Sachs Henryk (1870–1934), wykładowca księgowości, działacz społeczny. Ur. 20 VII w Warszawie, był synem Waleriana, głównego buchaltera teatrów warszawskich, sekretarza Konsystorza Ewangelicko-Reformowanego, i Emilii z Amelungów.
S. ukończył w r. 1893 Szkołę Handlową L. Kronenberga, po czym przez krótki czas pracował w banku. Zajął się następnie ekspertyzami sądowymi i prywatnymi z zakresu księgowości. Od r. 1900 był nauczycielem, a potem dyrektorem Kursów Handlowo-Ekonomicznych Zgromadzenia Kupców m. stoł. Warszawy. Od r. akad. 1911/12 do śmierci był profesorem buchalterii w Wyższej Szkole Handlowej (WSH) w Warszawie. Wykładał tam też arytmetykę handlową. Wchodził w skład Komisji Regulaminowej WSH, która opracowała przyjęty w styczniu 1917 regulamin, rozszerzający zakres wyższego nauczania handlowego WSH. Jako profesor WSH opracował system wykładów księgowości używany niemal powszechnie w nauczaniu tego przedmiotu. Uczył też w l. międzywojennych księgowości w Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców m. stoł. Warszawy i był dyrektorem Szkoły Handlowej Wieczorowej Żeńskiej tegoż Zgromadzenia. S. położył duże zasługi dla rozwoju organizacji zawodowej księgowych. Wraz z prof. Konradem Czerwińskim należał (w końcu r. 1904) do założycieli Związku Buchalterów w Warszawie; zadania Związku ograniczały się początkowo do obrony interesów osób pracujących w tym zawodzie. Wkrótce jednak w sytuacji politycznej l. 1905–7 Zarząd, którego S. był wiceprezesem, opracował nowy statut (zarejestrowany w maju 1907) Związku; powstało wtedy stowarzyszenie o dotychczasowej nazwie, lecz stawiające sobie szersze cele społeczne, m. in. podniesienie kultury w zawodzie księgowego; w r. 1926 Związek Buchalterów w Warszawie przekształcił się w Związek Księgowych w Polsce. W l. 1907–17 S. był wiceprezesem Zarządu Związku, a od r. 1917 do r. 1931 jego prezesem. Należał do zarządu kursów rachunkowości dla buchalterów, prowadzonych od r. 1927 przez Związek. Działalność S-a na terenie Związku cieszyła się wielkim uznaniem, co znalazło wyraz w utworzeniu w r. 1917 funduszu zapomogowego jego imienia, a w r. 1921 funduszu również jego imienia dla wdów i sierot po zmarłych członkach, zaś w r. 1931 w obdarzeniu go tytułem członka honorowego Związku Księgowych w Polsce.
S. ogłaszał artykuły poświęcone bilansom złotowym w teorii i praktyce oraz ekspertyzie w księgowości w „Przeglądzie Gospodarczym” i w „Czasopiśmie Księgowych w Polsce”. Reprezentował WSH na Ogólnopolskim Zjeździe Związku Księgowych w Poznaniu, w sierpniu 1929.
Od 13 XI 1928 S. był radnym Warszawy, w Radzie Miejskiej należał do Koła Pracy Gospodarczej i do Komisji Rozszerzania Sieci Szkolnej. Wchodził w l. międzywojennych w skład Komisji Rewizyjnej Warszawskiego Tow. Ubezpieczeń, później w skład jego Rady Nadzorczej. Był wiceprezesem Komunalnej Kasy Oszczędności m. stoł. Warszawy, zaprzysiężonym rzeczoznawcą księgowości przy Izbie Przemysłowo-Handlowej (od r. 1930), prezesem Komisji Rewizyjnej Obywatelskiego Komitetu Pomocy Społecznej, członkiem komisji rewizyjnych kilku spółek akcyjnych w Polsce. Udzielał się też w wielu instytucjach dobroczynnych.
Szczególniej zasłużył się S. dla Kościoła ewangelicko-reformowanego. W czasie pierwszej wojny światowej był członkiem Kolegium Kościelnego Zboru w Warszawie oraz delegatem tego Kolegium do Zarządu Domu Starców i Kalek. Później przez wiele lat pełnił funkcję radcy Konsystorza Ewangelicko-Reformowanego w RP, a od czerwca 1927 do śmierci był prezesem Konsystorza (trzykrotnie na to stanowisko wybierany). Od 12 VI 1927 do 10 VI 1928 był prezesem Synodu Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP. W r. 1928 wszedł do Rady Kościołów Ewangelickich w Polsce. Zmarł 8 I 1934 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym.
S. był żonaty z Anielą z Bergsonów (1 V 1867 – 2 IV 1911), poślubioną w r. 1886, córką kupca Ludwika i Doroty z domu Landau. Miał co najmniej jedną córkę, Marię (1887–1957), zamężną za Rudolfem Langrodem (zob.).
1919–1929. Album pamiątkowe Rady miasta stołecznego Warszawy, W. [1929] (fot.); Zagórowski, Spis nauczycieli, I–II; – Pamiętnik dwudziestolecia Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie 1906–1926, W. 1927 s. 70, 72; Pamiętnik 25-lecia Związku Księgowych w Polsce, W. 1932 s. 10, 15, 18 (fot.), 19, 26–8, 52, 66; Pamiętnik koleżeński wychowańców b. Szkoły Handlowej L. Kronenberga, W. 1930; Pamiętnik Towarzystwa Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie, W. 1918 s. 16, 25, 29, 36; Pamiętnik trzydziestolecia Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie 1906–1936, W. 1938 s. 225, 273–4; Reychman K., Szkice genealogiczne, W. 1936 s. 13; Szulcowie J. i E., Cmentarz Ewangelicko-Reformowany w Warszawie, W. 1989; – Kalendarzyk polityczno-historyczny m. stoł. Warszawy 1916, 1917; Rocznik polskiego przemysłu i handlu, W. 1934 poz. nr 264, 813; – „Czas. Księgowych w Pol.” [początkowo pod nazwą „Kronika Buchaltera”] 1907–34 (fot., nekrolog, wspomnienie pośmiertne przez J. Kotschedoffa w: R. 1934); „Jednota” R. 1–9: 1926–34 (fot., wspomnienie pośmiertne w: R. 1934); „Kur. Warsz.” 1934 nr 8, wyd. wieczorne, s. 8, nr 9, wyd. wieczorne, s. 7, 8, nr 10, wyd. wieczorne, s. 8; – Arch. paraf. ewangelicko-reformowanej w Ł.: Księga zgonów 1957; Arch. WSH w W.: Teczka akt personalnych S-a nr 39/358.
Alina Szklarska-Lohmannowa
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.