INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Hilary Józef Sipowicz     
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sipowicz Hilary Józef, pseud.: Lis, Szura (1890–1969), komandor, inżynier mechanik, profesor Politechn. Gdań. Ur. 28 I w majątku rodowym Mickiszki (pow. Szawle), był synem Hilarego, lekarza, i Marii z Butowiczów, bratem Aleksandra (zob.).

Po ukończeniu gimnazjum w Szawlach w r. 1910, S. studiował do r. 1915 na Wydz. Mechanicznym Instytutu Politechnicznego w Petersburgu. Po uzyskaniu absolutorium podjął dalsze studia w rosyjskiej Wyższej Wojskowej Szkole Morskiej w Petersburgu, w której w lipcu 1916 otrzymał dyplom inżyniera mechanika i pierwszy stopień oficerski – miczmana (odpowiednik podporucznika). W l. 1916–18 służył jako oficer służb technicznych w IV dyw. łodzi podwodnych rosyjskiej floty bałtyckiej, z której wystąpił 28 III 1918. W l. 1918–19 jako członek tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej prowadził działalność niepodległościową na terenie Litwy, pod pseud. Lis. Aresztowany przez władze litewskie, podjął udaną ucieczkę i z bratem Aleksandrem przedostał się do Polski. Dn. 22 XII 1919 przyjęty został przez Dep. Spraw Morskich do Marynarki Wojennej w stopniu prowizorycznie zweryfikowanym porucznika marynarki w korpusie technicznym (w r. 1921 przyznano mu stopień kapitana marynarki). W l. 1920–3 pełnił służbę we Flotylli Wiślanej i Pińskiej. W tej ostatniej był kierownikiem warsztatów portowych i zastępcą kierownika Pogotowia Technicznego na Pinie, zajmującego się wydobywaniem z jej dna wraków statków zatopionych w czasie wojny światowej i wojny polsko-sowieckiej.

W r. 1924 skierowano S-a na Wybrzeże z przydziałem na stanowisko oficera mechanika transportowca marynarki wojennej «Warta», przewożącego z Francji do Gdańska materiał wojenny. Następnie w l. 1926–8 był kierownikiem warsztatów Marynarki Wojennej w Pucku i w Gdyni. W l. 1928–31 przebywał we Francji, wykładając w Szkole Podwodnego Pływania w Tulonie zorganizowanej dla Polskiej Marynarki Wojennej i przygotowującej załogi dla okrętów podwodnych «Ryś», «Żbik» i «Wilk» budowanych przez stocznie francuskie. Jednocześnie odbył tam kurs budowy okrętów podwodnych i był członkiem komisji nadzorującej budowę zamówionych okrętów. W r. 1930 awansował na stopień komandora podporucznika. W styczniu 1932 powołany został na stanowisko dyrektora nauk nowo uruchomionego w Szkole Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu Wydz. Technicznego, którego był współorganizatorem i wykładowcą. Jako twórca programów i planów nauczania na poziomie akademickim wniósł duży wkład w przygotowanie wykształconych oficerów mechaników. W r. 1936 S. awansował na komandora porucznika. W lutym 1939, w związku z zatargiem z ówczesnym komendantem Szkoły, komandorem por. dyplomowanym Tadeuszem Stoklasą, przeniesiono go do Szefostwa Nowych Budowli w Kierownictwie Marynarki Wojennej w Warszawie, gdzie uczestniczył w przygotowaniach do budowy dwóch kontrtorpedowców typu «Grom» w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej w Gdyni. Wchodził też w skład Komisji odbierającej trałowce «Czapla» i «Żuraw», zbudowane w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej, które wcielone zostały w skład floty wojennej w końcu sierpnia 1939.

W okresie okupacji niemieckiej S. ukrywał się w Warszawie. Był współorganizatorem i wykładowcą tajnego nauczania na Wydz. Okrętowym Szkoły Techniczno-Mechanicznej oraz na kursie Budowy Okrętów przy Politechn. Warsz. Pod pseud. Lis i Szura działał w Armii Krajowej w dowództwie konspiracyjnej organizacji Marynarki Wojennej noszącej krypt. Alfa. Po upadku powstania warszawskiego 1944 r. zamieszkał na terenie pow. jędrzejowskiego, gdzie współpracował z Batalionami Chłopskimi.

Po zakończeniu wojny w lutym 1945 wrócił S. do Torunia i administrował domami czynszowymi. W lipcu t. r. zmobilizowany i zweryfikowany w stopniu komandora, skierowany został do Marynarki Wojennej (MW) na stanowisko głównego inżyniera mechanika Oddziału Technicznego Głównego Portu Marynarki Wojennej w Gdyni. Od stycznia 1946 do marca 1947 zajmował etatowe stanowisko inżyniera mechanika Floty, po czym zwolniono go ze służby na skutek opinii wojskowego aparatu polityczno-wychowawczego. Podczas służby w MW nawiązał w r. 1945 współpracę z Politechn. Gdań., inicjując tu kształcenie kadr technicznych dla potrzeb MW poprzez uruchomienie stypendiów dla studentów, deklarujących chęć służby w MW po ukończeniu studiów. Na wniosek rektora S. został zatrudniony 1 XII 1945 na Politechnice w charakterze profesora kontraktowego. Był współorganizatorem Wydz. Budowy Okrętów oraz kierownikiem katedry zastosowania i użytkowania maszyn okrętowych, a po jej przekształceniu kierownikiem katedry siłowni okrętowych.

Dn. 6 XII 1949 S. został aresztowany i oskarżony o sabotaż w służbach technicznych MW (razem z kontradmirałem Adamem Mohuczym, komandorami inż. Władysławem Sakowiczem i inż. Konstantym Siemaszką). Najwyższy Sąd Wojskowy (NSW) na sesji wyjazdowej w Gdyni (25 I – 6 III 1950) na podstawie sfingowanych materiałów skazał S-a na łączną karę 15 lat pozbawienia wolności za rzekomo rażące zaniedbania dotyczące remontu okrętów oraz wrogi stosunek do Związku Radzieckiego. Mimo odwołania zgromadzenie Sędziów NSW, postanowieniem z 20 V 1950 utrzymało wyrok w mocy. S. odsiadując go w sztumskim więzieniu, podejmował kilkakrotnie próby samobójstwa. W r. 1956 został zwolniony warunkowo ze względu na stan zdrowia, ale nie mógł dostać pracy. Na podstawie opinii komisji rzeczoznawców, która w lutym 1957 orzekła niewinność S-a (i pozostałych oficerów skazanych razem z nim) NSW 21 VI 1957 uchylił wyrok i umorzył postępowanie karne z braku dowodów winy.

Dopiero po rehabilitacji S. powrócił 1 VII 1957 na Politechn. Gdań. i ponownie objął stanowisko zastępcy profesora i kierownika Katedry Siłowni Okrętowych na Wydz. Budowy Okrętów. Dn. 1 VII 1958 otrzymał tytuł profesora nadzwycz. Dn. 30 IX 1960 przeszedł na emeryturę. Poza swą pracą naukową S. służył radą i pomocą wielu instytucjom i przedsiębiorstwom na Wybrzeżu w rozwiązywaniu problemów z zakresu gospodarki morskiej. Zmarł 12 V 1969 w Gdańsku, pochowany został w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Garnizonowym w Toruniu. Był odznaczony m. in.: Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Krzyżem Zasługi z Mieczami, Złotą Odznaką Zasłużonego Pracownika Morza, odznaką honorową – Za zasługi dla Miasta Gdańska.

S. był żonaty z Jadwigą Czesławą z Jankowskich, dzieci nie miał.

 

Machaliński Z., Admirałowie polscy 1919–1950, W. 1993; Kadry morskie Rzeczypospolitej, T. 2: Polska Marynarka Wojenna, Gdynia 1996; Lista starszeństwa oficerów zawodowych marynarki wojennej sporządzona na dzień 15 sierpnia 1930 r., W. 1930; Lista starszeństwa oficerów zawodowych marynarki wojennej sporządzona na dzień 15 sierpnia 1934 r., W. 1934; Rocznik oficerski, W. 1923, 1928; Ciesielski C., Oficerowie Marynarki Wojennej przed sądami wojskowymi (1945–1952), „Roczn. Gdyński” 1992–3 [1994] nr 11 s. 66–8, 76 (fot.); tenże, Oskarżeni o sabotaż w Marynarce Wojennej (1948–50), ,,Przegl. Morski” 1990 z. 5 s. 59, 63–5, 67–9 (fot.); tenże, Szkolnictwo Marynarki Wojennej w latach II Rzeczypospolitej, W. 1974 s. 91–2; Ciesielski C., Pater W., Przybylski J., Polska Marynarka Wojenna 1918–1980, W. 1992; Dyskant J. W., Flotylla rzeczna Marynarki Wojennej 1919–1939, W. 1994; Filipowicz M., Ludzie, stocznie i okręty, Gd. 1985; Kułakowski M., Marynarka Wojenna Polski Odrodzonej, Toronto 1988; Obertyński E., Noc komandorów, Gdynia 1994; Piaskowski S. M., Kroniki Polskiej Marynarki Wojennej 1918–1946, Albany N.Y. 1983 I; Poksiński J., „TUN”. Tatar – Utnik – Nowicki, W. 1992; Politechnika Gdańska 1945–1955, W. 1958 s. 133–4, 154; Politechnika Gdańska 1945–1970, Gd. 1970 (fot.); Rudzki C., Polskie okręty podwodne 1926–1969, W. 1985; – CAW: sygn. 197/34/54, Akta personalne S-a (fot.); Politechn. Gdań.: Arch. działu osobowego, sygn. 3317; – Mater. Red. PSB: Informacje biograficzne bratanka S-a, Witolda Sipowicza z Kr.

Czesław Ciesielski

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Aleksander Sipowicz

1896-02-03 - 1980-07-24 inżynier mechanik
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Roman Zdzisław Wilhelmi

1936-06-06 - 1991-11-03
aktor filmowy
 

Ksawery Grocholski

1903-11-14 - 1947-02-24
porucznik AK
 

Krzysztof Kowalewski

1937-03-20 - 2021-02-06
aktor filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Henryk Karol Rewakowicz

1837-01-19 - 1907-09-30
dziennikarz
 

Stefan Rowiński

1875-08-10 - 1943-11-27
działacz polityczny
 

Jerzy Tadeusz Paciorkowski

1893-12-13 - 1957-11-09
emigrant
 

Stanisław Skrzecz

1903-10-24 - 1986-03-21
major Wojska Polskiego
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.