Lachnicki Ignacy h. własnego (1755 – ok. 1830), pisarz, ziemianin, wojskowy. Był synem Józefa, stolnika wiłkomierskiego, i Róży z Bohuszów, bratem Antoniego (zob.). Kształcił się w Akad. Wil., za dysertację Proposiciones ex philosophia universa (Wil. 1772) uzyskał tytuł magistra sztuk wyzwolonych i doktora filozofii. Służył następnie w wojsku W. Ks. Lit. i w r. 1788 osiągnął stopień pułkownika. Na słonimskim dworze hetmana w. lit. Michała Kazimierza Ogińskiego był marszałkiem dworu i zaufanym doradcą w sprawach majątkowych i politycznych. «Za rozkazem» hetmańskim stał się niebawem literatem; przetłumaczył dla potrzeb sceny słonimskiej tragedię Voltaire’a „Alcyra albo Amerykanie” (W. 1780). Przekład L-ego, dokonany prozą, wierny, ale pełen galicyzmów, oceniony został jako «nie uderzający żadną wartością literacką» (M. Smolarski). Inne prace L-ego tego rodzaju nie są znane, a domysły niektórych badaczy (A. Ciechanowiecki) o jego współuczestnictwie w pracach literackich (wierszowanych) hetmana wydają się mało prawdopodobne. We wrześniu i grudniu 1788 r., jako mąż zaufania Ogińskiego i woj. wileńskiego K. S. Radziwiłła, jeździł L. pod fałszywym nazwiskiem do Berlina z nieudaną poufną misją polityczną (antykrólewską i antyrosyjską) do Fryderyka Wilhelma II i min. E. F. Hertzberga, po której porzucił służbę wojskową oraz dworską i osiadł na gospodarstwie w dziedzicznym Lachnowie koło Grodna. W r. 1792 powiększył swe dobra o nabyte od Ogińskiego Hrajno, Zarubicze i część Telechan. W l. 1790–2 piastował godność łowczego wiłkomierskiego, a od r. 1793 – stolnika. Na Sejmie Grodzieńskim powołany został na stanowisko komisarza Litewskiej Komisji Skarbowej (23 XI 1793). W czasie insurekcji kościuszkowskiej działał w grodzieńskiej Komisji Porządkowej (od 9 V); odznaczył się hojnością na cele powstańcze (ofiarował 1 000 złp.) i pełnił urząd wiceprezydenta Grodna (od sierpnia). Po rozbiorach sprawował obowiązki plenipotenta w majątkach nieobecnego na Litwie hetmana; w jego zastępstwie wykonał też w r. 1795 przysięgę homagialną wobec gubernatora rosyjskiego. W swoich dobrach zreformował stosunki włościańskie, za co w r. 1810 otrzymał od Aleksandra I Order Św. Włodzimierza (IV kl.). Swe doświadczenia społeczno-gospodarcze, poglądy na rozwiązanie kwestii włościańskiej (drogą wolnych umów), oświatę ludu, kwestię żydowską na wsi itp. zawarł w interesującej broszurze Biografia włościanina nad brzegami Niemna powyżej Łosośnej mieszkającego (W. 1815, z dedykacją dla warszawskiego Gospodarczo-Rolniczego Tow., którego był członkiem od r. 1811).
W r. 1811 piastował godność prezydenta Sądu Granicznego pow. grodzieńskiego. Wówczas związał się z ugodową wobec Rosji polityką Michała Kleofasa Ogińskiego; dał temu publiczny wyraz w Głosie na obradującym w Grodnie sejmiku gubernialnym (17 I 1812, Wil. 1812). Po wejściu wojsk napoleońskich na Litwę podpisał wszakże akces do konfederacji litewskiej (3 VII), a nawet wszedł do jej władz (delegat pow. grodzieńskiego do konfederacji i członek grodzieńskiej Izby Administracyjnej). Po powrocie rządów carskich w r. 1813 działał w Komitecie Centralnym Powinności Wojennych na Gubernię Wileńską, Grodzieńską, Mińską i Białostocką, powołanym do obliczania należności za dostawy produktów rolnych przez obywateli dla armii rosyjskiej. W r. 1815 był jednym z delegatów szlachty litewskiej, witających powracającego z Wiednia Aleksandra I.
L. należał do wolnomularstwa. W l. 1811–2 był członkiem honorowym reaktywowanej loży «Świątynia Izis»; w latach następnych był członkiem lóż «Gorliwy Litwin» i «Przyjaciele Ludzkości na Wschodzie Grodna» (od 1817). Jako mistrz katedralny tej ostatniej (1820) wchodził w skład kapitulnej loży litewskiej «Doskonała Jedność». W wileńskim życiu kulturalnym uczestniczył jako jeden z założycieli powstałego w r. 1818 Tow. Typograficznego, którego zadaniem było «rozpowszechnienie gustu do czytania przez środki ułatwiające mnożenie i nabywanie ksiąg pożytecznych w mowie macierzystej». L. żonaty był z Antoniną Martą Trębicką (vel Trembicką), siostrą Antoniego. Zmarł bezpotomnie ok. r. 1830. Wychował synowca Ignacego Emanuela Lachnickiego (zob.).
Estreicher; Nowy Korbut (Oświecenie), V; Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Janowski, Słownik bio-bibliogr. Uniw. Wil.; Boniecki; Uruski; – Chmielowski P., Liberalizm i obskurantyzm na Litwie i Rusi, 1815–1825, W. 1898; Ciechanowiecki A., Michał Kazimierz Ogiński und seine Musenhof zu Słonim, Köln 1961; Dembiński B., Polska na przełomie, W. (1913); Iwaszkiewicz J., Litwa w r. 1812, W. 1912; Małachowski-Łempicki S., Wolnomularstwo na ziemiach dawnego W. Księstwa Litewskiego, 1776–1822, Wil. 1930; tenże, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Mościcki H., Dzieje porozbiorowe Litwy i Rusi, T. 1: 1772–1800, Wil. 1913; Smolarski M., Studia nad Wolterem w Polsce, Lw. 1918; Żytkowicz L., Rządy Repnina na Litwie w latach 1794–1797, Wil. 1938; – Akty powstania Kościuszki, II; Kalendarzyki polityczne na l. 1790–1794; Morawski S., Kilka lat młodości mojej w Wilnie, (W.) 1959; Niemcewicz J. U., Pamiętniki czasów moich, Wyd. J. Dihm, (W.) 1957 II.
Elżbieta Aleksandrowska