Skarbek Franciszek h. Abdank (zm. 1749), wojewoda łęczycki. Pochodził z linii osiadłej w Łęczyckiem, był synem kaszt. konarskiego łęczyckiego Władysława (zm. 1711) i jego trzeciej żony Agnieszki, córki Jana Karnkowskiego i Zofii z Kryskich.
Możliwe, że już w r. 1699 S. posłował z woj. łęczyckiego na sejm. Zapewne z końcem 1709 r. otrzymał nominację na podczaszego łęczyckiego, choć formalnie została ona wystawiona dopiero 18 II 1710. Reprezentował woj. łęczyckie na Walnej Radzie Warszawskiej w t.r. Zaliczał się wówczas do stronników Augusta II. Dn. 25 IV 1721 awansował na chorążego większego łęczyckiego. Posłował na sejmy 1722 i 1724 r. z woj. łęczyckiego. Na sejmie w 1724 r. wyznaczono go z prowincji wielkopolskiej do deputacji przy prymasie Teodorze A. Potockim mającej prowadzić rozmowy z dyplomatami państw obcych akredytowanymi w Polsce. Dn. 2 III 1731 został kasztelanem łęczyckim. W bezkrólewiu po śmierci Augusta II w r. 1733 pozyskany przez komisarzy saskich H. Baudissina i J. Wackerbartha, opowiedział się za kandydaturą królewicza Fryderyka Augusta. M.in. 14 VII t.r. podpisał w Łęczycy manifest, w którym część szlachty łęczyckiej protestowała przeciw naruszeniu wolnego głosu na konwokacji. Podczas elekcji, wraz z innymi przeciwnikami kandydatury Stanisława Leszczyńskiego, przebywał na Pradze i 14 IX t.r. podpisał manifest przeciw niemu. Otrzymał spore sumy od Sasów na przeciągnięcie szlachty łęczyckiej na stronę elektora saskiego. Mimo to, oczekując na dalszy rozwój wydarzeń, zajął bierną postawę i nie uczestniczył w elekcji Augusta III. Do prosaskiej konfederacji warszawskiej przyłączył się dopiero ok. 12 XII 1733. Wraz ze specjalną deputacją udał się do Tarnowskich Gór, by przywitać króla elekta. Dn. 6 I 1734 jako jeden z deputatów od stanów Rzpltej odebrał tam od niego przysięgę. Uczestniczył następnie w Krakowie 17 I t.r. w koronacji elektora saskiego na króla polskiego. W zamian za poparcie udzielone Wettynowi zabiegał o star. piotrkowskie dla syna Jana oraz o urząd wojewody łęczyckiego dla siebie. Nominację na wojewodę otrzymał 24 II 1734 (potwierdzona 24 VII 1736 po sejmie pacyfikacyjnym). Uczestniczył 24 I 1735 w obradach rady prosaskiej konfederacji warszawskiej Antoniego Ponińskiego. Na sejmie pacyfikacyjnym 1736 r. wyznaczono go na senatora rezydenta na okres luty – kwiecień 1738. Zjechał na radę senatu we Wschowie 8 VII 1737. Później nie angażował się w życie polityczne. Wg ówczesnej saskiej encyklopedii J. H. Zedlera miał otrzymać Order Orła Białego (po r. 1735 ?). Brak jednak nazwiska S-ka w wykazie Stanisława Łozy.
W r. 1707 S. otrzymał konsens królewski na przekazanie mu przez teściową, podkomorzynę inowrocławską Konstancję z Dąmbskich Kadzidłowską, dożywocia na trzy niewielkie królewszczyzny na Kujawach: Świętosławice, Sarnowo i Skaszyn. Po swej matce odziedziczył pretensje do dawnej siedziby Kryskich, miasteczka Drobin w pow. płockim. Zapewne już w r. 1719 objął Drobin (w r. 1724 wykupił prawa do tych dóbr od Tyszkiewiczów), bezskutecznie procesował się natomiast z Matuszewiczami o Goślice (dalszą część spadku po Kryskich). W r. 1731 z powodzeniem interweniował u bpa płockiego Andrzeja Stanisława Załuskiego w obronie swych «drobińskich Żydów». W r. 1723 druga żona scedowała mu star. tuszyńskie w pow. piotrkowskim. S. zmarł 3 VII 1749 w Toruniu na «wodną puchlinę».
S. był dwukrotnie żonaty: od r. 1707 z Franciszką z Kadzidłowskich (dyspensę na ślub z nią uzyskał z powodu pokrewieństwa trzeciego stopnia), w r. 1723 poślubił Aleksandrę z Siemieńskich, wdowę po Aleksandrze Jaksie Bykowskim, podczaszym sieradzkim. Z pierwszego małżeństwa zostawił synów: kaszt. inowrocławskiego Jana (zob.), Władysława (zm. 1761), generała majora wojsk polskich, i Wojciecha (zm. 1759), star. tuszyńskiego, oraz córkę Mariannę, od 4 VII 1744 żonę chorążego płockiego Adama Bromirskiego.
Zedler J. H., Grosses vollständiges Universal-Lexicon, Leipzig-Halle 1744 XLI szp. 1230; Kossakowski, Monografie III; Niesiecki; Żychliński, XXV; Elektorowie; Urzędnicy, II/2; Katalog zabytków sztuki w Pol., X z. 15; – Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej, Wr. 1977; – Acta nuntiaturae Polonae, T. XLI: Julius Piazza (1706–1708), vol. 1, Ed. J. Kopiec, Romae 1991; Diariusz Walnej Rady Warszawskiej z roku 1710, Wil. 1928; Matuszewicz, Diariusz; Teki Podoskiego, II 207; Vol. leg., VI 400, 646, 673; Teki Dworzaczka, Kórnik 1996 CD-ROM; – „Kur. Pol.” 1749 nr 669; – AGAD: Arch. Publ. Potockich t. 70 s. 15, 40, Arch. Radziwiłłów Dz. V nr 14416, 14415, Grodzkie radziejowskie inskrypcje 12b, k. 20v.–21v., Sigillata, t. 22 s. 93, t. 24 s. 6, 7, t. 25 k. 48, t. 27 s. 150, Zbiór Muz. Narod. nr 767; B. Narod.: rkp. 3271 t. 2 k. 99–100; B.PAN w Kr.: rkp. 690 k. 297; Staatsarchiv w Dreźnie: Loc. 3549, Relation finale…, s. 81–82 (charakterystyka S-ka).
Jarosław Dumanowski i Jerzy Dygdała