INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Ignacy Scipio (Scipio del Campo, Scypion)  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Scipio (Scipio del Campo, Scypion) Ignacy (po 1728–1791), starosta lidzki, podstoli lit., poseł na sejmy. Był synem marszałka nadwornego lit. Józefa (zob.) i Wereny (Weroniki) z Firlejów, córki Andrzeja, kaszt. kamieńskiego.
Mimo małoletniości, a dzięki przywilejowi dodania lat S. uzyskał po ojcu w czerwcu 1743 star. lidzkie. Zapewne w styczniu 1745 nauczyciel S-na, pijar Maciej Dogiel, wbrew woli opiekunów (m.in. woj. sandomierskiego Jana Tarły), wywiózł go na studia za granicę. W Lipsku S. studiował filozofię, prawo narodów i nauki ścisłe; później przebywał w Paryżu i w Rzymie. Do kraju wrócił zapewne latem 1746; w poł. lipca t.r. był w Lublinie z racji procesu trybunalskiego. Pod koniec r. 1746 wybierał się do Drezna, przeznaczony do grona «kawalerów», którzy mieli asystować przyszłej delfinie, królewnie Józefie, córce Augusta III. Wiosną 1747 znów pisał z Lublina (miał tam proces) o zamiarze rychłego wyjazdu do Drezna; za granicą przebywał także w r.n., przed kampanią poselską. Obrany w sierpniu 1748 posłem z Lidy (prawdopodobnie z poparciem lit. szefa «familii» Michała Czartoryskiego), zdołał uspokoić protestujących podczas rugów oponentów, a następnie wszedł w skład sądów relacyjnych. W sierpniu 1754 został posłem na sejm z ziemi halickiej. Wiosną i latem r.n. przebywał w Karlsbadzie, potem zaś w Warszawie, gdzie dokonywał zakupów na ślub. Latem 1757 skarżył się hetmanom na wielkie szkody poczynione w Lidzkiem przez wojska rosyjskie. Posłując z sejmiku lidzkiego na sejm 1758 r., podobnie jak na poprzednim sejmie niczym nie zaznaczył swej obecności. Wedle dedykacji zamieszczonej w wydanych t.r. w Wilnie przez Dogiela „Limites Regni Poloniae et Magni Ducatus Lithuaniae” S. finansował edycję przygotowanego przez swego dawnego preceptora „Codicis diplomatici” oraz wyłożył pieniądze na odnowienie drukarni pijarskiej w Wilnie, zaopatrując ją także w manuskrypta. Wiosną 1759 otrzymał szarżę generała-majora wojsk lit., od jesieni r.n. starał się intensywnie o jakąś dygnitarię lit. Na sejm nadzwycz. 1761 r. znów posłował z pow. lidzkiego, skąd mandat uzyskał też w r. 1762. Również z pow. lidzkiego był posłem na konwokację 1764 r.; zabrał głos 15 V, aprobując projekt konfederacji W. Ks. Lit. i domagając się, by przysięgli na nią ci senatorowie i posłowie, którzy dotąd tego nie uczynili. Wybrano go nadto do układania paktów konwentów, do konferencji z posłami rosyjskimi oraz do rady przy prymasie. S. podpisał wszystkie uchwały sejmu konwokacyjnego z zastrzeżeniem zachowania w całości dawnych praw Rzpltej oraz wzięcia «ad referendum do braci opisania wolnego głosu na sejmach i sejmikach». Podczas elekcji jako «duktor» pow. lidzkiego 7 IX 1764 oddał głos na Stanisława Poniatowskiego, następnie zaś podpisał akt złączenia konfederacji generalnej Korony i W. Ks. Lit.
Dn. 9 XII 1765 S. został podstolim lit. Miał już wówczas (może od poprzedniego roku) niższy stopień wtajemniczeń masońskich w ramach Wielkiego Wschodu Francuskiego. W r. 1766 przyjęty został do loży szkockiej Alojzego Brühla, od r. 1767 noszącej nazwę «Cnotliwego Sarmaty». Obdarzony w r. 1776 Orderem św. Stanisława, na sejmie t.r. wszedł w skład Rady Nieustającej. Dn. 3 VIII 1781 został udekorowany Orderem Orła Białego. W listopadzie 1786 zrezygnował z podstolstwa lit. (sprzedał je).
S. był dziedzicem Szczuczyna w pow. lidzkim (w r. 1759 potwierdził uczynioną tam przez jego babkę Teresę z Hlebickich-Józefowiczów fundację sióstr miłosierdzia) oraz dóbr Serokomla w ziemi łukowskiej. Na sejmie w r. 1775 pozwolono mu wykupić na własność te części Serokomli, które miały status dóbr lennych. W majętności tej zbudował S. pałac i założył ogród, być może był także fundatorem erygowanego w r. 1760 kościoła. Sejm rozbiorowy potwierdził fundusz S-a dla pijarów w Lidzie. Czerpał nadto dochody z uposażenia star. grodowego lidzkiego. W młodości uwikłany był S. w liczne procesy, których wymagało uporządkowanie spraw majątkowych po wczesnej śmierci ojca. Zmarł w r. 1791, ponoć w drodze do Warszawy.
Z poślubioną w 2. poł. 1755 r. Marianną z Wodzickich, córką Piotra, kaszt. sądeckiego, miał S. córkę Weronikę (ur. przed 1763) oraz czterech synów: Pawła, Józefa, star. lidzkiego, żonatego z Teresą z Druckich-Lubeckich, Karola, żonatego z Marią z Tarnowskich, i Wincentego. Starszych synów kształcił początkowo w kolegium pijarskim w Szczuczynie, gdzie od r. 1785 (po nauce domowej) uczyli się także dwaj młodsi; nauczycielem ich był m.in. Stanisław Jundzilł, który w pamiętnikach wystawił dobre świadectwo kulturalnemu poziomowi domu Scypionów.

Estreicher, XV (M. Dogiel), XX (O. Kopczyński), XXVII; PSB (Dogiel Maciej); Słown. Geogr. (Szczuczyn, Serokomla); Niesiecki; Żychliński, XXIX; Bartoszewicz J., Tablice historyczne, „Bibl. Warsz.” 1860 t. 3 s. 651; Elektorów poczet; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; tenże, Kawalerowie; Urzędnicy, XI; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Hass, Sekta farmazonii warsz.; Konopczyński W., Polska w dobie wojny siedmioletniej, W. 1909–11 I–II; tenże, Stanisław Konarski, W. 1926; Kraushar A., Książę Repnin i Polska, W. 1900 II 251; Rosiak S., Prowincja litewska sióstr miłosierdzia, Wil. 1933; Wilkoszewski W., Rys historyczno-chronologiczny Towarzystwa Wolnego Mularstwa w Polsce, Londyn 1968; Wolff J., Pacowie, Pet. 1885; Zielińska T., Szlacheccy właściciele nieruchomości w miastach XVIII w., W.–Ł. 1987; – Akta grodz. i ziem., XXV; Diariusz sejmu convocationis… 1764, W. 1765; Diariusze sejmowe z w. XVIII, I, III; Jundziłł S., Pamiętniki życia…, Wyd. A. M. Kurpiel, Kr. 1914, Arch. do Dziej. Liter., XIII; Matuszewicz, Diariusz, II; Mémoires du roi Stanislas-Auguste, II; Raporty generalnych wizytatorów szkół KEN w W. Ks. Lit., Wr. 1974 VI; Vol. leg., VII 5, 21, 104, 122, 188, 231, 309, 320, VIII 243, 663, 858, 943; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V 14129, 14133, 14137, Arch. Roskie, Korespondencja XX/27; B. Ossol.: rkp. 5398, 11596, 11621, 11702, 13563; B. PAN w Kr.: rkp. 3221 (Jan Fryderyk Sapieha czerwiec–lipiec 1743), 4513.
Zofia Zielińska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.