INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Hanna Nałkowska  (1.v. Bickowa, 2.v. Stefanowiczowa)     

Hanna Nałkowska (1.v. Bickowa, 2.v. Stefanowiczowa)  

 
 
1888-01-18 - 1970-09-24
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Nałkowska 1. v. Bickowa, 2. v. Stefanowiczowa Hanna (1888–1970), rzeźbiarka. Ur. 18 I w Warszawie, była córką Wacława Nałkowskiego (zob.) i Anny z Šafranków, siostrą Zofii Nałkowskiej (zob.). Ukończyła pensję Emilii Pankiewiczówny. W okresie rewolucji 1905 r. należała wraz z matką do sympatyków Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL), prowadziła zbiórkę pieniędzy na partię. Uczyła dzieci działaczy robotniczych, a także dzieci chłopskie w domu Nałkowskich na Górkach pod Warszawą (za tę działalność dostała odznaczenie w 25-lecie walki o szkołę polską w r. 1930). Po ukończeniu pensji przeszła przez dwuletnią szkołę przy Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej, gdzie uczyła się rzeźby u Teodora Skoniecznego i uczęszczała na kursy kompozycyjne do Szkoły Słupskich w Warszawie. Chodziła na wykłady architektury, perspektywy, anatomii, filozofii (u prof. Władysława Tatarkiewicza), ekonomii politycznej i socjologii oraz pobierała prywatnie naukę rysunku w pracowni prof. Adolfa Edwarda Hersteina. W r. 1916 wstąpiła do warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, w której uczyła się malarstwa u prof. Edwarda Trojanowskiego, Stanisława Lentza i Karola Tichego, a rzeźby u Xawerego Dunikowskiego i Edwarda Wittiga. Studia artystyczne uzupełniała za granicą, najpierw we Włoszech, gdzie we Florencji wprawiała się w technice rzeźbienia w marmurze, z kolei zaś we Francji, będąc w l. 1929–30 w Paryżu uczennicą M. A. Gimonda, Ch. Despiau i J. Bernarda, przy czym naukę kucia w kamieniu pobierała u hiszpańskiego rzeźbiarza M. Hernandeza, a cięcia w drzewie u duńskiej rzeźbiarki A. Noack. Mieszkała stale w Warszawie. Od r. 1924 była żoną Maksymiliana Bicka, wysokiego urzędnika w Polskim Monopolu Tytoniowym. Używała wtedy przeważnie podwójnego nazwiska Nałkowska-Bickowa.

N. specjalizowała się w realistycznej rzeźbie monumentalnej i portretowej, którą uprawiała w gipsie, brązie, żeliwie, marmurze, granicie i drzewie. Obok pracy twórczej, udziału w wystawach i konkursach oraz projektowania pomników prowadziła w swej pracowni przy ul. Nowy Świat 30 kursy rzeźby koncesjonowane przez władze ministerialne. Udzielała się społecznie w organizacji życia artystycznego: do r. 1939 była członkiem Zarządu Związku Rzeźby i należała do grupy artystów «Blok». Swe rzeźby wystawiała wielokrotnie w salach Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP), gdzie debiutowała w r. 1913, pokazując rzeźbę Helenka (zachowaną w posiadaniu rodziny Zahrtów w Adamowiźnie pod Grodziskiem), tam także miała dwie wystawy indywidualne (1922, 1931) w Związku Zawodowym Artystów Plastyków (ZZAP) w Warszawie (1927, 1928) i Instytucie Propagandy Sztuki (IPS, 1935, 1937), w mniejszych galeriach na terenie Warszawy, ponadto w Poznaniu, Łodzi, Lublinie, Lwowie, w Galerii Zaka w Paryżu (1930), w Salonie Wiosennym (1930) i Salonie Jesiennym (1931) w Paryżu, w Muzeum Jeu de Pomme w Paryżu (1937), na Światowej Wystawie w Nowym Jorku (1939) i in. W konkursie TZSP pt. «Polonia» w r. 1916 N. otrzymała pierwszą nagrodę za rzeźbę Bojownik, która później została umieszczona w gmachu Sejmu; drugi jej odlew znajduje się na grobowcu rodzinnym Nałkowskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W r. 1937 na Wystawie Światowej w Paryżu została odznaczona medalem za Medalion Wacława Nałkowskiego wykonany z okazji Międzynarodowego Zjazdu Geografów (1934) i za rzeźbę Ewa (w zbiorach Muz. Narod. w W.). Z dorobku N-iej sprzed r. 1939 zachowało się niewiele; ponad 40 prac przepadło w czasie wojny w Warszawie, m. in. rzeźby: Siłacz, Dziewczyna siedząca, Charcica, Tancerka Ruth Sorel, Tors, Akt, portrety i popiersia Stefana Żeromskiego, Ewy Szelburg-Zarembiny, Waleriana Łukasińskiego, Józefa Montwiłła-Mireckiego, projekty pomników Adama Mickiewicza, Jana Władysława Dawida, Montwiłła-Mireckiego (dla Siedlec), Stefana Okrzei, płaskorzeźba Przysięga; ocalała m. in. brązowa płaskorzeźba na pomniku poświęconym poległym w pierwszej wojnie światowej w Dąbrowie Tarnowskiej (odsłonięty w r. 1930). W czasie drugiej wojny światowej, gdy mąż N-iej M. Bick został ewakuowany (w r. 1939) do Francji (gdzie w r. 1941 popełnił samobójstwo w Lyonie), N. zamieszkała ponownie z matką i siostrą Zofią, prowadząc wraz z nimi sklep tytoniowy.

Po r. 1945 N. mieszkała przez kilka lat w Łodzi. W r. 1952 poślubiła lekarza Zygmunta Stefanowicza. Używała wówczas obu nazwisk: Nałkowska-Stefanowicz. W r. 1953 wróciła do Warszawy. Pracowała (1947) nad projektem monumentalnego pomnika Stu Straconych dla Zgierza (niezrealizowanym), ponadto wyrzeźbiła (wspólnie z L. Heringiem) pomnik działaczki komunistycznej Władysławy Bytomskiej i wiele innych prac, jak Rytm (wyróżniona na konkursie przedolimpijskim 1948) i Prząśniczka (zakup Min. Kultury i Sztuki), pomnik Zofii Nałkowskiej w Alei Zasłużonych na cmentarzu wojskowym na Powązkach (1959), popiersie Wacława Nałkowskiego do audytorium jego imienia w Uniw. Warsz. (1961), Głowa dziewczyny, Głowa chłopca, Głowa Antoniego Bolesława Dobrowolskiego, portret Władysława Tatarkiewicza, Jana Brzechwy oraz kilka płaskorzeźb portretowych na cmentarzach warszawskich i tablica pamiątkowa prof. Antoniego Leśniowskiego w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie, trzy posągi religijne w kościele garnizonowym w Łodzi i posąg Madonny w kościele w Bełchatowie. W r. 1958 brała udział w wystawie «Rzeźba warszawska 1945–1958» w TZSP, w r. 1960 w wystawie «Rzeźba polska 1945–1960» tamże. W r. 1963 odbyła się wystawa zbiorowa prac N-iej w Kordegardzie. Prace N-iej znajdują się w Warszawie w Muzeum Narodowym, w Muzeum Ziemi, w Muzeum Literatury oraz w zbiorach prywatnych we Francji i w NRD. N. zmarła w Warszawie 24 IX 1970, została pochowana na cmentarzu Powązkowskim.

N. była dwukrotnie zamężna: pierwszy raz w r. 1924 poślubiła Maksymiliana Bicka (1882–1941), po raz drugi wyszła za mąż w r. 1952 za Zygmunta Stefanowicza (1876–1955).

 

Nie ocalał żaden z portretów N-iej, które wykonali: Herstein, Wiłkomirski, Lewandowski, Stabrowski; – Grajewski, Bibliografia ilustracji; Pol. Bibliogr. Sztuki, I; Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (Uzupełnienia), (fot.); Słownik artystów plastyków, W. 1972; II Międzynarodowa Wystawa Plastyczek zorganizowana przez Międzynarodowy Komitet Sztuk Pięknych, IPS, W. 1934; Les Femmes artistes d’Europe exposent au Musée du Jeu de Pomme Paris, Février 1937; Official Catalogue of the Polish Pavilion at the World’s Fair in New York 1939; V Salon Zimowy IPS, W. luty 1935; Przewodnik po wystawie TZSP nr 66 (…) Wystawy Zbiorowe Prac: Bronisława Bartla, Hanny Nałkowskiej-Bickowej, W. 1931; Salon „Bloku”, IPS, W. 1936; Wiercińska, Katalog prac TZSP; Przewodnik po Warszawie, Pod red. R. Fleszarowej i J. Kołodziejczyka, W. 1938 s. 254; – Piwocki, Hist. Akad. Sztuk Pięknych w W.; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Trybowski I., Zabytki sztuki powiatu dąbrowskiego, w: Dąbrowa Tarnowska. Zarys dziejów miasta i powiatu, W.–Kr. 1974 s. 749; Wallis M., Sztuka polska dwudziestolecia, W. 1959; Wiercińska, Tow. Zachęty; – Nałkowska Z., Dzienniki W. 1975–6 I–II; „Dzien. Poranny” 1937 nr z 9 V; „La Femme Polonaise” T. 1–2: 1937 nr 1; „Gaz. Kaliska” 1939 nr z 16 I; „Gaz. Pol. w Paryżu” 1930 nr z 9 IV, 1931 nr z 10 IX; „Kur. Czerwony” 1930 nr z 21 V, 1931 nr z 1 IX, 1932 nr z 14 I; „Kur. Pol.” 1928 nr z 17 VI; „Kur. Popularny” 1948 nr z 24 XI; „Nowa Kult.” T. 11: 1950 nr 34; „Nowiny Liter.” 1948 nr z 16 V; „Odrodzenie” 1949 nr 2, 49; „Pion” 1936 nr 14, 1937 nr 21; „Pol. Zbrojna” 1935 nr z 14 II; „Polonia Nova” (Paryż) 1930 nr z 28 V; „Przegl. Artyst.” R. 5: 1929 nr 5–6; „La Revue Moderne” 1930 nr z 15 XII; „Robotnik” 1939 nr z 15 I; „Sfinks” 1913 z. 72 s. 525; „Stolica” 1958 nr z 6 IV; „Sztuki Piękne” 1931 s. 391, 476, 1932 s. 206; „Świat” 1914 I półr. nr 1, II półr. nr 50, 1915 I półr. nr 1, 20, 22, 1916 nr 44, 53, 1918 nr 13, 1930 II półr. nr 31, 1932 I półr. nr 40, 1937 nr 7; „Tyg. Ilustr.” 1916 I półr. s. 514, 1928 I półr. s. 7, 1931 II półr. s. 731, 1937 I półr. nr 21 s. 406; „Wiad. Liter.” 1937 nr z 30 V; „Życie Warsz.” 1970 nr z 27–28 IX, nr 231.

Ignacy Trybowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Wiktor Adam Leśniewski

1886-12-23 - 1963-07-05
polityk
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Edward Perkowicz

1886-10-27 - 1964-09-02
pułkownik WP
 

Stefan Marian Rostworowski

1907-05-03 - 1981-03-01
ekonomista
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.