w literaturze polskiego oświecenia, Cz. 2., Wr. 1963; Platt J., Pani Kasztelanowa Owrucka. Przyczynek do biografii Adama Naruszewicza, „Przegl. Human.”, R. 4: 1960 nr 1 s. 115–24; Rabowicz E., Wydanie rękopiśmienne „Kata krakowskiego”, Miscellanea z doby oświecenia, Arch. Liter., Wr. 1960 V 402–16; Rostworowski E., Sprawa aukcji wojska na tle sytuacji politycznej przed Sejmem Czteroletnim, W. 1957; Rzadkowska E., Encyklopedia i Diderot w polskim oświeceniu, Wr. 1955; Rzadkowska H., Stosunek polskiej opinii publicznej do rewolucji francuskiej, W. 1948; Sempoliński L., Zniszczony nagrobek Ks. F. J-ego, „Nowa Kult.” 1951 nr 39; Skwarczyński Z., F. S. J. („Jarosza Kutasińskiego, szlachcica łukowskiego, uwagi o stanie nieszlacheckim w Polsce”), Prace Polon. S. IX, Wr. 1951 i odb.; tenże, F. S. J. jako ideolog antyfeudalny, „Przegl. Nauk. Hist. i Społ.” 1952 t. 2; Smoleński W., Jan Dekert prezydent Starej Warszawy i sprawa miejska podczas Sejmu Wielkiego, W. 1912; tenże, Kuźnica Kołłątajowska, Kr. 1885; tenże, Mieszczaństwo warszawskie w końcu w. XVIII, W. 1917; tenże, Przewrót umysłowy w Polsce w. XVIII, Studia historyczne, Wyd. 3., (W.) 1949; tenże, Wybór pism, W. 1954; Suchodolski B., Nauka polska w okresie oświecenia, W. 1953; Szujski J., Dzieje Polski, Lw. 1862 IV 606–23; Wiskowaty K., Polnische Enzyklopädien, „Slavische Rundschau” 1937; Wojnar J., F. S. J. Zarys poglądów, W. 1954; taż, Ideologia F. S. J-ego, Z dziejów polskiej myśli filozoficznej i społecznej, W. 1956 II; taż, Pisma J-ego (recenzja), „Myśl Filozof.” 1954 nr 2; Zienkowska K., Jacek Jezierski, kasztelan łukowski (1722–1805), W. 1963; Ziomek J., Antoni Strzelbicki, kat krakowski. Pamflet przypisywany F. S. J-emu, Miscellanea z doby oświecenia, Arch. Liter., Wr. 1960 V 359–401; – J. F. S., Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane, Komentarz J. Ziomek, „Zesz. Wrocł.” 1948 z. 4; tenże, Wybór pism. Wstęp J. Ziomek, W. 1952; Kołłątaj H., Listy Anonima i prawo polityczne narodu polskiego, Kr. 1954; Komisja Edukacji Narodowej, Wybór źródeł, Oprac. S. Tync. Wr. 1954 s. CXCIII; Krasicki I., Korespondencja, T. 2: 1781–1801, Wr. 1958; Kuźnica Kołłątajowska, Wybór źródeł, Oprac. B. Leśnodorski, Wr. 1949; Materiały do dziejów Sejmu Czteroletniego, Wr. 1960 III; Naruszewicz A., Korespondencja, 1762–1796, Wr. 1959; Niemcewicz J. U., Pamiętniki czasów moich, W. 1957 I; Śniadecki J., Korespondencja, Kr. 1932 I; – AGAD: Metryka Lit. dz. IX t. 78 s. 460; B. Czart.: rkp. nr 732 s. 733, nr 727 s. 581.
Irena Homola