Paschalska z Gomólińskich Hanna, pseud. Bronisława, Czarna (1881–1931), działaczka socjalistyczna. Ur. 29 IV w Wodyczkach w pow. płoskirowskim, była córką Kazimierza Gomólińskiego i Teresy z Buszyńskich. Po ukończeniu szkoły średniej kształciła się w prywatnej szkole rysunków Wojciecha Gersona w Warszawie. Przyjęta w r. 1905 do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), rozpoczęła działalność w Organizacji Bojowej (OB) PPS. Przechowywała, przenosiła i przewoziła broń dla członków tej organizacji. Wydana w r. 1907 przez prowokatorów (Mieczysława Sankowskiego i Antoniego Dyrcza) w sprawie «67», była więziona najpierw w X Pawilonie Cytadeli warszawskiej, potem na Pawiaku w tzw. Serbii. Sądzona w tym wielkim procesie, uniknęła dzięki bardzo zręcznej obronie, prowadzonej przez adwokata Stanisława Patka, grożącego jej wyroku kilkunastu lat ciężkich robót. Mimo uniewinnienia przez sąd wojenny pozostała jeszcze w więzieniu na życzenie generała gubernatora G. A. Skałona, który podejrzewał ją o uczestnictwo w zamachu na jego życie. Po wyjaśnieniu udziału Wandy Krahelskiej w tym zamachu P. została zwolniona i zesłana do Kraju Jakuckiego. Powróciła stamtąd w r. 1909 do Zakopanego, gdzie w sierpniu t. r. wyszła za mąż za prawnika Franciszka Paschalskiego (zob.). W t. r. przedostała się do Moskwy, działała tu w Związku Walki Czynnej, a później w «Strzelcu». Podczas pierwszej wojny światowej przebywała w Warszawie, brała udział w pracy niepodległościowej i społecznej (m. in. w Sekcji Tanich Kuchni i Herbaciarni Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy). W czasie wojny polsko-radzieckiej 1920 r. uczestniczyła w służbie sanitarnej. W l. n. rozwijała szeroką działalność społeczną w Tow. Przyjaciół Inwalidów, w Stowarzyszeniu Inwalidów WP, współpracowała blisko z dawną swoją towarzyszką z OB PPS Aleksandrą Piłsudską w komitetach stowarzyszenia dobroczynnego «Osiedle» i schroniska dla sierot «Nasz Dom». Zmarła 22 IV 1931 w Zakopanem, pochowana została na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Była odznaczona m. in. Krzyżem Niepodległości z Mieczami.
W małżeństwie z Franciszkiem Paschalskim, z którym była od r. 1926 rozwiedziona, P. miała syna Henryka.
Piłsudska A., Udział kobiet w walkach o niepodległość, „Niepodległość” (Londyn) T. 5: 1955 s. 176; Próchnik A., Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym, W. 1948 s. 38; tenże, Kobieta w walce o niepodległość i socjalizm, W. 1948 s. 20; Radek S., Rewolucja w Warszawie 1904–1909, W. 1938 s. 297, 320, 323, 407; Życie i praca M. P-iej, W. 1929 s. 133; – Kalendarzyk Polit.-Hist. m. stoł. Warszawy na r. 1917; Kruszewska Z., Życie i muzyka więzienia (1906–1907), „Niepodległość” T. 15: 1937; Piłsudska A., Wspomnienia, Londyn 1960; Rappaport S. E., Moje czasy adwokackie, „Palestra” 1958 nr 3 s. 20; Sokolnicki M., Czternaście lat, W. 1936; – „Bluszcz” 1931 nr 18 s. 14; „Czerwony Sztandar” 1903 nr 5; „Kur. Warsz.” 1931 nr 110 wyd. wieczorne s. 11, nr 111 wyd. wieczorne s. 9, nr 115 wyd. wieczorne s. 9; „Pol. Zbrojna” 1931 nr 113 (fot.); „Przedświt” 1909 s. 300, 467, 468, 473; „Robotnik” 1931 nr 147 s. 2; „Świat” 1931 nr 18 s. 26 (fot.); – CAW: Akta P-iej KzM 3/900; Urząd Paraf. w Zakopanem: Świadectwo ślubu: Liber copulatorum I s. 349 nr 43.
Red.