INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Ignacy Dembiński h. Nieczuja      Frag. "Portretu Ignacego Dembińskiego" z ost. dekady XVIII w.
Biogram został opublikowany w latach 1939-1946 w V tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Dembiński Ignacy, h. Nieczuja (1753–1799), chorąży krakowski. Był synem Arnolda Stefana, podczaszego krak., i drugiej jego żony, Kunegundy Aksakówny. Urodził się w Krakowie i tutaj także uczęszczał do Akademii, gdzie kształcił się w krasomówstwie. Z tego okresu przechowała się jego Mowa na pochwałę S. Jana Kantego…, wydana po łacinie i po polsku w r. 1767, którą dedykował »swemu najukochańszemu stryjowi i dobrodziejowi Stanisławowi Dembińskiemu, wojewodzie krakowskiemu. D. został w r. 1777 szambelanem Stanisława Augusta, potem łowczym (1780), cześnikiem (1784) i wreszcie chorążym krak. (1785), zaś w r. 1786 zabiegał bezskutecznie o kasztelanię buską. Na sejmie 1784 r. jako poseł z województwa krak. był delegowany do egzaminowania komisji skarbowej litewskiej i z okazji tej funkcji krytykował urządzenia tejże komisji. Pozostając zawsze w dobrych stosunkach z królem, D., obrany posłem krakowskim na drugą kadencję sejmu wielkiego, rozwinął dużą działalność. W marcu 1791 r. wszedł w skład deputacji do spraw kurlandzkich, we wrześniu t. r., broniąc interesów Wielkopolan, przemawiał przeciw redukcji monety pruskiej, zalecanej przez uniwersały komisji skarbu kor.; w marcu 1792 r. wystąpił z mową, w której wyraźnie przebijały się tendencje demokratyczne: żądał mianowicie, aby »końcem zniszczenia zupełnego możnowładztwa, zapewnienia równości między obywatelami i upowszechnienia jednej natury dóbr«, skasować wszelkie majoraty, ordynacje i margrabstwa. Wystąpienie D-go, poparte u króla i Ignacego Potockiego przez Wielopolskich (ojca Franciszka i syna Józefa Jana Nepomucena), wywołało pewną konsternację, m. i. Aleksander August Zamoyski błagał króla (listem z kwietnia 1792) o względy dla ordynacji zamojskiej. W myśl tych samych demokratycznych tendencji D. zapisał się wraz z innymi 24 IV 1791 na ratuszu w Warszawie do księgi miejskiej. Członek Tow. Przyjaciół Konstytucji 3. Maja, D. należał do najżarliwszych jej zwolenników. Sądząc z jego podpisu na »assekuracji« (z 2 V 1791) zaręczającej zachowanie konstytucji, należał nawet do wtajemniczonych w prace przygotowujące 3 Maja. Za to właśnie był później narażony na prześladowania ze strony Rosji. W r. 1794 zasiadał i działał w Komisji Porządkowej województwa krakowskiego. D. pozostawił spisany w r. 1795 w Andrychowie piękny testament, z którego tchnęła gorąca miłość kraju i kościoła. Ożeniony z Marianną Moszyńską, kasztelanką lubelską, miał z nią liczne potomstwo, m. i. syna Henryka, generała W. P. D.; odznaczony orderem św. Stanisława i orła białego, umarł w Krakowie 1799 r.

 

Boniecki, Zł. Ks. IV, 60–61; W. Enc. Il.; Enc. Org.; Estr. XV; Dembiński B., Polska na przełomie, W.; Dihm J., Trzeci Maj, Kr. 1932, s. 8, 18; Korzon T., Wewnętrzne dzieje Polski, Kr. 1885; Skałkowski A., Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji 3 Maja, P. 1930; Smoleński W., Ostatni rok sejmu wielkiego, Kr. 1897; Święcki T., Historyczne pamiątki I, 304; »Gazeta Warszawska« 1784 nr 16; Diariusz sejmu 1784 i 1790; Rkp. Czart. 661, 696,737; Arch. Państw. w Krakowie, Lauda III, 465.

Helena Waniczkówna

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.