Stroband (Strobandt) Henryk (Hendrich) (II) (1575–1626), burmistrz toruński.
Ur. 12 VII, był wnukiem Jana (zob.), najstarszym spośród dwanaściorga dzieci Henryka (I) (zob.) i Katarzyny Soldau, stryjecznym bratem Henryka (III) (zob.).
Od r. 1583 uczył się S. w gimnazjum w Toruniu. Dn. 12 X 1592 zapisał się na uniw. w Altdorfie, następnie studiował w Tybindze (zapisany 4 V 1594), Ingolstadt oraz Sienie (zapisany w czerwcu 1596). Karierę publiczną w Toruniu rozpoczął 23 III 1611, wybrany do ławy staromiejskiej. W r. 1614 został członkiem rady miejskiej; t.r. był również wójtem (przewodniczącym ławy przedmiejskiej). W r. 1615 pełnił funkcję sędziego staromiejskiego. Dn. 21 IV t.r. wspólnie z Janem Hübnerem i Judytą Koye uczestniczył jako ojciec chrzestny w chrzcie przybyłego z Austrii Żyda Matatiasza. W r. 1617 był scholarchą, a w l. 1618–25 protoscholarchą. Wyznawał kalwinizm; w r. 1618 wystąpił przeciwko miejskiemu kaznodziei Konstantynowi Schützowi, reprezentującemu ortodoksyjne stanowisko luterańskie. W l. 1618 i 1622 pełnił funkcję burmistrza prezydenta Torunia; od r. 1618 był ławnikiem sądu ziemskiego chełmińskiego.
Jako przedstawiciel Torunia uczestniczył S. (razem z rajcą Danielem Eskenem) w sejmiku woj. chełmińskiego w Radzyniu koło Chełmna 13 IX 1621 i w pruskim sejmiku generalnym w Toruniu 29 IX t.r., protestując przeciw powoływaniu szlachty pruskiej do udziału w pospolitym ruszeniu na wojnę z Turcją, tj. poza granicami Prus Królewskich. Na początku r. 1622, podczas jarmarku Trzech Króli, gościł S. w swoim domu przebywającego w Toruniu incognito elektora brandenburskiego i ks. pruskiego Jerzego Wilhelma. W r. 1623 został obrany wiceprezydentem Torunia. W lutym t.r. stał na czele delegacji Torunia na odbywający się w Warszawie sejm walny (oprócz niego w skład delegacji wchodzili: rajca D. Esken oraz sekretarze Simon Schulff i Jacob Simon). Dn. 11 V, razem z rajcą Erazmem Eskenem, witał w Złotorii króla Zygmunta III, przybyłego do Torunia z królową Konstancją i królewiczem Władysławem. W r. 1624 stał na czele urzędu kwaternego.
Posiadany majątek odziedziczył S. po ojcu; był właścicielem kamienicy (w której mieszkał) przy Rynku Staromiejskim, posiadał wieś Wielką Łąkę i młyn w Leszczu, a przez pewien czas również Brzeźno. Uchodził za erudytę i mecenasa kultury. Z jego inicjatywy w kościele p. wezw. NMP w Toruniu zbudowano ok. r. 1626 nowe organy. Zmarł 12 III 1626.
S. był dwukrotnie żonaty: od 13 II 1600 z Reginą Trost, z którą miał syna Jerzego (Georga, zm. bezpotomnie 20 VI 1640), i od r. 1603 z Judytą Benkendorf, córką Hermana, rajcy i burmistrza malborskiego.
Portret w zbiorach Muz. Okręgowego w Tor., reprod. m.in. w: Rietz H., Burmistrz Henryk Stroband (1548–1609) twórca Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, w: Księga pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, Tor. 1972 I 37; – Gąsiorowska M., Toruński portret mieszczański 1500–1850. Katalog, Tor. 1955 s. 66–9; Toruński słownik biograficzny, Tor. 2002 III; Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, Oprac. K. Mikulski, Wr. 1990; – Chachaj M., Związki kulturalne Sieny i Polski do końca XVIII wieku, L. 1998; Historia Torunia, Tor.1994 II cz. 2; Kardas A., Elity władzy w Toruniu w XVII wieku. Mechanizmy kształtowania się i wymiany grup rządzących, Tor. 2004 s. 186, 233; Królowie polscy w Toruniu, Red. M. Biskup, Tor. 1984 s. 40; Malinowska M., Mieszczanie toruńscy – Strobandowie w XV–XVIII wieku, s. 53–4 (mszp. z r. 1996 w Arch. Uniw. Mikołaja Kopernika w Tor.); Mikulski K., Urzędnicy miejscy Torunia w latach 1454–1650, Tor. 2001; Müller M. G., Zweite Reformation und städtische Autonomie im Königlichen Preußen. Danzig, Elbing und Thorn in der Epoche der Konfessionalisierung (1557–1660), Berlin 1997; Nachricht von Henrico Strobando I, II und III, „Das Gelahrte Preussen” T. 2: 1723 s. 135–66; Praetorius K. G., Thorner Ehrentempel..., Berlin 1832 s. 44; Puciata-Pawłowska J., Z dziejów stosunków artystycznych Torunia i Gdańska w XVI i XVII wieku, „Teka Kom. Hist. Sztuki” T. 1: 1959 s. 160; Rietz H., Burmistrz Henryk Stroband (1548–1609) twórca Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, w: Księga pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, Tor. 1972 I 13–39; Wernicke J. E., Geschichte Thorns aus Urkunden, Dokumenten und Handschriften, Thorn 1842 II 174–6; Zernecke J. H., Thornische Chronica, Berlin 1727 s. 217; – AP w Tor: kat. II, I–122 s. 230; – Kartoteka Krzysztofa Mikulskiego z Tor.
Bogusław Dybaś